وضع مالی دولت چطور است؟

منابع عمومی، بخش اصلی بودجه دولت در یکسال است که همراه با درآمدهای اختصاصی بودجه عمومی آن را تشکیل می‌دهد. منابع عمومی سال جاری شامل درآمدها (مالیات و سایر درآمدها) ۱۷۴ هزار میلیارد تومان، نفت و فرآورده‌های آن (واگذاری دارایی سرمایه‌ای) ۱۱۸.۹ هزار میلیارد تومان و واگذاری دارایی‌های مالی (انتشار اوراق و واگذاری سهام شرکت‌های دولتی) ۵۳.۷ هزار میلیارد تومان می‌شود. براین اساس پیش‌بینی شده بود در ۱۰ ماهه اول امسال ۱۴۵.۹ هزار میلیارد تومان از درآمدها، ۹۹.۷ هزار میلیارد از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و ۴۵ هزار میلیارد تومان از محل واگذاری دارایی‌های مالی برای دولت کسب درآمد شود که در مجموع به ۲۹۰.۶ هزار میلیارد تومان از کل منابع عمومی ۳۴۶.۷ هزار میلیاردی می‌رسد.

بررسی روند بودجه در سال جاری و براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد که در مجموع از منابع عمومی حدود ۲۴۱.۸ هزار میلیارد تومان محقق شده است به طوری که از درآمدها ۱۰۹.۸ هزار میلیارد، نفت و فرآورده‌های آن حدود ۷۲.۱ هزار میلیارد و واگذاری دارایی‌های مالی تا ۶۰.۷ هزار میلیارد کسب درآمد شده است. بنابراین از محل منابع عمومی دولت برای ۱۰ ماهه اول امسال که حدود ۲۹۰.۶ هزار میلیارد پیش بینی شده بود تا ۴۹ هزار میلیارد تومان محقق نشده است.

اما در مقابل بخش درآمدی، هزینه‌های دولت شامل هزینه‌های جاری (عمدتا حقوق و دستمزد) ۲۵۳.۸ هزار میلیارد تومان، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (بودجه عمرانی) ۷۱.۳ هزار میلیارد و تملک دارایی مالی (پرداخت سود انتشار اوراق) ۲۱.۵ هزار میلیارد تومان می‌شود که در کل به ۳۴۶.۷ هزار میلیارد تومان رسیده و با منابع پیش بینی شده تراز می‌شود. برای مصارف پیش بینی شده بود در ۱۰ ماهه ابتدایی امسال ۲۱۲.۱۷ هزار میلیارد هزینه‌های جاری، ۵۹.۸ هزار میلیارد در عمرانی و ۱۸ هزار میلیارد تومان در تملک دارایی‌های مالی هزینه شود که در مجموع رقم ۲۹۰.۶ هزار میلیارد تومان را در بر می‌گیرد.

اما عملکرد بودجه در ۱۰ ماهه اول امسال نشان از این دارد که در هزینه‌های جاری ۱۸۱.۱ هزار میلیارد، عمرانی ۲۹.۹ هزار میلیارد و تملک دارایی‌های مالی ۲۷.۲ هزار میلیارد پرداختی انجام شده که در کل به ۲۳۸.۱ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این رقم در مقایسه با پیش‌بینی ۱۰ ماهه که ۲۹۰.۶ هزار میلیارد بود تا ۵۲ هزار میلیارد تومان عدم تحقق دارد.

براین اساس از درآمدهای دولت تا ۴۹ هزار میلیارد تومان محقق نشده و در مقابل تا ۵۲ هزار میلیارد تومان از هزینه‌های خود و در بخش مصارف کاسته است. بنابراین در این شرایط آمار نشان می‌دهد کسری بودجه وجود ندارد، چرا که کسری بودجه هنگامی رقم می‌خورد که دولت در مقابل درآمدهایی که محقق نشده هزینه انجام دهد ولی وضعیت بودجه دولت نشان‌دهنده عدم تحقق تا ۵۰ هزار میلیاردی درآمدهای آن است که می‌تواند موجب بسته شدن دست آن به اختصاص منابع به بخش‌های مختلف شود.

در این میان با توجه به این‌که پرداخت هزینه‌های جاری که عمده آن را حقوق و دستمزد تشکیل می‌دهد باید انجام شود در نتیجه عمده صرفه‌جویی و عدم تخصیص بودجه به بخش‌های عمرانی می‌رسد که این اتفاق نیز در ۱۰ ماهه ابتدایی سال جاری افتاده و از حدود ۶۰ هزار میلیاردی که باید پرداخت می‌شده فقط ۳۰ هزار میلیارد تومان پرداخت شده است.