رکود طولانی مدت بازار مسکن به تدریج در حال اثرگذاری بر روی شاخص‌های کلان اقتصاد و افزایش ضریب بیکاری است. با توجه به ارتباط بخش مسکن با ۳۰۰ نوع صنعت رونق بخش مسکن می‌تواند منجر به تحرک در حوزه‌های تولیدی مرتبط با این بخش شود، اما بخش مسکن طی هفته‌های گذشته چهل‌وهشتمین ماه نزول قیمتی خود را نسبت به تورم نقطه به نقطه تجربه کرد.
رکود در حالی هنوز دست از سر بازار برنداشته که بنا بر آمار ارائه شده از شاخص‌های اقتصادی در حال حاضر قیمت مسکن به کف رسیده و تسهیلات خانه اولی‌ها تا سقف ۱۶۰ میلیون تومان افزایش یافته است.با این حال متقاضیان واقعی تمایلی به خرید مسکن نشان نمی‌دهند.
در این شرایط کارشناسان معتقدند ادامه بحران بخش مسکن می‌تواند تا هشت درصد منجر به افت تولید ناخالص داخلی شود. محسن طباطبایی مزدآبادی - دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران - در این خصوص می‌گوید: با توجه به اینکه این بخش با بیش از ۳۰۰ صنعت، رابطه پسینی و پیشینی دارد، خرید و فروش نهاده‌های مورد نیاز مسکن، صنعت و تجارت را رونق می‌دهد و از طرفی دیگر، بحران های مسکن که تا پنج سال باقی بماند و می‌تواند تا هشت درصد، افت GDP را در پی داشته باشد؛ اهمیت این موضوع زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که بدانیم شهرها ۸۰ درصد GDP را ایجاد می‌کنند.
بازار مسکن تهران در حال حاضر دچار رکود ناشی از مازاد ۴۹۰ هزار واحد مسکونی است که عمدتا در بخش املاک لوکس و نیمه لوکس ایجاد شده است به همین دلیل از ابتدای سال جاری شاهد تغییر محسوس سرمایه گذاری در بافت فرسوده هستیم.
از ابتدای سال ۱۳۹۶ در این بازار با چند ریزنوسان در بافت فرسوده، بخش املاک کوچک متراژ و ارزان قیمت نشانه های خروج غیرتورمی از رکود را این بار از جنوب شهر تهران بروز داده که پیشتازی منطقه ۱۲ به عنوان دربردارنده بیشترین پلاک‌های بافت فرسوده در رشد متوسط قیمت مسکن با افزایش ۱۳ درصدی طی تیرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش ۵۶ درصدی پروانه های ساختمانی در مناطق ۱۱ و ۱۲ طی چهار ماه و رشد ۴۹ درصدی تقاضا برای خرید واحدهای ۱۶ تا ۲۰ سال موید این مساله است. با این حال تعداد معاملات بازار مسکن شهر تهران در تیرماه سال جاری کاهش ۲.۵ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرد.
حسام عقبایی - رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران - درخصوص پیش بینی از آینده بازار مسکن می‌گوید: خوشبختانه از نیمه دوم سال قبل شاهد افزایش ساخت و سازهای مسکونی در شهر تهران بودیم که می تواند باعث ایجاد تعادل قیمت شود. لذا پیش بینی می کنم افزایش قیمتی در نیمه دوم سال جاری نداشته باشیم. اگر به سمت رونق هم برویم رشد قیمت مسکن بیش از تورم نخواهد بود.
همچنین صادق عابدزاده – رییس اتحادیه مشاوران املاک مشهد – با اشاره به اینکه یکی از سیاست‌های این دولت جلوگیری از رشد تورم بود، تصریح کرد: سیاست‌ها به صورت کلی سیاست‌های درستی بوده، زیرا یکی از ملزومات توسعه ارتباطات بین‌المللی مهار تورم است ولی بخش مسکن و صنعت ساختمانی یک صنعت مادر و پیشرو است و تحرک در این بخش تحرک در سایر بخش‌های اقتصادی را به دنبال دارد.
برآوردها نشان می‌دهد بخش مسکن دارای رابطه پیشین با ۷۸ بخش اقتصاد و رابطه پسین با ۵۶ بخش اقتصادی با ضریب انتشار ۱.۲ است، یعنی به ازای هر یک اشتغال ۱.۲ اشتغال غیرمستقیم ایجاد شده است. همچنین سهم مسکن و ساختمان در اشتغال مستقیم کشور حدود ۱۲ درصد و تعداد شاغلان این بخش نیز ۳.۱ میلیون نفر هستند.
با این وجود مازاد ۴.۶ میلیون مسکن در بخش املاک و نیمه خالی در کشور نشان می‌دهد تولید مسکن که بدون در نظر گرفتن استطاعت تقاضای واقعی ایجاد شود منجر به حبس سرمایه‌ها خواهد شد. عباس آخوندی - وزیر راه و شهرسازی - در این خصوص می‌گوید حدود ۲.۶ میلیون مسکن خالی به معنای ۲۵۰ میلیارد دلار عدم بهره وری اقتصادی است. تا قبل از سال ۱۳۹۰ تعداد واحدهای مسکونی خالی ۱.۶ میلیون بوده که در سرشماری ۱۳۹۵ به ۲.۶ میلیون واحد رسیده است، لذا نمی‌خواهم افتخار ایجاد یک میلیون واحد مسکونی خالی در بازه زمانی پنج ساله را به نام خود ثبت کنم.
در این شرایط بخش مسکن با پارادوکس‌های عجیب و غریب مواجه است که به نظر می‌رسد در هیچ بازه زمانی اقتصاد ایران چنین وضعیتی وجود نداشته است، چرا که با توجه به کاهش محسوس مهاجرت‌ها و اسکان جمعیت در کلانشهرها دیگر شاهد تقاضاهای گسترده در بخش مسکن نیستیم و باید صنایع وابسته رویکرد خود را از داخل به خارج از مرزها تغییر دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تغییرات اجتماعی، فرهنگی اثراتی در بازار مسکن ایران ایجاد کرده که باید در سرمایه گذاری‌های آتی مورد توجه قرار گیرد. برخی تولید کنندگان از پایان دوره لوکس سازی مسکن خبر دادند. مدیر یک شرکت انبوه سازی در این خصوص می‌گوید به اعتقاد من با توجه به وجود ۲.۶ میلیون مسکن خالی در کشور که عمده آن در بخش خانه‌های لوکس است دیگر تولید این نوع واحدها مثل سابق مشتری ندارد، بنابراین ما به این نتیجه رسیده‌ایم که باید خانه‌های کوچک و البته ارزان با رویکرد صنعتی سازی ایجاد کنیم.
انتهای پیام