آشفتگی در بازار دلار
یک کارشناس مسائل اقتصادی با تأکید براینکه سرگردانی دولت در سیاستگذاریهای ارزی مشخص است، گفت: بانک مرکزی به جای تشکیل کارگروه ویژه تقاضا را از بازار ارز به سمت بانک‌ها هدایت کند.
به گزارش سایت طلا به نقل از خبرگزاری فارس سید امیر سیاح ریشه اصلی اتفاقات اخیر در بازار ارز را عدم وجود انضباط مالی دولت دانست.
وی با بیان اینکه بالا بودن میل به خرج کردن زیاد و انجام پروژه‌های عمرانی متعدد خارج از توان مالی کشور، باعث کسری بودجه شده افزود: در ماه های پایانی سال‌های مختلف که دولت با کسری بودجه شدید مواجه شده به خاطر جبران کسری بودجه با دست‌کاری در بازار ارز نرخ را به گونه ای تنظیم می‌کند که ارزهای نفتی در اختیار خود را به بالاترین نرخ ممکن بفروشد.
* سردرگمی دولت در سیاستگذاریهای ارز
وی در ادامه با یادآوری اینکه سیاست‌های ارزی دولت منسجم و روشن نیست، اضافه کرد: گاهی اوقات برخی دولتمردان می‌گویند نرخ دلار باید کاهش یابد اما در عمل بخاطر نیازهای مالی دولت نرخ دلار را افزایش چشم‌گیری می‌دهند.
سیاح تصریح کرد: مشخص است که دولت برنامه بلند مدت و یا حتی کوتاه مدتی برای بازار ارز ندارد و به خصوص وضعیت بازار ارز در ماه های اخیر بیانگر سردرگمی سیاست‌های ارزی است.
* اجرای مطالعه نشده هدفمندی یارانه ها کسر بودجه را تشدید کرده است
سیاح در ادامه درباره اظهار نظرهایی مبنی بر اینکه برخی کارشناسان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را یکی از ریشه‌های التهاب در بازار ارز عنوان می کنند، گفت: البته امسال علاوه بر وجود طرح‌های عمرانی بیشتر از ظرفیت که دولت در دستور کار خود قرار داده اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نیز کسری بودجه را تشدید کرده است.
وی با بیان اینکه افزایش تقاضا برای خرید طلا و ارز در ماه‌های اخیر صرفاً به خاطر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نبوده تصریح کرد: در حقیقت از آنجایی که نرخ سود بانکی در سال جاری کمتر از نرخ تورم تعیین شده سپرده‌ها از بانک‌ها بیرون کشیده شده و بسوی بازارهای به ظاهر جذاب‌تر از سیستم بانکی رفته‌اند.
سیاح اذعان کرد: نمی‌توان صراحتاً مشکلات این روزهای بازار ارز را در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها دانست اما آمارها نشان می دهد که این قانون هم تا حدودی تأثیر گذار بوده است.
* تشکیل کارگروه ارزی نشانه دیگری از سردرگمی سیاست‌های دولت
خبرنگار فارس گفت: وضعیت ماه‌های اخیر بازار ارز باعث شده تا شورای پول و اعتبار هم در تعدادی از جلسات خود به بررسی و اتخاذ راهکار برای ساماندهی وضعیت بپردازد؛ در جلسه هفته گذشته این شورا مصوب شد تا کارگروه ویژه‌ای برای مدیریت بازار ارز تشکیل شود، با این حساب این کارگروه باید متشکل از چه افرادی باشد و چه کارهایی انجام دهد تا در مرحله عمل بازار به حالت عادی برگردد؟
وی در پاسخ تصریح کرد: اصولاً نفس تشکیل دادن کارگروه برای مدیریت ارزی نشانه دیگری از سردرگمی سیاست ارزی دولت است.
سیاح اظهار به کارگروه ویژه مدیریت بازار ارز پیشنهاد داد از ابزارهای پولی برای هدایت نقدینگی از بازار ارز به سمت سپرده های بانکی و نیز بورس استفاده کند.
* بودجه پنهان تهمتی آشکار به دولت است
سیاح در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به خبرنگار فارس که پرسید اتفاقات ارزی اخیر و البته همزمانی آن با ارائه لایحه بودجه به مجلس این شائبه را ایجاد کرده که دولت قصد دارد بودجه سال آینده را با دلار بالا ببنند؛ تا چه حد می‌توان ریشه بالا رفتن و گرانی دلار را در این مورد دانست؟ گفت: این مورد تهمتی است که برخی به دولت می زنند، شاید هم درست باشد ولی بنده با اطلاعات موجود نمی‌توانم در خصوص آن قضاوت کنم.
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از سخنان خود درباره تأثیر تحریم‌ها بر بازار ارز تصریح کرد: برای کنترل بازار ارز می‌توان تحریم ها را مدیریت کرد؛ از آنجایی که تحریم اثر روانی دارد، رسانه‌های وابسته به دشمنان کشور سعی در بزرگنمایی اثر تحریم بانک مرکزی ایران دارند.
وی گفت: این اخبار در حالی توسط رسانه‌های بیگانه منعکس می‌شود که تحریم تأثیر چندانی در بازار داخلی کشور نمی‌تواند داشته باشد.
سیاح مشکلات فعلی بازار ارز را چندان منوط به تحریم‌های اخیر ندانست و ادامه داد: برخی سیاست‌های اجرایی دولت و بانک مرکزی موجب شده تا بازار ناآرام شود.
* لزوم اخذ استراتژی مشخص و بلند مدت برای بازار ارز
وی در ادامه ضمن ارائه راهکارهایی برای کنترل بازار ارز بیان کرد: دولت باید در وهله اول استراتژی بلند مدت برای بازار ارز داشته باشد و همچنین از هزینه‌های اضافی در خصوص طرح‌های عمرانی بکاهد تا کسر بودجه پیش نیاید.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: دولت باید به اندازه دخل خود خرج کند تا دچار کسری بودجه نشود و از سوی دیگر مانع از پایین نگه داشتن دستوری نرخ سود بانکی شود.
سیاح ادامه داد: همچنین بانک مرکزی و دولت باید برای مردم و عوامل بازار که تحت تأثیر شایعات هستند شفاف‌سازی کند و اطمینان دهد به این صورت که ارز در اختیار بانک مرکزی آنقدر زیاد هست که بتواند به راحتی بازار را کنترل کند.
وی گفت: متأسفانه در هفته‌های اخیر القای رسانه‌های دشمن موجب شده تا مردم عادی و حتی فعالان بازار ارز تصور کنند ذخایر ارزی کشور خالی است و میل خرید ارز داشته باشند.
* بانک مرکزی یکسان سازی ارز را از سر گیرد
خبرنگار فارس در ادامه این گفت‌وگو به اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز از سال 81 اشاره کرد و گفت: باوجود گذشت سال‌ها از این رویه و البته مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار مبنی بر مکلف شدن بانک مرکزی به تک نرخی کردن ارز در بازار تا کنون اقدامی در این خصوص از سیاست‌گذار پولی و ارزی مشاهده نشده است؛ چه راهکار منطقی برای اجرای این قانون وجود دارد؟
این کارشناس اقتصادی در پاسخ تصریح کرد: یکسان سازی نرخ ارز که از اوائل دهه 80 به درستی اجرا شد سیاستی منطقی است که باید ادامه پیدا کند.
وی با انتقاد از اینکه بانک مرکزی اجازه داد نرخ ارز در بازار چند نرخی شود، افزود: اگر این سیاست ناشی از دستور دولت به بانک مرکزی برای تأمین کسری بودجه باشد، باید به حال این نوع سیاستگذاری اقتصادی در کشور تاسف خورد.
* افزایش تورم و ضعف نظارت مجلس اثرات منفی ارز چند نرخی
سیاح اثرات منفی درامدهای حاصل از اختلاف ارز رسمی و آزاد را افزایش تورم دانست و گفت: از سوی دیگر از آنجایی که این درآمدها خارج از بودجه هستند امکان نظارت مجلس بر آنها وجود ندارد.
خبرنگار فارس در همین ارتباط پرسید: برخی کارشناسان معتقدند اگر بانک مرکزی نرخ ارز رسمی را افزایش دهد اختلاف ارز رسمی و آزاد از بین می‌رود اما یک بار در سال جاری این اقدام از سوی بانک مرکزی انجام شد ولی با انتقاد شدید اقتصاددانان مواجه شد، با این حساب بانک مرکزی برای از بین بردن رانت موجود باید نرخ ارز رسمی را افزایش دهد یا با افزایش عرضه ارز در بازار اختلاف را بکاهد؟
وی پاسخ داد: بهترین کار در این مواقع افزایش عرضه ارز نیست چراکه این سیاست به معنای هدر روی منابع ارزی بانک مرکزی تلقی می شود؛ بانک مرکزی باید تقاضا را از بازار ارز و سکه بیرون بکشد و به سمت سپرده گذاری های بانکی و نیز بورس هدایت کند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بانک مرکزی باید با افزایش نرخ سود بانکی بازار را کنترل کند چراکه ریختن ارز در بازار زمانی که عطش وجود دارد و مردم تحت تأثیر جو روانی هستند، کاری نادرست است.
* دولت تقاضا را از بازار بیرون و به بانک‌ها برگرداند
سیاح اضافه کرد: بهترین سیاست برای کنترل بازار این است که تقاضای سفته بازی موجود از بازار ارز خارج شود؛ باید ارزش پول ملی با ثبات و قابل پیش‌بینی باشد.
وی افزود: یکی از ریشه‌های افزایش تقاضا برای ارز در بازار پایین نگه داشتن دستوری نرخ سود بانکی است.
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه شورای پول و اعتبار و دولت باید اجازه دهند تا نرخ سود بانکی را نیروهای بازار و نه دستور دولت تعیین کند، گفت: نرخ سود بانکی باید تابع عرضه و تقاضای وجوه در سیستم بانکی باشد. از سوی دیگر بانک مرکزی برای تنظیم وضعیت پولی کشور برای دخالت در این بازار از ابزار های قانونی بهره مند است و می تواند آنها را بکار بگیرد.
*دلسردی سرمایه‌گذاران بخاطر بازار بی‌ثبات ارز ایران
سیاح در ادامه با اشاره به اینکه مهمترین اثر منفی بی ثباتی در اقتصاد، ناامنی سرمایه‌گذاری در کشور است، بیان کرد: این وضعیت به سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان علامت می دهد که این کشور محیط امن و مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نوسانات ارزی برای صادرات و واردات هم اثراتی را به همراه دارد، تصریح کرد: وقتی سود سفته بازی و رانت‌بازی در بازار ارز بیشتر از سود تولید شود کسانی که سرمایه‌گذاری‌های تولیدی انجام داده‌اند، دلسرد می‌شوند.
وی افزود: از آنجایی که کنترل نرخ ارز در کشور بعهده دولت است و در برخی مواقع عده‌ای که در جریان سیاستگذاریهای دولت هستند اقداماتی را در بازار انجام داده و از رانت موجود سوءاستفاده‌هایی می‌کنند که منشأ درآمدهای حرام است.
سیاح تک‌نرخی کردن ارز در بازار را موجب کاهش و از بین بردن رانت‌های مذکور دانست و گفت: دولت باید سیاستی را به کار گیرد تا رانت‌های بازار ارز به حداقل ممکن برسد.
* مجلس هم در آشفته بازار ارز بی تقصیر نیست
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از سخنان خود درباره لزوم واکنش مجلس به نحوه اعمال و اجرای سیاست‌های ارزی و نظارت بر این بازار بیان کرد: مجلس هم در ایجاد کردن این وضعیت با دولت شریک است چراکه قانون بودجه تورمی کشور را مجلس تصویب می‌کند.
وی افزود: بنابراین اگر مجلس بخواهد از دولت سوال کند که چرا این سیاست‌ها را در بازار اجرا می‌کند باید اول از خودش بپرسد که چرا هر سال بودجه‌های انبساطی و با کسر بودجه پنهان را به تصویب می‌رساند که در پایان سال دولت ناچار شود با این راه های پرهزینه کسر بودجه را تامین کند.