آیا جایگزین سیف می‌تواند از هفت‌خوان اقتصاد ایران عبور کند؟
با بالا رفتن انتظارات از روحانی برای ترمیم کابینه جهت کاهش فشارهای اقتصادی کشور، تغییر رئیس کل بانک مرکزی و آمدن همتی به جای سیف شاید این روزها خیلی خبر غافلگیرکننده‌ای نبود
سرازیر شدن موج انتقادات به سوی دولت و پررنگ‌تر شدن مطالبه‌ای تحت عنوان "ترمیم کابینه" پاستورنشینان را وادار به تغییر کرد، تغییری که اولین قرعه آن با خداحافظی "ولی الله سیف" از بانک مرکزی زده شد و پای عبدالناصر همتی را به بانک مرکزی باز کرد.
در زمان مدیریت سیف بر بانک مرکزی برای اولین بار در تاریخ کشور حجم نقدینگی از میزان تولید ناخالص داخلی بیشتر شد و حجم شبه پول به پول بیش از 10 برابر شد.
از دیگر چالش‌هایی که رئیس کل سابق بانک مرکزی از سال 92 تا مرداد ماه امسال با آنها دست و پنجه نرم کرد این بود که سرعت گردش پول به زیر 1 میل کرد، حجم زیان بانکی در کشور به بالاترین میزان نسبت به تولید ناخالص ملی رسید و نرخ ارز با جهش‌های ناگهانی به بیش از 90 هزار ریال رسید، معوقات بانکی نیز به بالاترین میزان خود در تاریخ اقتصاد ایران دست پیدا کرد.
اما از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند بهترین اقدام او در سامان دادن به وضعیت آشفته موسسات مالی و اعتباری بود، موسسات مالی و اعتباری که همچون یک غده سرطانی در اقتصاد بانکی ایران سر باز کرد و این غده در خراسان رضوی ریشه‌های جدی داشت.
در این راستا بانک مرکزی، تحت مدیریت سیف تلاش کرد تا بتواند به نحوی مطلوب به این معضل رسیدگی و آن را مدیریت کند.
ادغام برخی از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری از دیگر نکات حائز اهمیت عملکرد سیف در بانک مرکزی بود، همچنین فروش بعضی از دارایی‌های بانک‌ها و شفافیت در عملکرد آنها پس از آمدن او به بانک مرکزی کلید خورد.
تعویض افراد به قصد اصلاح امور مناسب نیست
اما آیا رفتن سیف و آمدن همتی، مرحمی بر دردهای اقتصاد ایران خواهد بود؟ در همین رابطه، محسن خندان‌دل کارشناس مسائل اقتصادی به ایسنا گفت: اگر تعویض به قصد اصلاح امور صورت گیرد مناسب نیست، به واسطه اینکه نباید رفتار های فردی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ملاک باشد، بلکه نقشه راه باید تعیین کننده عملیات آن مدیر و کارهای اجرایی آن فرد باشد.
وی ادامه داد: اگر ما انتظار آن را داریم که یک فرد جدید حضور پیدا کند و از عقلانیت آن استفاده کنیم این امر 100 درصد اشتباه است، زیرا این افراد به عنوان مشاور هم می‌توانند به کار گرفته شود و ما بتوانیم از وجود آنها استفاده کنیم.
این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: اگر از یک منظر دیگر به ماجرا نگاه کنیم، باید به یک مثال ورزشی اشاره کنم که معمولا برای اینکه به تیم یک شوکی وارد کنند مربی را عوض می‌کنند و کادر خود را نیز تغییر می‌دهند و از مدیران اجرایی دعوت می‌شود تا بتوانند در اعضای تیم یک انگیزه‌ای را به وجود آورند.
خندان‌دل خاطرنشان کرد: من به طور کلی موافق تغییرات این چنینی و تحت تاثیر رفتارهای بخشی نیستم. اگر بنا به رفتن دکتر سیف بود پس اظهار نظرهای روز قبل از رفتن آن چیست؟ این که عنوان کنند ما ارز مسافرتی را حذف نمی‌کنیم.
وی تصریح کرد: پس این امر نشان‌دهنده آن است که نگاه ما به این حوزه به صورت فردی است به همین دلیل اگر به قضیه به صورت جدی نگاه کنیم فکر می‌کنم دکتر همتی سابقه درخشان‌تری از افراد قبلی که در این حوزه حضور داشتند ندارد تا بتواند تغییرات شگرفی را به وجود آورد، تنها اتفاقی که می‌افتد این است که یک شوک وارد کنند.
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه در حال حاضر امور از دست تیم اقتصادی دولت و خود دولت خارج شده است، اضافه کرد: فکر نمی‌کنم دیگر اتفاقی خاص بیوفتد زیرا زیرساخت‌های ما بر اساس تصمیم‌های درستی نیست.
تا زمانی که نقشه راه مناسب نداشته باشیم تغییر فایده‌ای ندارد
خندان‌دل گفت: تا زمانی که ما یک نقشه راه مناسب نداشته باشیم هیچگونه تغییر در تیم اقتصادی دولت تاثیرگذار نخواهد بود.
وی در خصوص اینکه آیا وزیر صنعت نیز گزینه بعدی تغییر در کابینه خواهد بود، بیان کرد: وزیر اقتصاد و صنعت معمولا در خط مقدمی قرار دارند که بیشتر حملات به سمت آنها خواهد بود، در رفتار شریعتمداری یک ایراد ساختاری وجود دارد و آن این است که زمانی که صنعت، معدن و تجارت را با یکدیگر ادغام کردیم عملا ظرفیت‌های کاربردی یک وزیر را آنقدر افزایش داده‌ایم که هر فردی که بخواهد در این حوزه مدیریت کند با مشکلات بزرگی روبه‌رو می‌شود.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: حوزه تجارت و اصناف خود به تنهایی حوزه گسترده‌ای دارد و ما علاوه بر آن نظارت را نیز در این بخش دخیل کرده‌ایم، همچنین حوزه معدن نیز بسیار بخش مهمی است که این امر را به وزارت‌خانه واگذار کرده‌ایم. آنقدر این مجموعه بزرگ است که ارائه رفتارهای نامناسب قطعا اجتناب‌ناپذیر است و شریعتمداری هم بر اساس همین موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وزیر صنعت هم نمره قبولی نمی‌گیرد
خندان‌دل اظهار کرد: علاوه بر این موارد در حال حاضر در بخش تولید اقدام چشمگیری صورت نگرفته، همچنین در بخش معدن نیز با مطالبات سنگین کارگران روبه‌رو هستیم و در حوزه تجارت نیز فسادهای ارزی، صادراتی و وارداتی وجود دارد.
وی تصریح کرد: من هم عملا نمره قبولی را به وزیر صنعت نمی‌دهم، اما این موارد همه به داشتن نقشه راه واحد باز می‌گردد، اگر وزیر و رییس دولت هم عوض شوند تا زمانی که این تغییرات را در یک نقشه راه و شیوه‌نامه اجرایی پیدا نکنیم به نتیجه دست پیدا نمی‌کنیم.
تغییر ایجاد شده در بانک مرکزی مثبت است
علی عدالتیان یک کارشناس امور بانکی نیز همین رابطه اظهار کرد: تغییرات معمولا باعث یک دگرگونی عمده در آن بخش می‌شود. من به طور کلی این تغییر را مثبت تلقی می‌کنم البته نباید تلاش دکتر سیف را نادید بگیریم، با توجه به شرایط فعلی حضور دکتر همتی با سوابقی که دارند حضور مثبتی است.
وی ادامه داد: همچنین ایشان سوابق خوبی در بانک ملی و بیمه از خود به جای گذاشتند، من فکر می‌کنم که باتوجه به تخصصی که دارند می‌توانند در بانک مرکزی موفق عمل کنند.
این کارشناس امور بانکی بیان کرد: البته یک مشکلات ساختاری نیز وجود دارد و آن این است که باید اختیارات به طور کلی به دست اقای دکتر همتی داده شود. باتوجه به شرایط حال حاضر و سخنان ریاست جمهوری من فکر می‌کنم این اختیارات به ایشان داده می‌شود.
عدالتیان افزود: امید داریم قاطعیت دکتر همتی باعث شود که التهابات بازار ارز را کاهش دهند و یا از بین ببرند.
