بنگاه‌های کوچک پیشران اقتصاد / ۹۹ درصد بنگاههای آلمان کوچک هستند

موضوع رونق بنگاه‌های کوچک و متوسط به عنوان یکی از راهکارهای دولت برای خروج از رکود از مدتی پیش مطرح شده است به همین دلیل دولت سیاست‌هایی را در این راستا به اجرا رساند.

براین اساس، تسهیلات ۱۶ هزار میلیارد تومانی برای رونق بخش تولید در بنگاه‌های کوچک و زودبازده کلید خورد و تا امروز میزان درخواستهای ارایه شده به بانکها برای دریافت این تسهیلات، بیش از سقف تعیین شده است. باوجود انتقاداتی که به اجرای این طرح دولت از سوی تولیدکنندگان مطرح شده است اما سیاست حمایت از بنگاه‌های کوچک از جمله برنامه‌هایی است که در کشورهای پیشرفته هم به اجرا می‌رسد.

در واقع بنگاه‌های کوچک و متوسط به عنوان پیشران اقتصاد، نقش قابل توجهی در اشتغال‌زایی، نوآوری، آموزش نیروی کار، توسعه صادرات و سرمایه گذاری و در نهایت رشد اقتصادی کشورها دارند بنابراین کشورهای توسعه یافته در زمره کشورهایی هستند که حمایت‌های زیادی را از این بنگاه‌ها دارند.

در این راستا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی سیاست‌گذاری برای بنگاه‌های کوچک و زودبازده پرداخته است. در این گزارش آمده است که در شرایط کنونی اقتصاد جهانی بسیاری از کشورها با اقدامات مختلف حمایتی، سیاست تقویت و توسعه این بنگاه‌ها را دنبال می‌کنند. بر این اساس، آشنایی با اقدامات و برنامه‌های کشورهای موفق در این زمینه می‌تواند به تصمیم سازان و سیاستگذاران برای هدایت و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط کشور کمک زیادی کند.

در واقع استفاده از تجربیات سایر کشورها در چارچوب مفهوم درس آموزی سیاستی و انتقال خط مشی می‌تواند به اتخاذ سیاستهای درست و صحیح در زمینه توسعه و حمایت از کسب وکارهای کوچک و متوسط به تصمیم‌سازان و سیاستگذاران ایرانی کمک کند. با توجه به شرایط رکودی حاکم بر اقتصاد کشور و لزوم اتخاذ سیاستهای مناسب برای ایجاد اشتغال از طریق توسعه و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط که غالباً سهم عمده‌ای در ایجاد اشتغال در کشورها دارند، کاوش و بررسی سیاست‌ها خط‌مشی‌گذاری عمومی و برنامه‌های حمایتی سایر کشورها در این زمینه می‌تواند در تغییر نگرش و رویکرد این بخش در ایران مؤثر باشد.

سهم ۹۹ درصدی بنگاه‌های کوچک و متوسط در آلمان

نگاهی به اقتصاد کشور آلمان گویای آن است که در این کشور بیش از ۹۹ درصد بنگاه‌ها (از نظر تعداد) در قالب کوچک و متوسط فعالیت می‌کنند که ۶۰ درصد از اشتغال این کشور و ۴۷ درصد از ارزش افزوده اقتصاد به آنها اختصاص دارد. این بنگاه‌ها جزو نوآورترین بنگاه‌ها در سطح اروپا هستند به طوری که در دوره ۲۰۰۸-۲۰۱۰، در حدود ۵۴ درصد آنها موفق به ارائه محصولات جدید به بازار شده‌اند.

این بنگاه‌ها به راحتی نیروی کار ماهر و فارغ التحصیلان را جذب می‌کنند و تحت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای قرار می‌دهند به نحوی که ۸۹ درصد از آموزش‌های فنی و حرفه‌ای این کشور توسط بنگاه‌های کوچک و متوسط ارائه می‌شود.

در این خصوص، در سفری که به تازگی معاون صدراعظم آلمان به ایران داشت، موضوع آموزش فنی و حرفه ای را در ایران مطرح ساخت و اینکه آلمان آمادگی دارد تا در این زمینه مراکز آموزشی در ایران تاسیس کند.

وزارت امور اقتصادی و دارایی، آژانس کار فدرال و بانک سرمایه گذاری آلمان (kfw) سه نهاد اصلی حمایتی بنگاه‌های کوچک و متوسط در سطح فدرال هستند که انواع خدمات آموزشی، مشاوره‌ای و تامین مالی آنها با برنامه‌ای نهادهای ایالتی تکمیل می‌شوند.

بررسی ۳۹ برنامه مختلف حمایتی ارائه شده از سوی ۶ نهاد حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط در سطح فدرال و ایالتی نشان می‌دهد که ساختار مناسب تامین سرمایه، تشکیلات صنفی گسترده و متنوع، دیدگاه مدیریتی آینده نگر و مبتنی بر مشتری، حمایت از نوآوری و فعالیت‌های تحقیق و توسعه و همچنین آموزش‌های فنی و حرفه‌ای قوی از دلایل اصلی موفقیت برنامه‌های حمایتی بنگاه‌های کوچک و متوسط در آلمان است.

همچنین حمایت‌ها صرفا محدود به برنامه‌های مالی نبوده، بلکه ارایه خدمات مشاوره گسترده در زمینه‌های متعدد، برنامه‌های آموزش شغلی و تضمین وام و اعتبارات از سوی نهادهای بخش خصوصی از ویژگی‌های اصلی برنامه‌های حمایتی از بنگاه‌های کوچک و متوسط در این کشور است.

علاوه بر اقدامات دولت فدرال، برنامه‌های متعددی نیز با رویکرد توازن منطقه‌ای از سوی نهادهای منطقه‌ای مانند بانک نور در این وستفالن و بانک توسعه کسب و کار بایرن صورت می‌گیرد که از دیگر موارد قابل توجه در حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط آلمان است.