بعد از جلسه عصر دیروز ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی و مسعود کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، رئیس جمهور مردان اقتصادی کابینه‌اش را فراخواند تا تصمیمات جدیدی برای اقتصاد ایران بگیرد.
نتیجه جلسه مردان اقتصادی با رئیس جمهور
این جلسه که ساعتها به طول انجامید، یک دستاورد مهم داشت: دلار تک نرخی. از امروز اقتصاد ایران به یک نرخ واحد ۴۲۰۰ تومانی برای دلار سلام می‌کند و معاملات دیگر چندین و چند نرخ ندارد.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور پس از پایان جلسه اضطراری هیات دولت برای بازار ارز، به صورت رسمی اعلام کرد که بر اساس تصمیم دولت، نرخ ارز برای تمامی فعالیت‌ها ۴٢٠٠ تومان تعیین شد و دلار از امروز با حجم بالا تامین می‌شود. وی به این نکته هم اشاره کرد که به هرکسی که بخواهد، از امروز دلار با قیمت ۴۲۰۰ تومان از طرف بانک مرکزی و صرافی‌های بانکی عرضه می‌شود؛ ضمن اینکه از امروز هر دلاری با قیمتی غیر از ۴۲۰۰ تومان عرضه شود، قاچاق است و مانند کالای قاچاق با عرضه کننده و خریدار برخورد می‌شود.
استقبال بخش‌خصوصی از ارز تک نرخی/ ۴۲۰۰ تومان، نرخ واقعی دلار است
محمد لاهوتی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به جلسه شب گذشته هیات دولت در خصوص حل مشکلات ارزی کشور و تصمیم‌گیری‌هایی که با حضور شخص رئیس جمهور انجام شده است، گفت: همانطور که پیش‌بینی می‌شد، بالاخره دولت به مساله ارز ورود پیدا کرد و به صورت جدی، موضوع ارز را تاحدودی سر و سامان داد.
عضو شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی افزود: موضوعی که از سوی معاون اول رئیس جمهور در حوزه تک نرخی کردن ارز با دلار ۴۲۰۰ تومانی مطرح شد، اگرچه قدری غافل‌گیر کننده و تصمیمی دیرهنگام بود، ولی به هرحال یک تصمیم شجاعانه و جهت مدیریت بازار ارز به شمار می‌رود که به نظر می‌رسد اگر کمی تعلل در اعلام این تصمیم صورت می‌گرفت، عواقب وخیمی را برای اقتصاد کشور در پی می داشت.
وی ابراز امیدواری کرد تا آنگونه که شب گذشته اعلام شد، دولت قادر باشد تمام تقاضاها را در این نرخ، پاسخگو باشد. ضمن اینکه، اعلام این موضوع از طرف معاون اول رئیس جمهور، حداقل جو روانی در بازار ارز را شکسته و منجر به کاهش قیمت می‌شود.
لاهوتی گفت: اگر دولت همانطور که وعده داده و اعلام کرده، بر اساس واقعیت‌های موجود، امکان عرضه ارز به تمام درخواستها را داشته باشد، تصور می‌رود که نرخ ارز بیشتر از این رقم نباشد.
لاهوتی با بیان اینکه اگر دولتها اجازه می دادند تا در دولت هشتم که ارز تک نرخی شد، به صورت مرتب قیمت بر اساس مابه التفاوت تورم داخلی و خارجی افزایش یابد، اکنون نرخ دلار کمتر از ۴۵۰۰ تومان بود تصریح کرد: به هر حال نرخ ۴۲۰۰ تومان نرخی است که دولت اعلام کرده و امیدواریم در اجرای این تصمیم، مصمم و راسخ باشد و بتواند شرایط کنونی بازار را مدیریت کند.
۴۲۰۰ تومان نرخ واقعی است/ دولت مراقب باشد قیمت را سرکوب نکند
لاهوتی با بیان اینکه بر مبنای پایه پولی، قیمت دلار با تورم کنونی، قطعا نرخی زیر ۴۵۰۰ تومان خواهد داشت؛ تصریح کرد: این نرخی است که دولت اعلام کرده و امیدواریم در اجرای این تصمیم، مصمم و راسخ باشد و بتواند شرایط کنونی بازار را مدیریت کند.
وی اظهار داشت: نکته ای که باید در این میان به عنوان پیشنهاد و یا یک تذکر به دولت یادآوری کرد، این است که تجربه نشان داده سرکوب نرخ ارز نتایج خوبی ندارد و باعث تنش ناگهانی در بازار خواهد شد؛ بنابراین امیدواریم این بار دولت از این تجربه تلخ نتیجه گرفته باشد؛ چراکه که سرکوب نرخ ارز در میان مدت و بلندمدت امکان پذیر نیست و امروز که دولت، تک نرخی شدن ارز را اعلام کرده، باید اجازه دهد که نرخ به صورت مستمر و روزانه و یا حداقل ماهانه بر اساس نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی، رشد یابد تا مطابق با قانون برنامه ششم توسعه، قیمت واقعی شده و از سرکوب نرخ جلوگیری شود.
لاهوتی با اشاره به نتایج مطلوب تک نرخی کردن ارز در دولت هشتم خاطرنشان کرد: امیدواریم این بار نیز دولت بتواند روند تک نرخی را حفظ نماید؛ چراکه ارز تک نرخی آثار مثبتی دارد که همه آحاد جامعه آن را لمس خواهند کرد؛ پس دولت باید با تمام توان، به حفظ این تصمیم خود، پایبند باشد.
طی هفته اخیر بر بازار ایران چه گذشت؟
فرقی ندارد سرمایه داشته باشید یا نداشته باشید، خریدار بازار ارز باشید یا تنها نظاره گر هیجانات و اتفاقاتی باشید که لرزه بر اندام اقتصاد ایران انداخت؛ آنچه که این روزها بیش از هر چیز دیگری فضای خانوارها را ملتهب کرد، همین نرخ ارز بود.
کلونی های دلالی که گوشه به گوشه میدان فردوسی تا چهارراه استانبول را قبضه کرده بودند، همچون ویروسی اقتصاد ایران را بیمار کرده و سرمایه گذاری ها را متوقف نمودند. آنها شاید چند فرد بیسواد گماشته برای بر هم زدن نظم اقتصاد ایران بودند؛ اما هر چه که باشد تک تک افراد خانوارهای ایرانی را تحت الشعاع قرار دادند. از کارگران گرفته تا کارمندان و کاسبان و فعالان اقتصادی.
روز گذشته هم ولی الله سیف و مسعود کرباسیان به همراه معاونانشان راهی بهارستان شدند تا این بار طرح مجلس را بررسی کنند؛ طرحی که از دل کمیسیون اقتصادی و پارلمان نشینان بیرون آمده و یک تنه بازوی کارشناسی بانک مرکزی را کنار زده است.
این بار دیگر کارشناسانی که روزی برای خود در بانک مرکزی برو و بیایی داشتند، در کنار تئوریسین های مجلس زمین بازی را واگذار کردند و آنگونه که ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی می گوید چارچوب طرح مجلس مورد تاییدش بوده است. این همان ضربه ای است که او از عدم استقلال بانک مرکزی خورده است؛ هر چند که در ظاهر گفته شود او و هم قطارانش در بانک مرکزی مستقل هستند.
این در شرایطی است که بارها و بارها کارشناسان بانک مرکزی، نسبت به نوسانات نرخ ارز هشدار داده و گفته بودند که باید برای این بازار فکری کرد؛ اما نبود استقلال، به سیاستگذاران بانک مرکزی اجازه نداده مستقل و فارغ از ملاحظات و دلمشغولی های دخل و خرجی دولت، برای مدیریت بازار ارز تصمیم گیری کنند.
طی دو روز گذشته برخی محدودیت ها در مدیریت بازار ارز، قیمت را از مرز ۶ هزار و ۱۰۰ تومان هم فراتر برد و هر چند که قیمت صوری بود و معامله ای روی این قیمت انجام نشد، اما به هر حال این قیمت بسیاری از کالاها را به خصوص در برندهای خارجی و وارداتی ها، می توانست زیر پرچم خود بگیرد.
کلونی دلالان ارزی با بازارها چه کرد؟
وجه دیگر اتفاقات ارزی روزهای اخیر را بازار طلا و سکه به خود دید و آنهایی که شاید کمتر به فکر ذخیره ارز هستند، این روزها بازار سکه و حراج های بانکی را برای حفظ سرمایه های خود برگزیده اند تا شاید در این آشفته بازار اندکی بتوانند ارزش دارایی خود را حفظ کنند. این گونه می‌شود که انبوهی از افراد با حضور در بانک کارگشایی در میدان محمدیه، قیمت هایی فضایی و نجومی را برای سکه طلا پیشنهاد می دهند تا در حراج برنده شوند و اندکی آرام گیرند.
بررسی های میدانی خبرنگار مهر، طی روزهای گذشته از حراج های بانک کارگشایی حکایت از آن دارد که اگر چه سکه ها در بسته های ۱۰۰ و ۲۰۰ تایی معامله می شد اما قیمت برای هر عدد سکه از ۱ میلیون و ۹۲۰ هزار تومان از سوی خریداران پیشنهاد می شد تا گوی سبقت را از سایرین بربایند و برنده حراج شوند.
حتی روز گذشته هر قطعه سکه در این حراج ها تا یک میلیون و ۹۷۰ هزار تومان هم نرخ گذاری شد. این نشان از تورم انتظاری و پیش بینی های مردم نسبت به نرخ های سکه و طلا طی هفته ها و ماههای پیش رو دارد.
صبحت های خبرنگار مهر با افرادی که برای خرید به بانک کارگشایی مراجعه کرده بودند، حکایت از آن داشت که همه انتظار قیمت بالا را برای سکه طی ماههای آینده می کشند و همه تخم مرغ های خود را در سبد خرید سکه طلا گذاشته اند تا بلکه از آینده شان اطمینان یابند و البته سرمایه های خود را نقدا در اختیار داشته باشند.
اما وجه دیگر افزایش بی سابقه نرخ دلار در بازار را می توان در بازار کالاهای مختلف از جمله اقلام الکترونیکی و موبایل دانست.طی دو روز اخیر بسیاری از فروشندگان از فروش کالاهایشان دست کشیده و به دلیل نوسانات ارزی از فروش کالا امتناع می کردند. نظارتی هم بر بازار نیست و هر فروشنده آن طور که سلیقه اش می کشد از عرضه یا عدم عرضه کالاهایش صحبت به میان می آورد.
یکی از خریدارانی که برای خرید تجهیزات الکترونیکی چند متر بالاتر از چهارراه استانبول آمده است به خبرنگار مهر می گوید: یک بعد داستان در خرید و فروش تجهیزات الکترونیکی عدم فروش کالا است و وجه دیگر بالا بردن قیمت. این در شرایطی است که عدم عرضه، خود باعث افزایش نرخ شده است در حالی که برخی از فروشندگان نوسانات نرخ ارز را بهانه کرده اند.
وی می افزاید: بسیاری از فروشندگان خریدهای قبلی خود با دلار ۴۰۰۰ تومانی را هم با نرخ دلار ۶۱۰۰ تومانی محاسبه می کنند. اینجا است که اگر چه کمتر معامله ای در بازار ارز بر روی دلار ۶۱۰۰ تومانی صورت گرفت اما پس لرزه های کلونی های دلالان، بازارهای مختلف را تحت الشعاع قرار داده است.
نوسانات نرخ ارز حتی به قیمت دارو و محصولات آرایشی بهداشتی هم رسیده است و اکنون بسیاری از مردم که برای خرید مصارف مورد نیاز خود در برندهای خارجی به بازار مراجعه می کنند با افزایش شدید قیمت مواجه شده اند و وقتی علت را از فروشنده جویا می شویم پاسخی به غیر از بالارفتن قیمت دلار را نمی شنوند. اینجاست که شاید هیجانات و عدم تفکر در خصوص پیامدهای تزریق تقاضای مضاعف به بازار ارز و صف کشیدن مردم با کارت ملی هایشان برای خرید دلار و فروش با سودی نه چندان بالا در چند قدم پائین تر از صرافی ها را می توان به وضوح دید.
حال باید منتظر ماند و دید که واکنش بازار ارز به تصمیم جدید ارزی دولت چه خواهد بود و نرخ در بازار آزاد چه روندی را آغاز خواهد کرد؛ باید دید آیا بازار ارز در مقابل تصمیم مهم دولت برای دلار تک نرخی ۴۲۰۰ تومانی سر تعظیم فرود خواهد آورد یا نه.