سایه شوم جنگ تجاری بین المللی بر بازار بورس ایران

بورس پس از دستیابی به رکورد تاریخی 115 هزار واحدی در اوایل تیرماه، روندی معکوس و نزولی به خود گرفت و اکنون با نوسان های پی در پی به کانال 110 هزار واحد عقب نشینی کرده است.
درباره چرایی افت شاخص، کارشناسان دلایل مختلفی بیان می کنند که از جمله آنها می توان به نیاز طبیعی شاخص به اصلاح و تعدیل، نگرانی از برقراری تحریم ها، ابهام در روند حرکت قیمت ارز و افت قیمت کامودیتی ها (مواد پایه و معدنی) در بازارهای جهانی اشاره کرد.
نگاهی به روند تحولات بازار سرمایه نیز نشان می دهد بورس ایران، با بازارهای کامودیتی در عرصه بین المللی ارتباط و وابستگی نزدیک دارد؛ یعنی با رشد بهای کامودیتی ها، بورس ایران رونق گرفته و با افت نرخ کامودیتی ها، بورس ایران، روندی نزولی را تجربه می کند.
بتازگی «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا، با کشورهای مختلف بویژه چین، اروپا و کانادا یک جنگ تعرفه ای و تجاری را آغاز کرده که سبب افت قیمت این مواد پایه و معدنی در بازار های جهانی شده است.
دولت ترامپ در روزهای اخیر، برای ورود صدها قلم کالا و محصول چینی به آمریکا، تعرفه های سنگینی را وضع کرد که واکنش تند چین را به دنبال داشت و پکن نیز به وضع تعرفه برای واردات برخی کالاهای آمریکایی اقدام کرد.
«شی جین پینگ» رییس جمهوری چین، آمریکا را به آغاز بزرگ ترین جنگ تجاری در تاریخ اقتصاد و قلدری تجاری متهم کرد.
جنگ تجاری و افزایش تعرفه ها، به سرعت بازارهای بورس کشورهای مختلف مانند شرق آسیا را تحت تاثیر قرار داد و ارزش سهام در بورس های چین، ژاپن و کره جنوبی دچار ریزش شد.
با توجه به اینکه چین بزرگ ترین مصرف کننده مواد پایه و معدنی در جهان به شمار می رود، این جنگ تجاری باعث کاهش تولید این کشور و به تبع آن کاهش نیاز پکن به مواد پایه و معدنی می شود.
بر این اساس، حجم خرید و واردات مواد پایه و معدنی چین از سایر کشورها کاهش می یابد و تولیدکنندگان و صادرکنندگان این مواد پایه که بخش عمده ای از آنها شرکت های بورسی ایرانی اند، با افت فروش محصولات خود روبرو می شوند.
دامنه جنگ تجاری آمریکا به چین خلاصه نمی شود و اروپا، کانادا و شماری دیگر از کشورها را نیز در برمی گیرد اما تاثیر تنش با چین بر اقتصاد جهانی نسبت به سایر کشورها بیشتر است.

** جنگ تجاری در عرصه جهانی
یک کارشناس اقتصادی امروز در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره چشم انداز بازار سرمایه گفت: اکنون بهای برخی کامودیتی ها در بازارهای جهانی مانند مس و روی روندی کاهشی دارد که علت اصلی آن به جنگ تجاری چین و آمریکا بازمی گردد.
«حسین استاجی» افزود: همچنین برخی از سیاست های اقتصادی آمریکا مانند افزایش نرخ بهره، باعث تقویت ارزش دلار شده است که کاهش قیمت کامودیتی ها را به دنبال دارد.
وی یادآوری کرد: در ابتدا تصور می شد ترامپ در حملات لفظی به چین و اروپا و ... فقط به دنبال جنگ رسانه ای است و تهدیداتش عملی نمی شود، اما در عمل دیدیم در هفته های اخیر اجرای برنامه ها و وعده های خود را آغاز کرده است.
«ترامپ به افزایش تعرفه های واردات محصولات اروپایی، کانادایی و چینی اقدام کرده و جنگ اقتصادی راه انداخته است».
استاجی گفت: کارشناسان برای اقتصاد چین در سال 2018 رشد اقتصادی هفت درصدی را پیش بینی می کردند که بر اساس آن به واردات انواع کامودیتی ها مانند فولاد و مواد معدنی نیاز داشت اما با توجه به جنگ اقتصادی که آمریکا به راه انداخته و تعرفه ها را بالا برده، در میزان رشد اقتصادی چین و به تبع آن میزان مصرف کامودیتی ها، ابهاماتی رخ داده است.
وی تصریح کرد: جنگ تجاری آمریکا و چین این نگرانی را ایجاد کرده است که قیمت کامودیتی ها کاهش یابد.
«در این میان، تنها امید اهالی سرمایه درباره کامودیتی ها به نفت خام است که پیش بینی می شود قیمت آن کاهش چندانی نیابد».
استاجی اضافه کرد: باتوجه به اینکه وضعیت تحریم نفتی ایران از سوی آمریکا مشخص نیست و با توجه به شرایط بازار، بعید است قیمت نفت، تغییر چندانی داشته باشد.
وی یادآوری کرد: در صورت تثبیت قیمت نفت، شرایط برای رشد سهام مرتبط به پالایشگاه ها در بورس ایران، تقویت می شود.

** نیاز بورس به اصلاح شاخص
این کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بازار سرمایه گفت: به علت رشد شتابان شاخص بورس در هفته های گذشته، لازم بود بورس برای مدتی وارد مرحله اصلاح و تعدیل شود.
وی افزود: شاخص بورس در موج جدید صعود خود از کانال 98 هزار به 115 هزار واحد رشد کرد که رقم سنگینی به شمار می رود، بر این اساس همه کارشناسان منتظر بودند اصلاح و تعدیل شاخص انجام شود که این موضوع، در روزهای اخیر آغاز شده است.

** عوامل رشد بازار
این کارشناس بازار سرمایه درباره دلایل رشد بورس در هفته های گذشته گفت: رشد بهای دلار سبب شد شرکت های ارزمحور بورس که با کامودیتی ها (مواد پایه و معدنی) ارتباط نزدیک دارند، سوددهی خود را بالا برده و بازار سرمایه تقویت شود.
استاجی افزود: همچنین، بیشتر شرکت های بورسی در گروه فلزی، معدنی و پتروشیمی سود خوبی را توزیع کرده و حتی شماری از آنها، زمان پرداخت سود را جلو انداختند که این موضوع بر بازار سرمایه تاثیر مطلوبی گذاشت و باعث شد حجم زیادی از نقدینگی وارد بازار شود.
وی ادامه داد: البته شرکت های بورسی مانند معدنی ها و فلزی ها در سال های گذشته، سرمایه گذاری گسترده ای را برای توسعه انجام داده و اکنون در وضعیت خوبی از نظر عملکرد و سوددهی قرار دارند.

** سردرگمی سهامداران به علت بی ثباتی در تصمیم گیری
این کارشناس بازار سرمایه گفت: اعلام تصمیم های متناقض مسوولان باعث نگرانی سهامداران و بی ثباتی در فعالیت ها می شود. به عنوان مثال تاکنون چندین بار درباره عرضه گواهی سکه های پیش فروش شده در بورس، اظهاراتی مطرح شده است که به یکباره تکذیب می شود و در اجرای این تصمیم تاخیر می افتد.
استاجی بیان داشت: زمانی که سهامداران و فعالان بازار سرمایه قصد سرمایه گذاری دارند به یکباره تصمیم مسوولان و نهادهای ذیربط تغییر می کند و همه معادلات را به هم می ریزد.
این کارشناس بازار سرمایه با حمایت از واقعی سازی نرخ دلار گفت: اکنون نرخ دلار 4200 تومانی برای سرمایه گذاران باور پذیر نیست؛ بنابراین با احتیاط نسبت به سرمایه گذاری اقدام می کنند.

** تداوم بازدهی مطلوب بورس تا پایان امسال
این کارشناس بازار سرمایه درباره تهدیدهای پیش روی بورس گفت: اکنون ابهام هایی مانند وضعیت تحریم ها، تهدیدهای ترامپ، نرخ خوراک پتروشیمی، نرخ ارز و ... وجود دارد که باعث احتیاط اهالی بازار سرمایه می شود.
رییس جمهوری آمریکا شامگاه هجدهم اردیبهشت ماه خروج از توافق هسته ای برجام را اعلام و دستور بازگشت تحریم ها را در دوره 90 و 180 روزه صادر کرد.
وی افزود: امکان دارد شرایط اصلاح و تعدیل بازار بورس به دلیل وضعیت نامشخص تحریم ها، نرخ دلار و رکورد معمول معاملات در شهریورماه همچنان ادامه یابد اما در مجموع، شرایط بنیادی برای رشد قابل توجه بورس تا پایان امسال وجود دارد و پیش بینی می شود بازدهی خوبی در انتظار سرمایه گذاران بازار سرمایه وجود داشته باشد.

** کمک دولت به بورس با عرضه شرکت های سودده
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در صورتی که دولت به تقویت بورس تمایل داشته باشد باید شرکت های خوب و سودده را در بورس عرضه و نقدینگی قابل توجهی را وارد کند.
استاجی ادامه داد: بورس هنوز این ظرفیت را دارد که پول را از بازارهای رقیب و غیرمولد مانند ارز و طلا به سوی خود جذب کند، زیرا بازار ارز و سکه و طلا تاکنون بازدهی زیادی را عاید سرمایه گذاران کرده و رشد بیشتر آنها، نامشخص است اما بورس هنوز جای رشد دارد.
وی ادامه داد: تجربه سال های گذشته نیز نشان می دهد همواره پس از رشد قابل توجه بازار ارز و طلا، بازار بورس رشد خوبی را تجربه کرده است.
بورس تهران دیروز (دوشنبه) به سبب شهادت امام صادق علیه السلام تعطیل بود اما روز پیش از آن (یکشنبه) با 200 پله افت شاخص، به رقم 111 هزار و 51 واحدی رسید.
در معاملات یکشنبه 816 میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش یک هزار و 868 میلیارد ریال در 62 هزار و 205 نوبت دادوستد شد.