آب گل‌آلودِ بازار نقدی یا اتاق شیشه‌ای آتی سکه؟
"سکه" یک تکه کوچک از فلز، معمولا دایره‌شکل و تخت، معتبر شده توسط یک دولت برای استفاده در دادوستد اقتصادی یک جامعه است.
"سکه" یک تکه کوچک از فلز، معمولا دایره‌شکل و تخت، معتبر شده توسط یک دولت برای استفاده در دادوستد اقتصادی یک جامعه است. بر این اساس هر چه جنس فلز بکار رفته در آن با ارزش‌تر باشد، سکه از ارج و قرب بیشتری برخوردار است و خواهان دارد؛ بویژه زمانی که موضوع تورم اقتصادی در میان باشد و نقدینگی، سرگردان در کوچه پس کوچه‌های اقتصاد گاهی به بازار مسکن سرکت می‌کشد، گاهی خودرو، گاهی ارز و این روزها بیش از هر بازار دیگری سکه‌ی طلا.
البته هر چند به گفته متولیان امر، قیمت کنونی نزدیک به 4 میلیون تومان برای هر قطعه سکه طلا دستکم یک میلیون حباب دارد، اما آن چیز که مورد قبول همگان است، حضور و وجود دلالان در بازار این روزهای سکه طلا است و این دسته از افراد ترجیح می‌دهند از آب گل‌آلود بازار نقدی سکه طلا تا می‌توانند سود کسب کنند و منفعت.
این در حالی است که همواره بر ایجاد شفافیت در بازارهای مختلف تاکید شده است و بسیاری از اهل‌فن و کارشناسان بر این باورند که وجود بازارهای شفاف علاوه بر این که به واقعی شدن و مانده قیمت‌ها منجر می‌شود، این مزیت را نیز در پی دارد که بتوان متوجه شد که چه تعداد کالا، توسط چه کسانی] در چه روز و ساعتی خریداری شده است و این موضوع به شفافیت بیشتر اقتصاد کشور کمک شایانی خواهد کرد.
بر این اساس با توجه به مختصات و شرایط بازار سرمایه، همواره از این بازار به عنوان اتاقی شیشه‌ای و یکی از بهترین گزینه‌ها برای بهبود حال اقتصاد و نیز از میان بردن دلالی و واسطه‌گری در دنیا یاد شده است و به همین دلیل هم هست که اقتصادهای شفاف و پیشرو، معمولا از بازار سرمایه‌ای عمیق و بزرگ برخوردار هستند.
در این راستا نیز به دلیل نوع محصول و کالای دادوستد شده، از بورس‌های کالایی به عنوان یکی از ملزمات شفاف‌سازی اقتصاد هر کشوری یاد می‌کنند و کارشناسان بر این باورند که یکی از شاهراه‌های شفافیت اقتصادی هر کشوری بورس‌های کالایی هستند که در خصوص تمامی کالاها و محصولات بویژه سکه طلا این موضوع صدق می‌کند.
بر این اساس با توجه به وضعیتی که این روزها در بازار سکه و طلای کشور وجود دارد، کارشناسان معتقدند هر چه بیشتر به داوستد سکه طلا در بازار سرمایه بها داده شود، علاوه بر ایجاد شفافیت بیشتر در این بازار، دست دلالان نیز از این بازار کوتاه شده و سکه طلا با قیمتی معقول و واقعی میان متقاضیان و سرمایه‌گذاران دست به دست خواهد شد.
از این رو در خصوص قرارداد آتی سکه طلا باید گفت این قرارداد نوعی ابزار مشتقه است که به واسطه آن در جریان معاملات بازار مشتقه بورس کالای ایران فروشنده تعهد می‌کند در زمان مشخصی(سررسید)، تعداد معینی از یک کالای مشخص(سکه طلا) را به قیمتی که در لحظه حال(الان) تعیین می‌کنند، به خریدار بفروشد. خریدار نیز طبق این قرارداد تعهد می‌کند کالای مذکور را با همان مشخصات(مقدار و زمان)، خریداری کند.
در واقع منظور از معاملات آتی، پوشاندن ریسک سرمایه‌گذاری است. بنابراین استفاده از معاملات آتی می‌تواند به عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان در کنار معاملات آتی، چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.
علاوه بر این در خصوص دیگر مزایای قرارداد آتی سکه طلا در بورس کالای ایران باید گفت سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قرارداد آتی از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می‌کنند. ضمن این که در قراردادهای آتی برای این که سرمایه‌گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین ندارد بلکه با عمل پیش فروش می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آن را از بازار فیزیکی تهیه نماید.
این در حالی است که به باور کاشناسان در حالی بازار آتی سکه تنها ابزار موجود در کشور برای هدایت نقدینگی از دارایی فیزیکی به دارایی مالی مبتنی بر سکه است که عدم حمایت و تعطیلی بازار آتی سکه زمینه‌ای برای کوچ تقاضا به سمت بازارهای غیرشفاف، غیررسمی و دلالی است که نتیجه‌ای جز آسیب به بخشی از اقتصاد را نخواهد داشت.
علاوه بر این کارشناسان معتقدند بانک مرکزی به جای پیش فروش 70 تن سکه طلا با قیمت قطعی و در پی آن ایجاد حواشی بسیار در بازار آزاد و نقدی می‌توانست با حضور در بازار آتی سکه در نقش عرضه‌کننده، آن هم به قیمت عرضه و تقاضا، با حفظ بخش عمده‌ای از دارایی فیزیکی خود به تقاضای بازار پاسخ دهد و در روز سررسید نیز با تسویه نقدی، منابع طلا خود را حفظ کند. بعلاوه که این اقدام از دلال و دلالی و همچنین رفت و آمد پول‌ها و دارایی‌هایی کثیف و غیرقابل ردیابی در بازار سکه و طلای کشور نیز جلوگیری می‌کند.
در هر حال در شرایطی این روزها خواسته و ناخواسته حباب و دلالی در بازار آزاد و نقدی سکه طلا، جولان می‌دهد و نبض سرمایه‌گذاران را بالا و پایین می‌کند که "بدون شک اتاق شیشه‌ای آتی سکه در بورس کالای ایران بهترین راهکار و گزینه برای پایان بخشیدن به سودجویی برخی افراد از آب گل‌آلود بازار آزاد و نقدی سکه طلا است" ...
