کارت ملی هوشمند، مجموعه‌ای از اطلاعات فردی، هویتی و زیستی را در خود دارد و به علت تدابیر امنیتی ویژه، به راحتی قابل جعل نیست.همچنین کارت شناسایی ملی (از نوع الکترونیکی) مزایای بسیاری از جمله فراهم شدن امکان امضای دیجیتالی و همچنین تصدیق هویت افراد به شکلی مطمئن‌تر را به همراه دارد.
کاربردهای اصلی کارت ملی هوشمند
کارت هوشمند ملی می‌تواند به عنوان یک کلید ورود مناسب برای کاربردهایی مانند هدفمند کردن یارانه‌ها، سلامت الکترونیکی و کاربردهای انتخابات و سایر خدمات شهروندی مورد استفاده قرار گیرد و با ارائه سه کاربرد اصلی «شناسایی»، «تصدیق هویت» و «امضای دیجیتال» این امکان را فراهم می‌کند تا بتوان از آن به عنوان یک ابزار چندکاره استفاده کرد.
اولین وظیفه کارت ملی هوشمند شناسایی است؛ در زمان ثبت‌نام، اطلاعات صاحب کارت مانند نام، نام خانوادگی، تاریخ، محل تولد و مواردی از این قبیل روی کارت ثبت می‌شود. به این ترتیب هر جا نیاز به اطلاعات هویتی صاحب کارت باشد، وی می‌تواند کارت خود را ارائه دهد و به صورت دیجیتالی شناسایی شود. شناسایی الکترونیکی موجب کاهش تقلب در شناسایی می‌شود.
کاربرد دیگر کارت ملی هوشمند، تصدیق هویت است؛ تصدیق هویت در اینجا تنها به عکس محدود نمی‌شود، بلکه اطلاعات بیومتریکی (اثر انگشت) صاحب کارت نیز روی کارت قرار می‌گیرد و به صورت الکترونیکی قابل بررسی است. به این ترتیب امکان جعل هویت به حداقل می‌رسد.
یکی از کاربردهای مهم دیگر که برروی کارت ملی هوشمند قرار می‌گیرد، کاربرد امضای دیجیتال است. به این ترتیب، صاحب کارت می‌تواند اسناد الکترونیکی را در فضای دیجیتال امضا کنند. امروزه تشخیص غیرجعلی بودن متون و اسناد الکترونیکی در فضای سایبری اهمیت فراوانی دارد و براین اساس از «امضای دیجیتالی» و تکنیک‌های رمزنگاری برای رسیدن به این اهداف استفاده می‌شود.
پیام‌های ارسالی در اینترنت با استفاده از گواهی الکترونیکی، شکل قانونی به خود می‌گیرد. در فضای دیجیتال، گیرنده یک سند می‌تواند از طریق امضای شخص فرستنده، این اطمینان را حاصل کند که سند جعلی نیست. همچنین امضای یک سند، برای امضاکننده بار قانونی به همراه دارد و نمی‌تواند آن را انکار کند. کارت ملی هوشمند این بستر را هم برای فرستنده و هم گیرنده سند فراهم می‌کند که اسناد را امضا و صحت آن را بررسی کنند.
ویژگی‌های بیومتریک
یکی دیگر از امکاناتی که در کارت هوشمند ملی قرار دارد، ویژگی‌های بیومتریکی صاحب کارت است. عکس و اثر انگشت صاحب کارت به صورت الکترونیکی در کارت ذخیره می‌شود و به این ترتیب امنیت استفاده از کارت به‌طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌رود. برای استفاده از کارت حتماً باید صاحب آن حضور داشته باشد تا اثر انگشت وی به صورت دیجیتالی با اثر انگشتی که به هنگام ثبت‌نام در کارت ذخیره شده است، مقایسه و تطبیق داده شود و سپس اجازه استفاده از امکانات کارت به وی داده می‌شود.
اطلاعات درون کارت هوشمند ملی به صورت رمزنگاری‌شده نگهداری می‌شوند و خود کارت از دسترسی‌های غیرمجاز به آن جلوگیری می‌کند. در واقع یکی از مزایای اصلی کارت هوشمند ملی، نسبت به کارت ملی کاغذی فعلی، همین امنیت بالای آن‌چه به لحاظ بصری و چه به لحاظ دیجیتالی است. به این ترتیب می‌توان اطلاعات محرمانه‌تری را با ضریب اطمینان بالاتر روی کارت ملی هوشمند نگهداری کرد. از جمله مهم‌ترین مزایای این کارت، شناسایی در حوزه دیجیتال، امکان تصدیق هویت بر اساس رمز عبور، رمزنگاری و بیومتریک است.
کاربردهای کارت هوشمند ملی
از جمله مهم‌ترین مزایای کارت هوشمند می‌توان به شناسایی در حوزه دیجیتال، امکان تصدیق هویت بر اساس رمز عبور، رمزنگاری و بیومتریک به صورتی که هم کارت، هم صاحب کارت و هم سیستم بهره‌برداری بتوانند دو به دو یکدیگر را تصدیق هویت کنند، امضای دیجیتال، پردازش اطلاعات، تغییر اطلاعات پس از صدور، پشتیبانی از کاربردهای مختلف، افزودن کاربرد جدید پس از صدور کارت، دسترسی به اطلاعات بر حسب مجوزهای دسترسی و به صورت کاملا امن، استفاده کارآمدتر از خدمات دولت الکترونیک، ارائه خدمات دولتی به صورت ساده و سریع، بهره‌مندی از خدمات بیمه‌ای الکترونیکی، بهره‌مندی از خدمات حمایتی دولتی، حذف بسیاری از کاغذ بازی‌های اداری، انجام سریع امور اداری و دسترسی به بسیاری از خدمات جانبی و الکترونیکی اشاره کرد.
داخل کارت هوشمند تراشه حافظه وجود دارد که حجم فراوانی از اطلاعات را می‌توان روی آن بارگذاری کرد. بنابراین، دور از ذهن نیست که روزی تمامی کارت‌های داخل کیف‌های جیبی با هم تجمیع شوند و همه اطلاعات آنها روی تراشه‌های کارت هوشمند ملی قرار بگیرد. به این ترتیب علاوه بر اطلاعات هویتی، طیف وسیعی از اطلاعات و حتی اطلاعات بانکی را می‌شود داخل این کارت‌ها گنجاند و رسماً تمامی کارت‌های دیگر را از رده خارج کرد.