روزنامه های اقتصادی در تازه ترین گزارش های خود از افزایش سرمایه گذاری خارجی در ایران نوشتند. در این میان، رشد ظرفیت تولید سیمان، تفکیک وزارتخانه های اقتصادی و تداوم رکورد‌شکنی‌ها در بورس انرژی از مهمترین محورهای این روزنامه ها در هفته گذشته بود.
** تداوم رکورد‌شکنی‌ها در بورس انرژی
هرچند که هنوز خردادماه به پایان نرسیده است، ولی رصد واقعیت‌های معاملاتی در سال جاری و دقیق‌تر در بهار امسال نشان می‌دهد که از هم‌اکنون می‌توان به سالی پر رونق در بورس انرژی امیدوار بود. آمارهای معاملاتی در روزهای اخیر در سال جاری نشان می‌دهد که رکورد ارزش معاملات در تاریخ بورس انرژی در این بازه زمانی ثبت شده است.
توجه به واقعیت‌های داد‌و‌ستد در سال جاری نشان می‌دهد که افزایش حجم عرضه‌های داخلی و مخصوصا عرضه‌های بین‌المللی را باید دلیل اصلی رشد ارزش معاملات به شمار آورد. به‌صورت دقیق‌تر در خرداد ماه ارزش معاملات تاکنون به بیش از 187 میلیارد تومان بالغ شده که البته این روند هنوز هم ادامه داشته و در صورت ادامه یافتن، می‌توان به ادامه رشد ارزش معاملات در سال جاری امیدوار بود (تا این لحظه معاملات در خرداد ماه حدود 80 درصد در مقایسه با خرداد سال گذشته رشد کرده است).
در مجموع ارزش معاملات بورس انرژی در سه ماه اول امسال رقمی حدود 630 میلیارد تومان بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود 113درصد رشد را نشان می‌دهد.
ویژگی مهم معاملات در بورس انرژی در ماه‌های اخیر را باید در این نکته جست‌وجو کرد که غالب عرضه‌ها به معامله منجر می‌شود؛ یعنی عرضه‌های موجود به کمک بدنه کارگزاری‌ها و سیستم‌های بازاریابی داخلی و بین‌المللی مورد معامله قرار می‌گیرد. این نکته را نمی‌توان کم‌اهمیت برشمرد زیرا از یکسو شفافیت معاملاتی در این بازار و از سوی دیگر وجود تجار مختلف (با توان مالی، بازاریابی و اجرایی متفاوت و متنوع) این توانمندی را ایجاد می‌کند که اکثریت قریب به اتفاق عرضه‌ها در بازار داخلی و بین‌المللی به معامله منجر شود. این نکته در نهایت موجب خواهد شد که بورس انرژی به آرامی به بازار امن و توانمند برای جذب محموله‌های نفتی و پتروشیمی و سایر حامل‌های انرژی بدل شود.
** تفکیک وزارتخانه های اقتصادی
برخی روزنامه ها نوشتند که تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت باعث تخصصی‌تر شدن بخش‌های مختلف آن و بهبود عملکرد وزارتخانه بازرگانی در کشور می‌شود، در حالی که این وزارتخانه طی سال‌های گذشته به واسطه بخش‌های دیگر مدام تحت‌الشعاع قرار می‌گرفت. 45 درصد از اقتصاد ما در بخش وزارت صنعت، معدن و تجارت است، در حالی که مدیریت این بخش‌ها با این گستردگی دست یک نفر با یک تخصص خاص است. مشخصا وزیر هر چقدر هم توانایی داشته باشد، نمی‌تواند این مجموعه گسترده را به خوبی مدیریت کند. دامنه کار این وزارتخانه زمانی که بخش صنعت، معدن و تجارت با هم تجمیع شده است، زیاد است؛ ازاین رو اینکه این بخش‌ها از هم جدا باشند خیلی بهتر از این است که در هم ادغام شوند.
اظهارات یک هفته گذشته برخی کارشناسان درباره تفکیک وزارتخانه در نوع خود جالب است. برای مثال مهدی پور‌قاضی، رییس کمیسیون صنعت اتاق تهران می‌گوید : ازنظر من تفکیک وزارتخانه‌ها ضرورتی ندارد و این اقدام کمکی به حل مسائل صنعت نمی‌کند. همچنین حمیدرضا صالحی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران معتقد است ما دوباره مجبوریم در مورد جداسازی وزارتخانه‌هایی صحبت کنیم که قبلا ادغام کرده‌ایم. این یک عقبگرد به گذشته است که از نظر من کاملا اشتباه است. ادغام وزارتخانه‌ها در همه کشورها معمول است و در همه کشورهای توسعه‌یافته انجام شده است.
در مقابل اما مجیدرضا حریری فعال بخش خصوصی می گوید : تفکیک یا ادغام وزارتخانه ابزار است بلکه اصل بر تبیین استراتژی در محیط کلان اقتصاد است، باید در این رابطه اقدامات اساسی صورت گیرد.
** رونق سرمایه گذاری خارجی در ایران
با امضای برجام درهای تجارت ایران و جهان به روی هم باز شد و پس از آن اقتصاد ایران شاهد رونق سرمایه گذاری های خارجی در بخش های گوناگون اقتصاد کشور بود. جدیدترین گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) از اوضاع سرمایه‌گذاری جهانی نشان می‌دهد ایران با جذب ٣میلیارد و٣٧١میلیون دلار سرمایه در سال ٢٠١٦ میلادی، رشد ٦٤ درصدی را ثبت کرده است.
حال پس از برجام توجه سرمایه‌گذاران خارجی دوباره به سمت بازارهای ایران جلب شده است، به‌طوری که میزان سرمایه‌گذاری خارجی در سال ٢٠١٦ به ٣,٧٣میلیارد دلار رسید و ایران توانسته وضع خود را به زمان پیش از تحریم‌ها (سال‌های ٩٠ و ٩١) نزدیک کند. همچنین دیگر آمار آنکتاد بیانگر آن است که ایران در این سال توانسته در زمره کشورهای فعال در انعقاد موافقتنامه‌های سرمایه‌گذاری باشد.
هفته گذشته یک هیات اقتصادی اتریشی در تهران حضور یافت که به امضای تفاهمنامه های تجاری میان دو کشور در بخش های صنعت و معدن منجر شد. طراحی و تولید موتور با اتریشی ها از تفاهم های صورت گیرفته میان ایران و اتریش بود که وزیر صنعت، معدن و تجارت در این زمینه یادآور شده است که برای طراحی و ساخت موتور کم مصرف با شرکت اتریشی برنامه ریزی شده است و همچنین قراردادی در زمینه فعالیت های نفتی و همچنین همکاری با شرکت زیمنس برای تولید واگن های مترو و مسافری امضا شد.
**رشد ظرفیت تولید سیمان
عبدالرضا شیخان دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با بیان اینکه امروز صنعت سیمان با ظرفیت 70 درصدی کار می‌کند، افزود: اگر کارخانجات سیمان با تمام ظرفیت کار کنند با تولید 82 میلیون تن سیمان جوابگوی نیاز داخلی کشور آن هم تا سال 1415 هستند.
وی تصریح کرد: با لحاظ کردن اضافه افزودنی‌ها در کارخانجات و چرخه فعالیت آنها به طور حتم نیازمند افزایش ظرفیت با ایجاد کارخانه‌های جدید نخواهیم بود.
شیخان در رابطه با افزایش قیمت سیمان هم به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: هنوز رقابت‌های منفی در صنعت سیمان کشور وجود دارد و ما در حال کنترل قیمت‌ها هستیم به نحوی که امروز اعمال افزایش قیمت با وجود افزایش هزینه‌های تولید مناسب نیست. مروری بر وضعیت کشورهای صادر‌کننده سیمان گویای آن است که در سال 2015 ایران به عنوان هفتمین کشور تولیدکننده سیمان شناخته شده و 1.6 درصد از کل تولید سیمان جهان را به خود اختصاص داده است.
طی سال‌های 1383 تا 1395 ظرفیت سیمان ایران با 156 درصد رشد از 32.6 به 83.5 میلیون تن در سال رسید. همچنین براساس چشم‌انداز 1404 محصولات کانی غیرفلزی به عنوان اولویت سوم با محوریت صنایع سیمان و کاشی سرامیک در بین 12 اولویت صنعتی مورد توجه قرار گرفته‌اند. با در نظر گرفتن آخرین پیش‌‌بینی‌های انجام شده در خصوص نرخ رشد 4.9 درصدی مصرف سیمان تا سال 2018 یا به عبارت دیگر افزایش سرانه مصرف جهانی از 539 به 640 کیلوگرم کسب جایگاه سوم جهان با ظرفیت تولید سالانه 120 میلیون تن و رتبه اول در صادرات جهانی و ظرفیت تولید در منطقه برای صنعت سیمان ترسیم شده است.