دولت و سازمان بورس در بحران صندوق‌ها بی تقصیر نیستند/ رکود و ضعف مدیریت عامل به زمین زدن صندوق‌ها

حیدر مستخدمین حسینی پیرامون آخرین وضعیت صندوق‌های بازنشستگی و از کار افتادگی گفت: وضعیت مالی صندوق‌های بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی گرفته تا صندوق های تامین آتیه و از کار افتادگی حاکی از وضعیت نامطلوب آنها و بحرانی شدن دورنمای صندوق‌ها در اقتصاد کلان ایران دارد.

وی افزود: طی 4 دهه گذشته صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی و شرکت های تابعه آن به پشتوانه کسورات حق بیمه و اندوخته مردم به عنوان بزرگترین صندوق تامین آتیه و بازنشستگی در منطقه خاورمیانه مطرح و نمونه بود، اما دولت‌ها در دوره های مختلف به دلیل عدم کارایی خود و یا ناتوانی از ایجاد پویایی برای اقتصاد به منظور خروج صندوق ها از وضعیت ایستا در مدیریت و سرمایه گذاری باعث بحرانی شدن حال و روز صندوق‌های بازنشستگی شده‌اند.

معاون پیشین وزیر اقتصاد گفت: اقتصاد ایران با دورانی مواجه بوده که نرخ تورم به مرز 50 درصد نزدیک شده و از طرفی دوران رکود تورمی و سپس دوران رکود را تجربه کرده و در تمام این دوران مکانیزم‌های صندوق های بازنشستگی تحت تاثیر قرار گرفته اند.

از طرفی نیاز دولت ها به جبران کسری بودجه باعث شده تا دولت ها به صندوق های تامین اجتماعی با چشم طمع بنگرند و با یا عدم واریز کسورات پرداختی شاغلان به تامین اجتماعی مطالبات سنگینی را برای آنها رقم بزنند.

به گفته وی ؛ علاوه بر این نبود مدیریت پویا در دوره های مختلف نیز با سایر مولفه های تاثیر گذار دست در دست هم داده و باعث شده تا وضعیت صندوق های بازنشستگی دست کمی از بحران بانکی امروز نداشته باشد.

مستخدمین حسینی با هشدار به دولت برای توجه جدی و همه جانبه به وضعیت صندوق های بازنشستگی و دورنمای بحران زده آنها ، تصریح کرد: وقوع بحران صندوق های بازنشستگی در وضعیت معنی داری قرار گرفته و اگر دولت در حوزه های مالی این بخش را در دستور کار برنامه های جدی خود قرار ندهد، دچار مشکل جدی خواهد شد.

صندوق‌های بازنشستگی را در حالی به عنوان بخش خصوصی مطرح می کنند که مسبب وضعیت بحرانی امروز آنها از سوی دولت ها تحمیل شده و برای حل مشکلات تنها به مطالعات سطحی اکتفا شده است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بحران صندوق‌های بازنشستگی تا 5 سال آینده گریبانگیر دولت‌ها خواهد بود، یادآور شد: فرارسیدن دوران بازنشستگی و گرایش سن جمعیتی جوان کشور به دوران سالمندی باعث خواهد شد، تا علاوه برنیاز به تامین پانسیون های نگهداری سالمندان، حقوق و مزایای دوران از کار افتادگی نیز پرداخت شود، در حالی که هم اکنون برخی صندوق ها نه تنها حقوق مستمری بگیران را با تاخیر پرداخت می‌کنند، بلکه اغلب مزایا نیز حذف شده است.

این وضعیت حتی در صندوق های بازنشستگی و از کار افتادگی کارکنان بانک ها نیز هم اکنون دیده می‌شود و محدودیت‌هایی را برای مستمری بگیران ایجاد کرده است.

مسخدمین حسینی با تاکید بر اینکه دولت نباید خود را از بحران صندوق های بازنشستگی کنار بکشد ، لزوم کالبد شکافی علمی و دقیق این صندوق ها به منظور برون رفت از شرایط بحرانی را ضروری دانست و گفت: علت اصلی بحران صندوق های بازنشستگی وضعیت اقتصادی کشور و تداوم رکود در فضای کسب و کار است. منابع اغلب صندوق های بازنشستگی در مسکن و مستغلات و سپس در بازار سرمایه متمرکز شده و این در حالی است که رکود بخش مسکن و افت ارزش کل بازار بورس از 150 میلیارد دلار به کمتر از 80 میلیارد دلار باعث شده تا ارزش خالص دارایی های صندوق های بازنشستگی با کاهش شدید مواجه شود.

وی ادامه داد:در دوره‌ای از زمان حدود 25 درصد از منابع سرمایه گذاری صندوق های بازنشستگی در بازار سرمایه حضور داشت، اما با منفی شدن شیب منافع سرمایه گذاری این صندوق ها نتوانستند همزمان با نرخ رشد تورم تناسب درستی میان منابع و مصارف خود برقرار کنند.

به گفته این کارشناس در حال حاضر توقف طولانی نماد معاملاتی دهها شرکت بورسی و قفل شدن سرمایه که گاهی حتی به بیش از یکسال نیز می رسد، باعث شده تا نقدشوندگی به عنوان اصلی ترین خاصیت بازار سرمایه برای صندوقهای بازنشستگی دچار مخاطره شود.

رییس سازمان بورس از سوی معاون اول رییس جمهور و وزیر اقتصاد تعیین می شود، از این رو مسئولیت ناهنجاری‌هایی همچون توقف طولانی مدت نماد معاملاتی در بازار سرمایه بر عهده دولت است.

وی ادامه داد: وقتی نماد معاملاتی شرکتی با توقف طولانی مواجه می‌شود، نشان دهنده عدم ایفای مسئولیت و انجام صحیح وظایف از سوی هیات پذیرش بورس یا فرابورس و یا سایر بخش های نظارتی است، چرا که اساساً امکان ورود ناشران شرکت های غیر شفاف به بازار سهام وجود ندارد. از این رو برخی از مشکلات کنونی نظام مالی برای صندوق های بازنشستگی از سوی سازمان بورس ایجاد شده است.

مستخدمین حسینی معتقد است: قانون بازار سرمایه در حالی از سه صفحه فراتر نمی رود که برای این قانون تاکنون حدود 3 هزار صفحه دستور العمل و مقررات نوشته شده است، در حالی که روان سازی یک اصل ذاتی برای بازارهای سرمایه به شمار می‌رود.

معاون پیشین رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر لزوم شفاف سازی موشکافانه اطلاعات و گزارش های مالی صندوق های بازنشستگی از بدو تاسیس تا به امروز گفت: ضعف مدیریتی و عدم به کار گماردن مدیران حرفه‌ای که بر مهندسی مالی و مدیریت ریسک اشراف داشته باشند و همچنین نبود رونق در فضای کسب وکار اصلی ترین مولفه ای بحرانی شده صندوق های بازنشستگی هستند.

در عین حال باید صندوق های بازنشستگی لشکری و کشوری با تبدیل شدن به هلدینگ های چند رشته ای باید بتوانند از طریق واحد های تخصصی فعالیت های سرمایه گذاری خود را راهبری و مدیریت کنند.

انتهای پیام