از پس کاهش یک هفته ای قیمت‌ها در بازار ارز و طلا و سکه ، بسیاری از تحلیلگران اقتصادی سیاست تازه بانک مرکزی را در کنترل و مدیریت بازار ارز و سکه مثبت ارزیابی می کنند.
زهرا علی‌اکبری : بسته کنترلی بانک مرکزی برای بهبود وضعیت در بازارهای ارز، طلا و سکه در حالی ارائه شد که از یک سو افزایش نرخ این کالاها، رکوردهای روزانه را به ثبت می رساند و از سوی دیگر سرمایه های خرد راه حضور در این بازارها را پی گرفته و بسیاری با هدف سرمایه گذاری و کسب سود، نسبت به خرید ارز و سکه و طلا اقدام می کردند.
بسته سیاستی بانک مرکزی که بر فروش اوراق گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰ درصد، فروش گواهی سپرده ریالی مبتنی بر نرخ ارز با سود ۴ و چهار و نیم درصد و پیش فروش سکه بهار آزادی با قیمت چهارده میلیون ریال برای تحویل شش ماهه و سیزده میلیون ریال برای تحویل یک ساله دلالت دارد،حالا در هفت روز گذشته ، زمینه را برای کاهش قیمت ها در این بازارها فراهم کرده است.
بررسی های کارشناسی نشان می دهد هر چند قیمت ها در بازار ارز و طلا و سکه کاهش یافته اما هنوز آرامش به این بازار بازنگشته است.رصد مداوم قیمت ها از سوی سرمایه گذاران خرد از یک سو و همچنین انتظارات تورمی شکل گرفته در این بازار از سوی دیگر گواهی بر این مدعاست.
پیش بینی فعالان بازار تا دو هفته قبل بر افزایش قیمت ها در بازارهای موازی سود بانکی دلالت داشت و در نتیجه با وجود کاهش قیمت ها در این بازار نمی توان انتظار بازگشت آرامش و تغییر مناسبات و محاسبات را داشت.
اجرای سیاست اعلامی بانک مرکزی در هفته جاری نیز تداوم دارد و آنچه در این میان برای ارزیابی وضعیت این دو بازار مهم اهمیت دارد، سیاست هایی است که در دو هفته پایانی سال برای مدیریت این بازار به اجرا در خواهد آمد.
پیش از این وقتی در شهریور ماه سال جاری بانک مرکزی نسبت به کاهش سود سپرده های بانکی از 22 تا 24 درصد به 15 درصد اقدام کرد، پیش بینی افزایش قیمت ها در بازارهای موازی از سوی بسیاری از کارشناسان ارائه شد اما به نظر می رسد نبود بسته جایگزین برای پیشگیری از بروز اختلال در سایر بازارها در سیاستگذاری بانک مرکزی مشهود بوده است.
مهدی تقوی ، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی درپاسخ به این سئوال که آیا می توان روند کاهشی قیمت در بازار ارز و طلا و سکه را ادامه دار ارزیابی کرد یا خیر؟ گفت: بررسی ها نشان می دهد فعلا بازار از وضعیت بحرانی خروج کرده است اما تا رسیدن به ثبات؛فاصله ای معنادار وجود دارد.
او با تاکید بر اینکه بازار مترصد جهش های ناگهانی در قیمت است، گفت: این موضوع از قبل قابل پیش بینی بود، خصوصا اینکه ایران هنوز در حوزه انتقال پول به داخل کشور با گشایشی جدی روبرو نیست.
این تحلیلگر اقتصادی با تاکید بر اینکه سرکوب قیمتی دلار متاسفانه در بسیاری از سال ها در دستور کار دولت ها قرار می گیرد،ادامه داد: نرخ ارز باید از تورم داخلی تاثیرپذیری لازم را داشته باشد، پول ملی را نمی توان با ضرب و زور و دخالت پلیسی و سیاسی در بازار کنترل کرد اما می بینیم که در اغلب موارد کنترل قیمت دلار و تلاش برای تاثیرنپذیرفتن آن از تورم داخلی زمینه را برای جهش قیمتی در دوره های 5 ساله مهیا می کند .
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سئوال که چه اقداماتی می تواند سرمایه گذاران خرد را از بازار ارز دور کند؟ گفت: اینکه ارز در ایران تبدیل به کالایی برای سرمایه گذاری شده است، نکته قابل بحثی است . اصلا سرمایه گذاران خرد را رها کنید، یک تولید کننده را در نظر بگیرید که مجبور است مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کند، این فرد طبیعی است که اگر قدرت داشته باشد ارز مورد نیاز خود را برای یک سال ذخیره کند، می تواند از رقبایش پیش بیفتد ، پس در دوره های جهش قیمت، تقاضای فراوانی از این بابت نیز به بازار فشار وارد می کند.
او گفت: مهمترین اقدامی که بانک مرکزی می تواند در دستور کار خود قرار دهد این است که ثبات و آرامش را به بازار بازگرداند ، در سایه ثبات کمتر کسی میل به این دارد که راهی بازار ارز و طلا و سکه شود.
وی همچنین تاکید کرد نمی شود راه کسب سود از محل سود بانکی را در عین حکمرانی رکود در سایر بازارها بست و انتظار داشت مردم تلاشی برای حداکثر سازی سود انجام ندهند.
او گفت: بازار بسیار هوشمند عمل می کند، کسانی که در صدد سرمایه گذاری در بازار ارز و سکه بودند، خیلی سریع دریافتند قیمت ها در حال افزایش است و تورم رقم های بالاتری را ثبت می کند، اغلب مردم همین سرمایه را با دستمزد ناکافی دریافتی خود ذخیره کرده اند و طبیعی است تلاش برای حداکثر سازی را در دستور کار قرار دهند.
تغییرات قیمتی در یک هفته
هر چند بسیاری از تحلیل ها بر نوسان قیمت و نه بازگشت ثبات به این بازار استوار است اما بررسی قیمت ها نشان می دهد دلار، ارز شاخص بازار ایران در هشت روز گذشته بیش از 350 تومان کاهش قیمت را در کارنامه خود ثبت کرده است.
هر قطعه سکه بهار آزادی نیز در همین در محدوده زمانی 24 بهمن ماه تا امروز ، کاهش قیمتی بیش از 112 هزار تومان را شاهد بود .
در مورد سایر ارزها نیز این وضعیت وجود دارد . نمودار زیر نشان دهنده وضعیت قیمت ها از بیست و چهارمین روز بهمن تا اولین ساعات امروز است. قیمت در نظر گرفته شده قیمت پایانی بازار در هر روز است . بدیهی است در بسیاری از موراد قیمت هایی بالاتر نیز مبنای خرید و فروش دلار در یک روز بوده است.