ردپای تحریم خاموش نظام بانکی در اقتصاد ایران
نایب‌رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق تهران با اشاره به اجرای قانون کاتسا که تحریم‌های جدید ایران را دنبال می‌کند، از مسدود کردن حساب بانکی ایرانیان غیرمقیم در شارجه، ترکیه و انگلیس خبر داد.
تحریم‌های جدید اقتصاد ایران تحت لوای «کاتسا»، به نظر می‌رسد چراغ خاموش نظام بانکی ایران را نشانه گرفته است. این بار هم آمریکایی‌ها قصد کرده‌اند بر روی نقطه حساس اقتصاد ایران یعنی نظام بانکی دست بگذارند؛ البته با روش‌ها و شیوه‌های جدید. چراکه در تحریم قبلی، نظام بانکی به هر حال توانست خود را اداره کند، اگرچه پرهزینه بود. اکنون بسیاری از کارشناسان از کاتسا، به عنوان تحریم خاموش نظام بانکی یاد می‌کنند. سیدحسین سلیمی، نایب رئیس کمیسیون سرمایه گذاری اتاق بازرگانی،صنایع و معادن تهران هم به این نکته اذعان دارد که کاتسا قطعا در اقتصاد ایران بی اثر نیست؛ اما این نکته را هم گوشزد می کند که بانک مرکزی باید هر چه سریعتر برای این موضوع، گام‌های زیرساختی و مدیریتی را بردارد و زمینه را برای مقابله و انجام اقدامات پادزهری فراهم کند. گفت و گوی کوتاه ما با وی از نظرتان می‌گذرد:
مهر: این روزها بحث‌هایی درباره تبعات کاتسا مطرح است و طی هفته‌های گذشته هم، نام چندین فرد و مجموعه اقتصادی و غیراقتصادی به فهرست تحریم‌ها اضافه شده است. در این میان، بسیاری، از کاتسا به عنوان تحریم خاموشی یاد می‌کنند که نظام بانکی ایران را هم بصورت ویژه نشانه گرفته است. تحلیل شما از تبعات کاتسا در نظام بانکی چیست؟
- سیدحسین سلیمی: کاتسا به طور قطع، در اقتصاد ایران بی‌اثر نیست؛ به خصوص اینکه کشور در حال حرکت به سمت حضور در بازارهای بین‌المللی است و تلاش می‌شود تا با هر الگوی سختی، ارتباطات بین‌المللی با دنیا برای انتقال دانش و تکنولوژی گسترش یابد؛ اما اکنون موضوع کاتسا مطرح شده و حالت سردی در بسیاری از قراردادهای ایران با دنیا به وجود آمده است؛ چراکه کشورهای دنیا و شرکتهای بزرگ بین‌المللی بر این باورند که اگر همکاری و سرمایه‌گذاری خود در اقتصاد ایران را افزایش دهند، باز هم ممکن است تحریم‌ها، آن را آسیب‌پذیر کند و آنها مواجه با تحریم شوند. البته من فکر می کنم راهی جز این نداریم که با دنیا وارد تعامل شده و تلاش کنیم تا این قانون اجرایی نشده، حداکثر استفاده و همکاری‌های لازم را با دنیا داشته باشیم. البته تفکرات ترامپ، به طور قطع، اثراتی بر این روابط دارد؛ ولی همواره که ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیست؛ به خصوص اینکه اکنون اروپا هم مقابل وی ایستاده و هنوز قبول نکرده که برجام را لغو کند. نکته حائز اهمیت آن است که آمریکا، در قالب کاتسا، هر مجموعه یا شرکتی را که با ایران کار کند، دچار مشکل خواهد کرد.
طی این مدت کوتاه، تحریم های تازه، در تعاملات بانکی ایران در حوزه بین المللی بازتابی داشته است؟
طی روزهای گذشته، کشورهایی همچون ترکیه، انگلیس و شارجه هم به ایرانی ها اعلام کرده‌اند که حساب‌های افراد غیرمقیم را مسدود خواهند کرد. تصور بر این بود که تحریم‌ها تمام شده، ولی دوباره یک تصمیم جدیدی را اضافه می‌کنند؛ اگرچه فکر می کنم که حلقه تحریم‌ها تنگ‌تر می‌شود؛ چراکه شرکتهای خارجی اگر قرار باشد به خاطر قرارداد با ایران، ۵۰۰- ۶۰۰ میلیارد دلار جریمه شوند، دیگر برایشان کار با ایران صرفه نخواهد داشت. تمام اینها در شرایطی است که متاسفانه تحریم‌ها، بر اقتصاد ایران و نظام بانکی بسیار اثرگذار بود و در تمام آن دوران، ۱۲ سال سیستم بانکی ما به خواب زمستانی فرو رفته بود؛ اما اکنون دنیا می‌خواهد همین نظام بانکی، قوانینی همچون ضدپولشویی و قواعد FATF را پیاده سازی کند؛ اجرای هر یک از آنها یک سال زمان می برد و کار ساده‌ای نیست، پس اگر قرار باشد اکنون دوباره تحریم‌ها اجرایی شود، اوضاع بسیار بد خواهد شد.
بانک مرکزی باید برای کاتسا، چه طرح و پادزهری داشته باشد؟
- یکی از کارهایی که بانک مرکزی می‌تواند انجام دهد، آن است که در قالب مذاکره با کشورهایی که طرف قرارداد در تجارت ایران هستند، موضوع تبادلات مالی با ارزهای محلی را در دستور کار قرار دهد، به خصوص در مورد کشورهایی همچون هند، ترکیه، کره و چین اگر قبول کنند که معاملات به پول محلی باشد، بسیاری از این آسیب‌ها کاهش می‌یابد. البته بانک مرکزی این مذاکرات را شروع کرده و توافق شده تا با چین و ترکیه که حجم بالایی از تجارت ایران را به خود اختصاص می‌دهند، این کار پیش رود.
مشکل با اروپایی‌ها چطور باید حل شود؟
- تبادلات به یورو در بروکسل کلیر می‌شود و تبادلات به دلار است که با مشکل مواجه می‌شود.
