27 ماه جون 2017 برابر با ششم تیر ماه 1396، دستگاه‌های خودپرداز پنجاه ساله شدند. بر این اساس اولین عابربانک جهان در سالگرد تولد 50 سالگی‌اش طلاکاری و پلاکی برای یادبود روی آن نصب شد و بانک در جلوی آن برای استفاده مشتریان فرش قرمز پهن کرد.
56 سال پیش یک نمونه آزمایشی از بانکوگراف توسط سیتی‌بانک در نیویورک در 1961 راه‌اندازی شد ولی به دلیل عدم استقبال بعد از شش ماه جمع‌آوری شد. این دستگاه در واقع دستگاهی اتوماتیک برای دریافت پول داخل پاکت بود که اسکناس، مسکوکات و چک بانکی را پذیرش می‌کرد و فاقد امکان ارائه پول بود.
همزمان با این اختراع، در انگلستان جان شپردبارون دستگاه بیرون دهنده پول را اختراع کرد، اختراع وی برای اولین بار در شعبه‌ای در انفیلد تاون در شمال لندن توسط بانک بارکلی به کار گرفته شد، اولین تراکنش تاریخ خودپراز در 27 ژوئن 1967 توسط رگ وارنی کمدین انگلیسی معروف آن زمان صورت پذیرفت ولی باز هم این دستگاه اسکناس تحویل نمی‌داد، تحویلی این دستگاه یک چک کاغذی بود که قابلیت خوانده شدن توسط ماشین را داشت.
برگه‌های مورد استفاده محصول کمپانی دلارو بود که متخصص تولید اوراق بهادار بانکی بود این دستگاه داکس نامیده می‌شد که همچنین با نام ماشین دلارو نیز نامیده می‌شد. تنها نه روز بعد در سوئد، کمپانی متیور ماشین به سفارش بانک سویدی سیوینگ دستگاهی با نام بانکومات را ارائه کردند.
این دستگاه به صورت آنلاین در روز 6 می 1968 مورد استفاده قرار گرفت. یک ماه پس از رخداد انفیلد تاون حاصل همکاری بانک وستمینستر انگلستان، کمپانی اسمیت (فعال در زمینه سنسورهای تشخیص) و کمپانی چاب (فعال در زمینه گاو صندوق) دستگاه دیگری با نام چاب ام دی تو را ارائه دادند که آن نیز به جای اسکناس برگه بهادار ارائه می‌داد.
امروزه خودپردازها چنانچه دارای امکانات کامل باشند On-Premise نام دارند و چنانچه دارای امکانات پایه و ارزان قیمت باشند Off-Premise نامیده می‌شوند. در کانادا، آمریکا و حوزه خلیج فارس نوعی از نصب خودپرداز با نام Drive-thru انجام می‌شود که از داخل ماشین قابل دسترسی است.
در هند امروزه برخی از خودپردازها در مناطق روستایی نصب شده‌اند که با نیروی خورشیدی کار می‌کنند. خودپردازها از استاندارد ISO 8583 جهت ارتباط با مرکز بهره می‌برند. برای اتصال خودپردازها به مرکز از خطوط تلفن و مودم تلفنی، خط ای دی اس ال و خطوط اجاره‌ای استفاده می‌شود. هنوز هم به خاطر قیمت پایین و حجم بسیار کم داده‌های تحت تبادل استفاده از خط تلفن در این ارتباط رایج است. بر اساس مقررات بانکی اکثر کشورها، ارتباط خودپردازها با مرکز باید به صورت کدگذاری شده یا رمزینه باشد. تخمین زده می‌شود که در دنیا بیش از 2.2 میلیون دستگاه خودپرداز در حال استفاده است و بدین ترتیب متوسط جهانی خودپرداز به کارت، 1 به 3000 است.
درباره خودپردازها نکات جالب دیگری نیز وجود دارد. شمالی‌ترین خودپرداز نصب شده در شهر لانگیربین استان سوالبارد کشور نروژ است. جنوبی‌ترین خودپرداز نصب شده در ایستگاه مکموردو در قاره جنوبگان در سرزمین‌های متعلق به نیوزلند نصب شده است. مرتفع‌ترین خودپردازها در ناثلاپاس در هند در ارتفاع 4023 متری و ناگچو کانتی در تبت چین در ارتفاع 4500 متری از سطح دریا نصب شده‌اند. کم‌ارتفاع‌ترین خودپرداز در بحرالمیت اسرائیل در 421 متر زیر سطح دریا قرار دارد. امروزه در کشتی‌های کروز و در برخی از ناوهای آمریکایی نیز این دستگاه‌ها وجود دارند.
گران‌ترین خودپرداز دنیا که از طلا ساخته شده است در قصر امارات در ابوظبی امارات کار گذاشته شده است. این خودپرداز که به جای پول قطعات 10 گرمی طلا تحویل می‌دهد، خودپرداز گلدتوگو نام دارد و هر 10 دقیقه یک بار نرخ برابری طلا و ارز را بروزرسانی می‌کند، همچنین این دستگاه طلاهای تحویلی را در دو قالب سکه و مفتول ارائه می‌دهد. طلاهای مفتول منقش به لوگوی قصر امارات هستند و سکه‌های طلا نیز با سمبل‌های بزرگ‌ترین سازندگان طلا در کانادا، استرالیا و آفریقای جنوی نقش دار شده‌اند. این خودپرداز عجیب ایده و ساخت کارآفرین آلمانی با نام توماس گیسلر است.
در ایران بانک تهران در سال 1350 شمسی (معادل 1971 میلادی 4 سال پس از ثبت اختراع ماشین پرداخت پول در جهان)، اقدام به ورود و بکارگیری دستگاه خودپرداز از یکی از مدعیان این اختراع یعنی چاب ام دی تو کرد و بعد از ورود 6 دستگاه و نصب آن‌ها در تهران، با خرید نوع جدیدتر یعنی چاب ام دی فور اس تعداد آن‌ها را به 12 دستگاه در کشور افزایش داد. 6 دستگاه اول در تهران و در شعب چهار راه پهلوی، تخت جمشید، جمالزاده، تجریش، بازار و فردوسی و 6 دستگاه دیگر در شعب شهرستان‌های چالوس، اصفهان، شیراز، مشهد، تبریز و رشت نصب شد.
انتهای پیام