مشکل بازار ارز ریشه‌ای است/ منتظر افزایش لجام گسخته نرخ ارز باشیم
یک کارشناس اقتصادی با بیان این‌که مشکل بازار ارز و نوسانات آن در کوتاه مدت حل نمی‌شود و باید آن را ریشه‌ای برطرف کرد، گفت: اگر نرخ ارز را متناسب با تورم تغییر ندهیم باید منتظر افزایش آن به صورت لجام گسیخته در بلندمدت باشیم.
کامران ندری مسئله بازار ارز را اقتصاد تورمی دانست و توضیح داد: در اقتصادی که همواره سطح عمومی قیمتها در حال افزایش است هیچ نرخی را نمی‌توان در بلندمدت ثابت نگه داشت.
او با اشاره به این‌که نرخ ارز در سال‌های گذشته افزایش نداشته اما شاهد رشد قیمتها و نقدینگی بودیم، تصریح کرد: افزایش نرخ ارز قابل پیش‌بینی و طبیعی اما زمان‌بندی دقیقی برایش مشخص نشده بود .
ندری با بیان این‌که در سال‌های گذشته مردم تمایلی به سرمایه‌گذاری در بازار ارز نداشتند، ادامه داد: سال‌های گذشته به‌خاطر بالا بودن نرخ سود بانکی، آن حجم از نقدینگی که می‌توانست وارد بازار ارز و یا سکه شود تا حدودی مهار شده بود و مردم ترجیحا منابع مازاد خود را در بانک‌ها نگه‌داری می‌کردند.
وی تقاضای بازار ارز در سال‌های گذشته را صرفا برای واردات کالا و یا سفر‌های خارجی دانست و گفت: تا چند سال گذشته تقاضای سفته بازی وجود نداشت و کسی به ارز به عنوان دارایی و پس انداز نگاه نمی‌کرد.
ندری تصمیم بانک مرکزی مبنی بر پایین آوردن نرخ سود بانکی را عامل پایین آمدن تمایل مردم برای سرمایه گذاری در بانک‌ها دانست و افزود: در این شرایط بهترین جایگزین به جای سرمایه‌گذاری در بانک، بازار سکه یا ارز و کسانی که سپرده‌های بالایی داشتند بازار مسکن بود.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: در هر سه بازار بعد از عملیاتی شدن سیاست دولت مبنی بر کاهش سود بانکی، تقاضا افزایش پیدا کرد.
وی با بیان این‌که عمده متقاضیان این بازار‌ها قصد پس‌انداز منابع مالی مازاد خود را دارند، تصریح کرد: بسیاری از کسانی که در روزهای گذشته وارد بازار مسکن شدند به احتمال زیاد مسکن اولی نبوده و صرفا برای حفظ ارزش پول به سمت این بازار آمده‌اند.
ندری با اشاره به اغتشاشات اخیر در کشور و تهدید امریکا مبنی بر لغو برجام و تاثیر آن در نوسانات اخیر بازار ارز گفت: شوک‌های این چنینی فضای روانی مبنی بر شکل‌گیری اقتصاد تورمی را به وجود می‌آورد همچنین در آن شرایط نرخ سودی که بتواند نقدینگی را در بانک نگه دارد وجود نداشت.
وی ارائه بسته پیشنهادی بانک مرکزی و جمع کردن واسطه‌ها از بازار را اقدام مناسبی دانست و بیان کرد: با توجه به پر‌ریسک بودن بازار ارز، کسانی که به دنبال پس انداز داریی‌های خود هستند بازار کم ریسک با سود مناسبی را انتخاب می‌کنند.
این کارشناس با بیان راه‌کار‌های دولت مبنی بر کنترل بازار ارز توضیح داد: دولت در مواجهه با بحران ارزی یا اجازه می‌دهد نرخ ارز افزایش پیدا کرده و خود نرخ، بازار را به تعادل برساند و یا با تزریق ارز به بازار آن را کنترل می‌کند.
ندری اضافه کرد: اگر دولت از این دو راه به نتیجه نرسید اقدامات بعدی یعنی افزایش سود سپرده و جمع کردن واسطه‌ها را در پیش می‌گیرد.
او با تاکید بر این‌که ریشه مشکلات ارزی با راه‌کار‌های کوتاه مدت نتیجه‌بخش نخواهد بود گفت: نباید فراموش کنیم ریشه مشکلات ارزی به رشد بالای نقدینگی و تورم در کشور برمی‌گردد که با این حجم از نقدینگی و تورم موجود نرخ ارز ثابت نگه نمی‌ماند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به این‌که نرخ ارز باید متناسب با تورم بالا برود ادامه داد: اگر اصرار داشته باشیم نرخ ارز در کوتاه مدت تثبیت شود باید منتظر جهش چشمگیر آن در بلند مدت نیز باشیم همان‌طور که قیمت حامل های انرژی در سال‌های گذشته تغییر نکرده و به احتمال زیاد شاهد افزایش قیمت بالای آن در سال آینده هستیم.
وی همچنین افزود: اگر بخواهیم مشکل به صورت ریشه ای حل شود باید رشد پایه پولی، نقدینگی و تورم را در کشور مهار کنیم اگرچه کار آسانی نیست.
ندری دخالت دولت در بخش خصوصی را یکی از عوامل ناکارآمدی‌های اقتصادی دانست و تصریح کرد: دولت به‌دلیل جبران هزینه‌های خود مجبور است به منابع بانک مرکزی رجوع کند بنابراین اگر با این کار مقابله نکنیم در سال‌های آینده نیز تورم و نقدینگی همچنان رشد بالایی خواهد داشت.
وی اضافه کرد: همه کشور ها با اعطای استقلال به بانک مرکزی امکان سوء استفاده از منابع بانک را به حداقل می‌رسانند اما در ایران آن بخش‌هایی که ناکارآمد عمل می کنند با تصور این‌که اگر بانک مرکزی مستقل وجود داشته باشد امکان رفع ناکارآمدی‌هایشان وجود ندارد، طرفدار استقلال بانک نیستند.
این کارشناس اقتصادی استقلال بانک مرکزی، کنترل رشد نقدینگی و پایین آوردن نرخ تورم را از مهم‌ترین راهکار های حل بحران ارزی دانست و گفت: اقدامات اخیر بانک مرکزی برای کوتاه مدت موثر بوده ولی نه بانک‌ها و نه اقتصاد در بلند مدت کشش نرخ سود بالا را ندارند.
