فاصله بی‌سابقه نرخ ارز مبادله‌ای و آزاد/ پایداری رانت ارزهای دولتی
اگرچه فهرست دریافت‌کنندگان ارز مبادله‌ای آب رفته است، اما همچنان فاصله زیادی میان دو نرخ ارز رسمی و بازار آزاد وجود دارد و این تفاوت گاه از ۷۰۰تومان در هر دلار هم فراتر می‌رود.
اگرچه هنوز هم دولت به تعدادی از کالاها ارز مبادله‌ای تخصیص می‌دهد و راه را برای بهره‌مندی عده‌ای از واردکنندگان برای دریافت ارز مبادله‌ای باز گذاشته است؛ اما تفاوت قیمت اکنون به طرز معناداری میان نرخ دولتی و بازار آزاد وجود دارد و همین امر، رانت بسیاری را در اختیار آن دسته از افرادی قرار داده است که هنوز هم به این منابع دسترسی دارند.
البته دولت طی یکی دو سال اخیر تلاش کرده تا شرایط را به گونه‌ای پیش برد که تعداد کالاهای مشمول دریافت ارز مبادله‌ای به شدت کاهش یابد و زمینه برای یکسان سازی نرخ ارز تا حدود زیادی فراهم شود، اما هنوز هم فهرست کالاهای دریافت کننده ارز مبادله‌ای وجود دارند و این یعنی رانت همچنان در ارز از سوی دولت توزیع می‌شود.
ارایه ارز مبادله‌ای اکنون به برخی از کالاها صورت می‌گیرد و با توجه به نوسانات نرخی که وجود دارد، فاصله نرخ مبادله‌ای و بازار آزاد آنقدر جذاب است که اکنون بسیاری از تولیدکنندگان را بر آن داشته تا با رایزنی با دولت و وزارتخانه‌های مربوطه، به نحوی نام خود را هم در فهرست کالاهای دریافت کننده ارز مبادله‌ای بگنجانند.
بر اساس آمار و اطلاعات رسمی، در برخی از روزهای دیماه، فاصله نرخ ارز مبادله ای و بازار آزاد به بیش از ۷۳۰ تومان هم رسیده که این در نوع خود جذابیت بالایی است. یعنی هر فرد دارنده یک دلار مبادله ای حداقل ۷۳۰ تومان نسبت به رقبای خود، از رانت برخوردار است و این مشکلی است که به نظر می رسد دولت باید به آن توجه کند. نکته حائز اهمیت آن است که واردکنندگان کالا با ارز مبادله ای، این روزها خیلی شاهد نظارت سفت و سخت دولت در بازار نیستند و بنابراین به راحتی می توانند کالاهای وارداتی با ارز مبادله ای را با همان نرخ ارز آزاد در بازار به فروش برسانند.
بر اساس اطلاعات دو منبع بانک مرکزی سامانه نظارت ارز سنا، روند افزایشی تفاوت بین دو نرخ ارز رسمی و نرخ بازار آزاد از ابتدای سال تا هفته دوم دیماه، در تاریخ سیزده دیماه به حداکثر خود رسیده به نحوی که تفاوت این دو نرخ ارز از ۲۰ درصد فراتر رفته و به رقم ۷۳۱ تومان در هر دلار آمریکا نزدیک شده است.
افزایش شکاف بین دو نرخ مذکور در حالی است که میانگین نرخ ارز اسمی از ابتدای سال تا ۱۳ دیماه معادل ۳۳۴۸.۴ تومان برای هر دلار آمریکا بوده که در مقایسه با رقم مشابه در بازه زمانی یکسان در سال ۹۵، از ۷.۶ درصد رشد برخوردار بوده است.
روز گذشته نیز نرخ دلار مبادله ای به ۳۶۴۶.۹ تومان رسیده است در حالیکه همین رقم در بازار آزاد ۴۳۸۹ تومان بوده است که نشان از ۷۴۲ تومان فاصله به طور میانگین بوده است. همچنین هر یورو روز گذشته با نرخ مبادله ای، ۴۴۴۶.۳ تومان بوده که در بازار آزاد به نرخ ۵۴۲۰ تومان فروخته شده است که این هم ۹۷۴ تومان تفاوت را نشان می‌دهد.
