شرکت‌های نفتی برای سرمایه‌گذاری در ایران تا تابستان آینده منتظر می‌مانند

به نقل از پایگاه اینترنتی فوربس، جامعه بین المللی اخیرا سالگرد یک سالگی توافق برجام را پشت سر گذاشته است که قرار بود موجب گشایش در اقتصاد ایران و پیوستن این کشور به اقتصاد جهانی شود. اما با گذشت یک سال از این توافق تاریخی، هنوز بانک های اروپایی حاضر به تسهیل تراکنش های مالی مرتبط با ایران نیستند. هیچ سرمایه گذاری جدیدی نیز در بخش نفت و گاز ایران صورت نگرفته است.
با وجود آنکه شرایط جذابی که در مدل جدید قراردادهای نفتی ایران برای شرکت های خارجی در نظر گرفته شده، شرکت های نفت و گاز بین المللی همچنان برای ورود به بازار ایران محتاطانه رفتار می کنند. این در حالی است که ایران دارای 158 میلیارد بشکه ذخایر نفتی اثبات شده و 34 تریلیون متر مکعب ذخایر گازی اثبات شده است.

قراردادهای ایران چه تغییری کرده است؟
در مورد قالب جدید قرادادهای نفتی ایران باید گفت هرچند حدود 150 تغییر نسبت به قراردادهای قبلی بیع متقابل اتفاق افتاده، اما فقط تعداد معدودی از این تغییرات قابل توجه هستند. قراردادهای قبلی اجازه نمی داد طرف خارجی مالک بخشی از سهام شرکت های ایرانی یا ذخایر انرژی این کشور باشند. مهمترین این تغییرات برای سرمایه گذاران شامل شرایطی است که بر اساس آن، سرمایه گذاران می توانند به شکلی فعالانه در فعالیت میادین در جریان عملیات تولید مشارکت داشته باشند. طول مدت قراردادها تا حداکثر 25 سال افزایش یافته و در برخی موارد قابل تمدید بیشتر است. پاداش شرکت ها به اندازه ای جذاب در نظر گرفته شده که شرکت را به تولید تشویق کند. پروسه ترمیم هزینه های شرکت ها نیز آسان تر شده است.

آنچه در این فهرست دیده نمی شود، توانایی سرمایه گذاران برای مالکیت بخش هایی از ذخایر است که تقریبا در میان دیگر صادر کنندگان نفت نیز مشترک است. همچنین به صورت شفاف توضیح داده نشده که شرکت نفت دولتی ایران دخالت کمتری در فعالیت های شرکت خارجی خواهد داشت. این بدان معناست که شرکت نفت دولتی ایران همچنان حق وتوی خود در تصمیمات مهم اتخاذ شده در کمیته مدیریتی شرکت های مشترک را حفظ کرده است.

به طور کلی، قراردادهای جدید نفت و گاز ایران انعطاف پذیری بیشتری به سرمایه گذاران می دهد و در عین حال ریسک های پیش روی آنان را کم می کند. این قراردادها همچنین امکان برگزاری مناقصه های باز برای همه میادین ایران به جز تعدادی از جذاب ترین میادین را فراهم می سازد. با این وجود، باید خاطرنشان ساخت که بسیاری از جزئیات هنوز از سوی وزارت نفت ایران اعلام نشده اند و بسیاری از اعداد و ارقام واقعی احتمالا هنوز نهایی نشده اند.

سوال اینجاست که این قراردادها ایران را در چه موقعیتی قرار می دهد؟ تولید نفت ایران هم اکنون به 3.85 میلیون بشکه در روز می رسد که بالاترین رقم از سال 2008 تاکنون است. البته قیمت ها نسبت به سال 2014 کمتر از نصف شده، تقاضای شرکت اسار اویل هند از ایران به دلیل سرمایه گذاری شرکت روسنفت در آن، کاهش یافته و رقابت در بازار آسیا با حضور پررنگ تر کشورهایی نظیر عربستان و کویت برای ایران دشوارتر شده است.

تهران تا سال آینده، به هدف گذاری خود یعنی تولید 4 میلیون بشکه در روز دست خواهد یافت، اما دستیابی به هدف تولید 5 میلیون بشکه در روز تا سال 2021 و جذب 100 میلیارد دلاری سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی در طی 2 سال آینده، اندکی بلندپروازانه به نظر می رسد. با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری و نامشخص بودن سرنوشت دولت روحانی، دشوار می توان انتظار داشت که حجم سرمایه گذاری قابل توجهی در بخش نفت و گاز ایران تا قبل از تابستان سال آینده اتفاق بیفتد.