افزایش نقدینگی مولد با سرمایه گذاری خارجی

بحث تک‌نرخی شدن ارز از سال 94 مورد توجه ویژه مسئولان به‌ویژه رئیس کل بانک مرکزی قرار گرفت؛ از اینرو تاکنون در برنامه‌ریزی‌های انجام شده تثبیت نرخ ارز چه در بحث تک‌نرخی شدن ارز و چه درباره یکسان‌سازی نرخ ارز مطرح بوده و در راستای آن اقداماتی به عمل آمده است البته بخشی از عوامل محقق شدن این موضوع به مسائل بین‌المللی که همان موضوع مذاکرات است، بازمی‌گشت که پس از برجام تا حدود زیادی زمینه آن فراهم شد اما به‌طور کلی حل این مساله در گرو تثبیت وضعیت بانکی ما در سطح بین‌المللی است.

به نقل از کسب و کار ، با این حال بانک مرکزی تاکنون با اتخاذ سیاست ارزی مناسب موفق به کنترل نوسانات و حفظ ثبات بازار ارز باوجود کاهش شدید درآمدهای نفتی شده است. همچنین زمینه‌های لازم برای یکسان‌سازی نرخ ارز درحال آماده‌سازی است و بانک مرکزی مصمم است نسبت به یکسان‌سازی نرخ ارز در زمان مقتضی اقدام کند. به گفته ولی‌ا... سیف، رئیس کل بانک مرکزی« علاوه بر حفظ ثبات بازار ارز، بانک مرکزی عزم جدی دارد تا در راستای کاهش ریسک سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، حفظ قدرت رقابتی تولید داخلی و حفظ توازن بخش خارجی، ثبات بلندمدت بازار ارز را نیز در چارچوب سیاست پولی و ارزی مناسب و مدیریت صحیح ذخایر ارزی تامین و نرخ ارز را متناسب با متغیرهای بنیادین تعیین‌کننده آن هدایت کند.»

اما موضوع بحث حاضر جدا از این مسائل تحلیلی است که بلومبرگ از سیاست تک‌نرخی کردن ارز دارد. در این تحلیل چنین آمده است: بانک مرکزی ایران اعلام کرده که برای پایان دادن به سیستم دونرخی ارز که به‌عنوان مانعی برای سرمایه‌گذاری خارجی تلقی می‌شود، سلطه خود را روی ریال کاهش خواهد داد. بر این اساس در این تحلیل یکی از اهداف بانک مرکزی در تک‌نرخی کردن ارز شفاف سازی برای سرمایه‌گذاری خارجی ذکر شده است که می‌توان در کنار سایر آثار مثبت از آن یاد کرد.

احمد ترک‌نژاد، استاد دانشگاه:

تک‌نرخی شدن فاکتور اساسی سرمایه‌گذاری خارجی نیست

تک‌نرخی شدن ارز برای هر کشوری یک ضرورت محسوب می‌شود ولی مساله اساسی اجرای این سیاست است که ارز تک‌نرخی باشد. در این صورت ارز تک‌نرخی برای همه اقتصاد‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است چراکه دو نرخی بودن به معنای تولید و توزیع رانت و فساد است. بنابراین سیاست درست این است که این نرخ مدیریت شود که به همین دلیل نیاز به الزاماتی دارد. باید بر تمام نیازهای ارزی جامعه واقف باشیم و به‌موقع به آنها پاسخ دهیم، اختلاف نرخ واقعی ارز با بازار را درنظر داشته باشیم و در مواقع ضروری به حل این اختلاف کمک کنیم و تحلیل خوبی از سایر بازارها یعنی بازار مسکن، طلا، سکه، ارز و ... داشته باشیم و از طرفی لازم است به‌طور کلی سیاست تک‌نرخی شدن ارز را درست انجام دهیم وگرنه این موضوع به شکل کاذب پیش رفته و نمی‌تواند اثر مثبتی بر بازار داشته باشد. تثبیت نرخ ارز از این نظر که موجب افزایش شفافیت می‌شود، برای تحریک سرمایه‌گذاری لازم است اما نباید دور از نظر داشت که تک‌نرخی شدن ارز مساله‌ای است که چندان نمی‌توان آن را به مساله سرمایه‌گذاری مربوط دانست.

مشخصا تثبیت وضعیت اقتصادی برای جذب سرمایه‌گذاری لازم است‌ اما این عامل کافی نیست یا حداقل یک عامل چندان اثرگذار نیست. سرمایه‌گذاری خارجی فاکتور خاص خود را دارد و برای تحقق آن باید سراغ آن فاکتورها رفت.

کمیل طیبی، استاد دانشگاه:

تضمین سرمایه‌گذاری خارجی از رانت ارز چندگانه

یکسان‌سازی یا تک‌نرخی کردن ارز ازجهات مختلف قابل بررسی است؛ اول اینکه به‌طور بدیهی آثار آن بر تجارت و جریان مبادلات تجاری کاملا محسوس است و نمی‌توان منکر آن شد. از طرفی درپیش گرفتن یک سیاست موثر صادراتی و حصول به اهداف صادراتی در گرو به‌کارگیری سیاست موثر ارزی است. درواقع لازم است نرخ ارز موثر صادراتی داشته باشیم.

تاریخچه تک‌نرخی شدن ارز گویای این واقعیت است، برای مثال در سال 1381 که ارز تک نرخی بود به تشویق صادرات غیر نفتی کمک کرد و در این سال شاهد افزایش صادرات غیرنفتی و سودآوری این صادرات بودیم.

اثر مثبت دیگر این سیاست ایجاد شفافیت برای سرمایه‌گذار خارجی و مانع از دچار شدن وی به رانت‌های داخلی است. هر چقدر سرمایه‌گذاری ریسک بیشتری داشته باشد، انحراف بیشتری در منابع به وجود می‌آید که در جریان دفع سرمایه‌گذاری نقش اساسی دارد. از اینرو ارز تک‌نرخی با کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و

عدم کنترل سرمایه‌ها و کاهش این کنترل کانال جذب سرمایه‌گذاری را برقرار می‌کند و سرمایه‌های بین‌المللی، نقدینگی و منابع ارز را افزایش می‌دهد. از آن جایی که این سرمایه‌ها درنتیجه فضای شفاف وارد کشور شده نه درنتیجه رانت، خود منجر به افزایش نقدینگی‌های مولد می‌شود، به عبارتی نقدینگی‌های خارجی که وارد کشور می‌شود، در این صورت مولد خواهد بود نه غیرمولد.