رویکرد جدید در نظام ارزی ایران کلید خورد/ تابوشکنی در انتخاب سیاست‌گذار ارزی

جوان‌ترین معاون ارزی

بررسی‌ها نشان می‌دهد که انتصاب جدید به‌نوعی تابو شکنی محسوب می‌شود. سید‌احمد عراقچی، متولد سال 1357 جوان‌ترین فردی است که تاکنون به سمت معاون ارزی منصوب شده است. این موضوع نشان می‌دهد که سکان یک بخش حیاتی در بانک مرکزی به جوانی سپرده شده که رزومه آن بیش از آنکه با سمت‌های دولتی و شبه دولتی پرشده باشد، بیشتر متکی بر تحصیلات آکادمیک است. او برادرزاده سید عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه و پسر مرتضی عراقچی، فعال اقتصادی در حوزه صادرات فرش است. مرتضی عراقچی، در گذشته رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش بوده و در انجام امور خیریه در بازار تهران شهرت دارد.سیداحمد عراقچی تحصیلات مرتبط با حوزه مالی و اقتصاد دارد. او در سال 1376 در مقطع کارشناسی وارد دانشگاه شهید بهشتی شد و در رشته علوم اقتصاد مشغول به تحصیل شد. او در سال 1382 در مقطع کارشناسی ارشد و در دانشگاه تهران، به تحصیل در رشته اقتصاد ادامه داد. عراقچی در سال 1384 برای ادامه تحصیل به آمریکا سفر کرد. او این بار یک مدرک کارشناسی ارشد در حوزه مالی از دانشگاه سانی نیوریورک(City University of New York-Baruch College) اخذ کرد. این دانشگاه یکی از دانشگاه‌های مطرح در آمریکای شمالی است که رتبه آن در قسمت شمالی آمریکا 20 بوده و رتبه جهانی این دانشگاه نیز 87 ثبت شده است. این دانشگاه در منطقه منهتن نیویورک قرار دارد و در زمینه مالی نیز یکی از دانشگاه‌های برجسته در آمریکا است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مطالعات آکادمیک او نیز درخصوص مسائل ارزی بوده است. به‌نوعی که پایان نامه ارشد او درباره یک نظام ارزی مناسب ایران با توجه به نقش یورو در اقتصاد بوده است. او در رزومه خود تاکید کرده است که به زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسوی تسلط دارد.سوابق اجرایی او نیز پیش از سمت کنونی، «مدیریت در شرکت سرمایه‌گذاری خارجی وزارت اقتصاد»، «مشاور رئیس‌کل بانک مرکزی در زمان دکتر سیف» بوده است. همچنین پیش از معاونت ارزی نیز در سمت معاون اجرایی سازمان بورس و اوراق بهادار مشغول به فعالیت بوده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که مسوولیت او در سمت معاون ارزی نیز با سفر به روسیه آغاز شده است. از دیگر مهارت‌های او که در رزومه خود عنوان کرده می‌توان به بازار سرمایه، امور مالی، مدیریت، استراتژی کسب‌و‌کار، بانکداری، سرمایه‌گذاری و آنالیز مالی اشاره کرد.

شکل جدید نظام ارزی

با توجه به دیدگاه‌های عراقچی درباره نظام ارزی می‌توان شکل جدیدی برای آینده نظام ارزی متصور شد. شعار اصلی او «سیاست‌های ارزی تولید محور» است. او سیاست‌های ارزی را در سه محور، «ارتقای روابط کارگزاری»، «پیش‌بینی‌پذیری بازار» و «واقعی‌سازی نرخ ارز» دنبال می‌کند. به‌نظر می‌رسد که تغییر و تحولات در این سه محور، به‌عنوان یکی از ضروریات اقتصاد پس از لغو تحریم‌ها محسوب می‌شود. در بخش روابط کارگزاری لازم است که بخش بین‌الملل بانک مرکزی به شکل فعال‌تری نسبت به گذشته زمینه را برای بالفعل کردن روابط نهادهای پولی و ارزی داخلی با همتایان خارجی مهیا کند. روندی که می‌تواند ریسک فعالیت‌های تجاری را نیز کاهش دهد. بخشی دیگر از نیازهای نظام ارزی، پیش‌بینی‌پذیری روند نرخ‌ها در بازار است. به بیان دیگر، سیاست‌گذار ارزی باید از غافلگیر کردن فعالان و نهادهای اقتصادی پرهیز و آرامش موجود را حفظ کند. البته حفظ آرامش بازار و پیش‌بینی‌پذیر کردن فضای آن، به معنی ثابت نگه داشتن نرخ ارز نیست، بلکه واقعی‌سازی نرخ ارز باید متناسب با واقعیت‌های اقتصادی صورت گیرد. مطالعات بسیاری نیز در اقتصاد تاکید می‌کند که یکی از راه‌های حمایت از تولید واقعی کردن نرخ ارز است. برخی از سیاست‌گذاران به‌دلیل هراس از تغییر مختصات تورمی، واقعی‌سازی ارز را به تاخیر می‌اندازند، این موضوع باعث می‌شود که واقعیت‌های موجود در اقتصاد در یک زمان افزایش نرخ را به سیاست‌گذار تحمیل کند، در این شرایط فضای بازار پرنوسان می‌شود و نه می‌توان از تولید حمایت کرد و نه اینکه فضای بازار قابل پیش‌بینی خواهد بود. نکته دیگر درخصوص دیدگاه‌های عباس عراقچی که در گذشته مطرح شده بود، پیشنهاد تغییر نرخ ارز گزارشگری بوده است. اتفاقی که در ماه‌های گذشته در بانک مرکزی به وقوع پیوسته است و می‌تواند یک گام مهم در اصلاحات ارزی کشور محسوب شود. به‌نظر می‌رسد با تغییر معاون ارزی می‌توان امیدوار بود که سیاست‌های اصلاحی ارز با جدیت بیشتر پیگیری شود و نظام ارزی شرایطی را برای بهبود و رونق اقتصاد فراهم آورد.