فروش سکه دولتی قانونمندتر مي‌شود؟
طرح از بین بردن حباب قیمتی سکه توسط بانک مرکزی از طریق فروش آن با قیمتی به مراتب پایین‌تر از قیمت بازار که فاصله قیمتی آن در روزهای اخیر از 90 هزار تومان نیز فراتر برده بود، به یکی از پرمناقشه‌ترین مسائل روز نظام بانکی کشور تبدیل شده است.
شکل گیری صف‌های طولانی و معمولا خبرساز از جمله نتایج این اقدام بانک مرکزی بوده است؛ صف‌هایی که در مواردی حتی 10 ساعت زودتر از آغاز ساعت کاری شعب توزیع‌کننده سکه تشکیل می‌شود و اغلب بسیاری از متقاضیان را در دستیابی به سکه ناامید می‌سازد. در حالی که مدیرکل روابط عمومی بانک ملی اعلام کرده است که متوسط افرادی که موفق به خرید سکه از هر شعبه این بانک می‌شوند روزانه 150 نفر است، گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی شعب به میزان بسیار کمتری به مردم در طول روز سکه عرضه می‌کنند. بسیاری از شعب نیز از روش‌هایی نظیر قرعه‌کشی برای انتخاب خریداران روی آورده‌اند. همچنین گزارش‌ها حاکی از آن است که با توجه به اینکه قاعده‌ای قانونی برای فروش ترکیبی سکه به شعب عرضه‌کننده اعلام نشده است، روسای شعب به دلیل محدودیت، به انتخاب خود به فروش ترکیبی سکه پرداخته‌اند. به نظر می‌رسد ارائه چارچوب قانونی ناظر بر پیش فروش سکه برای جلوگیری از این مشکلات بوجود آمده در نظام بانکی کشور امری مهم باشد. هرچند بسیاری از کارشناسان اثر این طرح را فقط در کوتاه مدت مثبت ارزیابی کرده‌اند و معتقدند تا زمانی که بازار سکه جذابیت بیشتری نسبت به سپرده‌گذاری در بانک‌ها داشته باشد، التهاب امری اجتناب‌ناپذیر در این بازار خواهد بود. رییس کل بانک مرکزی در تازه‌ترین سخنان خود با انتقاد از بالا رفتن قیمت سکه در بورس کالا ، از طرح پیش فروش سکه توسط این بانک خبر داد.
در مقابل مسوولان بورس کالا با دفاع از عملکرد این بورس در ارزیابی و نحوه فروش سکه در این بازار اصرار دارند که فروش نقدی و فروش آتی سکه بانک مرکزی در تالار این بازار انجام شود. این در حالی است که تاکنون بانک مرکزی در مقابل اصرار مقامات بورس مقاومت کرده‌اند.
در این میان برخی کارشناسان در مورد مکانیسم فروش سکه در بورس کالا انتقاداتی نیز وارد کرده اند. (عدم تحویل فیزیکی سکه در سررسید و اکتفا کردن به دریافت جریمه از فروشندگانی که در سررسید سکه را به طور فیزیکی تحویل نمی‌دهند، موجب شده تا معاملات سکه در بورس کالا در عمل کاغذ بازی جلوه کند.) محمود بهمنی پیش‌تر از فاصله 200 هزار تومانی قیمت سکه آتی برای تحویل در تیرماه سال آینده به این بورس انتقاداتی وارد کرد و در مقابل مسوولان بورس کالا قیمت‌های تعیین شده را ماحصل عرضه و تقاضا عنوان کرده‌اند. شنیده‌ها از ورود برخی موسسات مالی و اعتباری و همچنین بازشدن پای برخی شرکت‌ها در معاملات آتی سکه در بورس کالا حکایت دارد.
میانگین فروش سکه در شعب بانک ملی 150 نفر است
برخی از گزارش‌های دریافتی از مردمی که در صفوف خرید سکه بوده‌اند حاکی از آن است که تعداد افرادی که روزانه به آنها سکه فروخته می‌شود، بسیار پایین است.
به گزارش خبرگزاری‌ها برخی از مردم مدعی شده‌اند که شعب خاصی از بانک ملی تنها به 25 نفر روزانه سکه عرضه می‌کنند. روسای برخی از شعب بانک ملی اشاره کرده‌اند: ما روزانه به 40 نفر نوبت می‌دهیم، به هر کسی در طول ساعت عرضه نوبت رسید، سکه فروخته می‌شود. البته شعبه در امور مربوط به نوبت‌دهی دخالت نمی‌کند و این کار را به خود مردم سپرده تا خودشان تعیین کنند که نوبت بر چه اساس است. حسین دشتی مدیرکل روابط عمومی بانک ملی درباره محدودیت عرضه سکه در برخی از شعب این بانک گفت: هیچ محدودیتی برای شعب اعمال نکردیم، بلکه به صورت میانگین هر شعبه روزانه باید به 100 الی 150 نفر سکه بفروشد.
فروش ترکیبی سکه
به گزارش فارس، برخی از روسای شعب بستگی به میل خود تعیین می‌کنند که در هر روز چه نوع سکه‌ای و چه تعدادی به مردم فروخته شود.
یکی از این شعب، روزانه تعیین می‌کند که مردم فرضا دو قطعه نیم سکه و سه قطعه ربع سکه دریافت کنند، در مجموع رییس شعبه است که تعیین می‌کند مردم 5 قطعه سکه مجاز را در چه نوعی بخرند.
یکی از روسای این شعب گفت: این وضعیت بستگی به میزان سکه‌ای دارد، که در اختیار داریم این تصمیم را می‌گیریم تا همه مردم بتوانند سکه بخرند.
وی تاکید کرد: البته هر تعدادی که اداره مرکزی به ما بدهد ما نیز به مردم می‌فروشیم؛ اداره مرکزی تعیین می‌کند که ما روزانه فروش ترکیبی را در چه قطعاتی داشته باشیم.
حسین دشتی مدیرکل روابط عمومی بانک ملی در توضیح این اقدام برخی شعب، گفت: اصلا بخشنامه‌ای مربوط به فروش ترکیبی سکه به شعب مختلف بانکی ابلاغ نکرده‌ایم.
وی اضافه کرد: البته این وضعیت بستگی به تشخیص روسای شعب نیز دارد که تعیین کنند براساس میزان سکه دراختیار چه نوع و چه تعدادی به مردم فروخته شود، ولی هیچ دستورالعمل مکتوبی در این خصوص نداریم.
مشکلات برای شعب بانک‌ها
رییس یکی از شعبه‌های فروش سکه گفت: وضعیت این روزهای شعبه به حدی رسیده که ما روزانه حاضریم مبلغی را به نیروی انتظامی بدهیم تا به خاطر جلوگیری از درگیری، تعدادی نیرو دراختیار شعبه قرار دهد.
وی اضافه کرد: هر روز نفرات خاصی به اینجا می‌آیند و قصد خرید سکه را دارند، اما به دلیل وجود برخی افراد سودجو در صف در روزهای قبل درگیری‌های متعدد و شدیدی بین مردم رخ داد، به همین خاطر از نیروی انتظامی خواستیم تا این وضعیت را ساماندهی کند.
این رییس شعبه با اشاره به نامه‌نگاری تعدادی از روسای شعب بانک ملی به اداره مرکزی این بانک گفت: گروه‌های سنی متفاوتی وجود دارند که روزانه برای خرید سکه می‌آیند، اما به دلیل وجود عده‌ای افراد تکراری و خاص امکان فروش به دیگران وجود ندارد.
وی اضافه کرد: به همین خاطر بنده و همکارانم در شعبه‌های دیگر نامه‌ای را تنظیم و به اداره مرکزی ارسال خواهیم کرد مبنی بر اینکه شلوغی و تجمع افراد در بیرون شعبه مانع از سرویس‌دهی تمام و کمال به سایر مشتریان می‌شود.
تلاش برای خرید بیشتر سکه
بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها، یک رییس شعبه عرضه‌کننده سکه بانکی گفت: هر روز تعداد زیادی افراد به شعبه مراجعه و سکه می‌خرند، اما متاسفانه به دلیل ضعف سیستمی همین افراد به راحتی می‌توانند از شعب دیگر نیز روزانه همین تعداد سکه را بخرند.
وی افزود: به نظر می‌رسد بانک مرکزی باید بخشنامه‌ای را ابلاغ کند تا با هر کارت ملی روزانه فقط یکبار سکه فروخته شود.
همچنین بهتر است تا بخشنامه‌ای ابلاغ شود که شعب بتوانند از متقاضیان خرید ثبت نام کند تا در روزهای آینده به آنها سکه بفروشد، به این معنی که اگر به تعدادی در طول یک روز سکه نرسید براساس سهمیه به آنها در روزهای آتی نوبت داده شود. این رییس شعبه ادامه داد: اگر پیش‌فروش سکه آغاز شود وضعیت شعب بانکی به طور حتم بهتر خواهد شد.
نظارت بانک مرکزی
خبر‌ها حاکی از آن است که شلوغی بازار سکه و وضعیت نامطلوب توزیع سکه در شعب بانکی، موجب شده تا بازرسان بانک مرکزی بیشتر از قبل به این شعب مراجعه کنند.
البته بازرسان مرکزی این روزها به صورت محسوس یا نامحسوس به شعب می‌روند و از وضعیت آنها گزارش تهیه و در اختیار مسوولان بانک مرکزی قرار می‌دهند.
بانک مرکزی پیش‌تر اعلام کرده بود که قصد دارد پیش‌فروش سکه را آغاز کند، شاید همین امر موجب شد تا شایعه‌هایی مبنی بر آغاز پیش‌فروش سکه از روز شنبه توسط شعب بانکی بین مردم حاضر در صف خرید سکه ترویج شود، اما هنوز مشخص نیست این سیاست چه زمانی قرار است پیاده شود.
رییس یک شعبه بانک ملی گفت: تاکنون توزیع سکه در کشور تنها در اختیار بانک ملی بوده است و صحبتی از توزیع سکه توسط سایر بانک‌های عامل در میان نیست.
وی تاثیر توزیع سکه در کاهش قیمت آن در بازار را در فزونی یافتن سکه در دستان مردم و در بازار عنوان کرد و گفت: کسانی که سکه‌های زیادی دارند و آنها را نگه می‌دارند تا با قیمت بالا بفروشند و به طور کاذب قیمت سکه را بالا ببرند با توزیع سکه، ناموفق می‌مانند یا باید سکه‌هایشان را نگه دارند و یا مجبور می‌شوند به کاهش قیمت تن دردهند و سکه را به قیمت روز بفروشند.