رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر: دخالت بانک مرکزی، بازار سکه را دچار مشکل کرد

به گزارش سایت طلا به نقل از خبرآنلاین محمد کشتی آرای در کافه خبر حضور پیدا کرد و در رابطه با علل اصلی بروز آشفتگی در بازار سکه توضیح داد. به اعتقاد رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر ایجاد انحصار توسط بانک مرکزی سبب شده تا سکه روز های ناآرامی را سپری کند. متن کامل گفت و گو با محمد کشتی آرای، رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر را در ادامه خواهید خواند:


اتفاق هایی که طی چند ماه گذشته در بازار طلا و جواهر به وقوع پیوسته چه تاثیرهایی در روند فعالیت های صنف طلا فروشان داشته است؟
بحث افزایش قیمت سکه و مسائل حواشی آن درست یک وضعیت منفی و رکود را برای صنف طلا و جواهر ایجاد کرده است. علت آن هم این است که در حال حاضر بحث سکه به بانک ها ارتباط پیدا می کند و داد و ستد سکه در واحد های طلا فروشی به حداقل ممکن رسیده است.
در واقع ریسک معامله بالا رفته است؟
ریسک معامله بالا رفته و به صنعت طلا و جواهر آسیب رسانده است. پیش از این مردم اگر پول و پس اندازی داشتند می آمدند و تبدیل به زیورآلات می کردند ضمن اینکه استفاده هم می کردند. یک روزی هم اگر نیاز داشتند واقعا یک پشتوانه و پس اندازی بود که آن را به فروش می رساندند. این روزها با بحث سکه و شمش طلا، دیگر کسی حاضر نیست زیورآلات را بخرد. به نوعی می توان گفت بانک مرکزی تعدادی سکه فروشی تحت عنوان « شعب منتخب » باز کرده است و دارد این سکه ها را در اختیار مردم می گذارد. بنا براین فکر مردم برای تهیه سکه، از طریق بانک ها و ایجاد صف هاست. ولی در واقع می توان گفت صنعت طلا و جواهر را به رکود و به نوعی هم به بیکاری کشانده است. در حال حاضر تاثیر این موضوع به گونه ای است که دیگر کسی تمایل ندارد زیورآلات را به عنوان پشتوانه استفاده کند. تقریبا همگی یاد گرفته اند که دارایی های خود را به سکه و شمش طلا تبدیل کنند.
در واقع معاملات سکه در واحد های طلا فروشی کاهش پیدا کرده است؟
وقتی حدود 60 هزار تومان تفاوت میان واحد های سکه فروشی و بانک وجود دارد کسی نمی آید از واحد های طلا فروشی، سکه بخرد. فردی هم که تعداد بیشتری سکه نیاز داشته باشد می رود و از طریق بانک کارگشایی و در آن حراج ها شرکت می کند و سکه تهیه می کند. حتی شنیده ام افرادی که می خواهند 20 سکه خریداری کنند، 4 نفر جمع می شوند و در حراج حاضر می شوند و سکه تهیه می کنند. نکته مهمی که وجود دارد این است که آسیب شناسی کنیم این مواردی که در حال حاضر دارد اتفاق می افتد چه عواقبی دارد. می دانیم افرادی که پول های زیادی دارند؛ این پول ها تبدیل به شمش طلا در وزن های بالا در حدود 12 کیلیویی می شود. این شمش ها می رود و در مکان هایی انبار می شود و به نوعی می توان گفت پنهان می شود. یک سری سکه ها هم به شکل کم است که آنها هم در حال حاضر دارد در مکان هایی انبار می شود. بنابریان این سکه ها و شمش طلا یک روزی باید دوباره به چرخه بازار باز گردد. طبق قوانین بانک، سکه توسط بانک خریداری نمی شود و بر این اساس سکه ها باید وارد بازار شود. آیا این میزان نقدینگی وجود دارد که این حجم سکه و طلا را جذب خود کند؟ مسلما پاسخ منفی است.
این فرض وجود دارد که یک رکود اقتصادی رخ دهد و مردم ناگزیر شوند سکه های خود را به فروش برسانند و امرار معاش کنند. این موضوع را قبول دارید؟
بله. به جز آن رکود اقتصادی شما فکر کنید امروز جریان سکه و طلا، سرمایه ها را به سمت خودش می کشاند. اگر چند ماه دیگر که نزدیک عید است، بخش مسکن دوباره فعال شود این پول ها دوباره باید به سمت مسکن برود. یک عرضه کلانی از سکه و طلا به بازار به وجود خواهد آمد که خریدار ندارد. چه اتفاقی می افتد؟ مسلما عرضه بیش از حد به بازار قیمت ها را پایین خواهد آورد. این اتفاق را ما در سال های گذشته گاهی اوقات و در مقاطعی خاص شاهد بودیم. این سکه ها وارد بازار می شود و می خواهد تبدیل به پول و نقدینگی شود اما بازار کشش را ندارد. در این شرایط اتفاقی که نباید بیافتد، به وقوع می پیوندد و به طور احتمالی این سکه ها سرازیر خارج از کشور می شود. یکی از علت های اصلی جاذبه داشتن طلا برای مردم یا هر سرمایه گذاری همین قابل تبدیل به نقد شدن، راحت حمل شدن و حجم کم آن به لحاظ فیزیکی است.
طلا را چگونه می شود از ایران خارج کرد؟ یعنی به شکل چمدانی می توان این کار را کرد؟
از مبادی اصلی که نمی توان طلا را خارج کرد. هیچ کس نمی تواند از مبادی رسمی کشور مانند فرودگاه، مرز هوایی و زمینی طلا را خارج کند. خروج طلا از کشور ممنوع است اما مسلما دست های غیر قانونی وارد بازار خواهد شد. در کشور ما یک مرزی بسیار طولانی داریم که کنترل آن تا حد زیادی مشکل است. پیش از اینکه چنین اتفاق هایی بخواهد به وقوع بپیوندد باید مقام های اقتصادی کشور یک فکر درستی کنند. در حال حاضر هم به نظر من دیر نیست و می شود این وضعیت پیش آمده را کنترل کرد. در حال حاضر نگاه کنید این صف های طولانی که مقابل بانک ها اتفاق افتاده است چه جو روانی را به وجود آورده است. ما اگر از نظر روانشناسی هم بخواهیم بررسی کنیم، وجود همین سکه ها در دست مردم می دانید چه عواقبی را به همراه خواهد داشت؟ افرادی که حجم قابل توجهی سکه و طلا در اختیار دارند برای نگهداری آن اعصاب زیادی را باید صرف کنند. این خرج کردن اعصاب و روان هزینه ایجاد می کند و عواقب بدی دارد.
رییس کل بانک مرکزی اخیرا عنوان کرد که آرزوی ما این است که هر ایرانی در خانه خود 50 کیلو گرم طلا داشته باشد. به نوعی با این گفته شما می توان گفت که نگهداری این حجم طلا خود دردسر های تازه ای را رقم خواهد زد؟
اینکه همه بی نیاز شوند خوب است. عواقبی هم ندارد. ولی اگر یک تعدادی داشته باشند و تعداد دیگری نداشته باشند مسایل اجتماعی را به وجود خواهد آورد که در حوزه من نیست. بسیاری از افرادی که رفتند سکه و طلا خریده اند می گویند اینها را کجا نگهداری کنیم؟ این مسایل را باید جامعه شناسان، روانشناسان بررسی کنند اما موضوعی که من این چند روزه داشتم به آن فکر می کردم این بود که چرا باید چنین مواردی در جامعه به وجود آید؟ چرا مقام های اقتصادی کشور نباید تصمیم هایی را بگیرند که در جهت آرامش فکری مردم از نظر اقتصادی باشد. باید بررسی کرد که چرا موضوع سکه طی ماه های اخیر تا این اندازه جاذبه پیدا کرده است. از ابتدای خلقت بشر تا حال حاضر سکه و طلا وجود داشته است اما هرگز چنین صف هایی را شاهد نبودیم. این به تصمیم های اقتصادی باز می گردد که از ابتدای سال جاری اتخاذ شد. پس از اینکه بسته سیاست پولی کشور که به نوعی سود بانکی را کاهش دادند. فکر می کنم این کاهش سود سبب شد ورود نقدینگی به بازار های طلا اتفاق بیافتد.
یک روندی بود که بر اساس آن حبابی که در بازار طلا و سکه کم بود. علت آنهم، این بود که بورس رونق داشت اما در حال حاضر بورس هم دچار رکود شده است. بر همین مبنا می توان گفت تنها بازار امن برای سرمایه گذاری سکه و دلار بود ؟
بورس هم به همین شکل شد. یعنی آنقدر به آن توجه شد که شاخص ها بالا رفت و حتی در جهان هم مثال زدنی شده بود. موضوع طلا و سکه هم همین طور خواهد شد و نمی تواند دوام بیاورد.
ریشه حباب سکه از کجا شروع شد؟
حباب یعنی تفاوت قیمت اصلی با قیمتی که وجود دارد. ما سال ها بود در کشورمان داد و ستد سکه و طلا صورت می گرفت. به نظر من دخالت بانک مرکزی این بحران را به وجود آورد. در حالیکه خود صنف به طور کامل می توانست مدیریت کند. ما در کشور نزدیک به 186 اتحادیه طلا و جواهر داریم. تا زمانیکه سکه در بانک وجود دارد، مسئولیت آن بر عهده بانک است اما زمانیکه از درب بانک سکه خارج شد متولی آن باید صنف باشد. یعنی اگر بخواهیم تقسیم بندی کنیم، 50 درصد بحث سکه مربوط به بانک است و 50 درصد مابقی مربوط به صنف است. تا این لحظه هیچ گونه صحبت و مشاوره در رابطه با راهکار توزیع با ما نشده است. هیچ گونه همکاری از ما نخواستند تا انجام دهیم در حالیکه تجربه بانک صادرات در رابطه با سپرده طلا به بانک ها این موضوع را نشان داد که به علت مشورت نکردن با صنف طلا فروشان، اقدامی که باید صورت می گرفت، انجام نشد. چند ماه پیش وقتی بحث سکه به وجود آمده بود، ما خودمان از افرادی بودیم که پیشنهاد کردیم به جای داد و ستد فیزیکی سکه برگه هایی در اختیار مردم قرار بگیرد. اقدامی که در تمام دنیا صورت می گیرد. فردی که می خواهد مقداری طلا و سکه داشته باشد به بانک مراجعه کند و تعدادی سکه بخرد و در مقابل آن یک برگ تضمین می گیرد. برگ تضمین این امکان را می دهد که فرد هر وقت خواست به بانک مراجعه می کند معادل پولی یا حتی به شکل فیزیکی سکه را دریافت می کند. در همین رابطه هم تا کنون با ما هیچ گونه مشورتی نشده است.
یعنی شما فکر می کنید تعمدی در این شکل گیری حباب وجود داشته است یا از سر ندانم کاری بوده است؟
تجربه در تمام دنیا نشان می دهد اصولا بخش خصوصی کارایی بیشتری نسبت به بخش دولتی دارد. در کشور ما بحث انحصاری بودن سکه در اختیار بانک مرکزی یکی از علل بروز این مشکل است. ما در کشور مان توزیع سکه و طلا توسط بانک مرکزی یک عامل انحصاری شدن است.
همین که انحصاری می شود یعنی بانک مرکزی به دنبال کسب درآمد از این قضیه است. چون وقتی همزمان با عرضه گسترده سکه، ضرب هرگونه سکه ممنوع می شود یعنی بانک مرکزی می خواهد از این انحصار کسب سود کند. قبول دارید؟
به جز انحصاری که در اختیارش هست برای خودش انحصار های دیگر هم وجود می آورد. مانند سکه های پارسیان و هخامنشی که اصلا سکه نبود. آنها پلاکی به نام پلاک طلا بود که فقط شکل ظاهری دایره مانند آن شبیه سکه بود. سکه تعریف خاصی دارد. به طور مثال حتما قطر و ضخامت آن باید مشخص باشد و ضرب و پرس هم فرق دارد. بحث انحصاری بودن سکه و توزیع سکه عاملی برای مشکلاتی شده که برای سکه به وجود آمده است. در کشور های دیگر بسیاری از موسسات مالی اجازه دارند سکه تولید کنندو به همان شکلی که گفتم مردم مراجعه می کنند و مقدار مشخصی طلا می خرند. وقتی چند تا موسسه مالی اعتباری باشد رقابت ایجاد می کند و رقابت موجود به نفع مردم تمام می شود.
فکر نمی کنید این انحصار همزمان با شکل گیری حباب در عمل گسترش سکه های تقلبی را منجر شود؟
معمولا اینطور است و وقتی تفاوتی میان قیمت بازار آزاد و رسمی وجود داشته باشد مسلما افرادی که در پی سوء استفاده هستند را به نوعی ترغیب می کند. البته عرض کردم چون متولی و حافظ منافع صنفی و مسئولیت طلای کشور بعد از خروج از بانک بر عهده صنف است ما کنترل داریم اما تا چه حد می توان این موضوع را دنبال کرد.