پس از نوسان شدید قیمت سکه و عبور از مرز چهار میلیون تومان، با این تصور که معاملات بازار آتی سکه در بورس کالا، عامل جهت‌دهی به بازار نقد است، محدودیت‌هایی برای معاملات آتی سکه در نظر گرفته شد.
در معاملات آتی، کالایی مانند سکه را اکنون و با قیمت مشخصی خریداری می کنند اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده (به عنوان مثال آبان یا دی 1397) انجام می‌شود، که باید توجه داشت بخش قابل توجهی از معاملات قرارداد آتی به تحویل سکه منجر نمی‌شود.
با توجه به اینکه در معاملات روزهای گذشته نرخ سکه «تحویل دی ماه» در بازار آتی بورس کالا حدود 300 تا 400 هزار تومان بالاتر از قیمت نقد سکه بود، این تصور ایجاد شد که قیمت های آتی باعث گرانی سکه در بازار نقد می‌شود و بر این اساس، معاملات متوقف شد.
در واکنش به این ادعاها، برخی کارشناسان تاکید می‌کنند معاملاتی آتی سکه تاثیر چندانی بر بازار نقد نمی گذارد و در صورت توقف معاملات سکه در تالار شفاف بورس، سفته‌بازی در بازار نقد سکه افزایش یافته و روند معاملات به صورت مبهم و غیر قابل رصد می شود.
** بازار آتی، ابزاری برای خروج سفته‌بازان از بازار نقد
مدیرعامل بورس کالا امروز در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا تاکید کرد این ادعا که معاملات آتی سکه بورس کالا باعث افزایش قیمت سکه و خط دهی به بازار نقد شده است، «نه از لحاظ نظری و نه عملی درست نیست».
«حامد سلطانی نژاد» افزود: مطالعات علمی دانشگاهی نشان می‌دهد بازار نقد به بازار آتی جهت می‌دهد.
سلطانی نژاد یادآوری کرد: بازار آتی و مشتقه در آمریکا بیش از 150 سال قدمت دارد و سایر کشورها نیز بازارهای آتی با عمر طولانی دارند که نشان دهنده اهمیت آن در عرصه اقتصاد است.
وی با رد تاثیرپذیری بازار نقد سکه از بازار آتی در بورس کالا گفت: باید توجه داشت که ساعت کار بازار آتی سکه در ایران پس از بازگشایی بازار نقد است، بنابراین نمی تواند بر بازار نقد تاثیر گذار باشد.
مدیرعامل بورس کالا ادامه داد: مجموع فعالان بازار آتی بیش از 24 هزار نفر است که موقعیت های محدود خرید و یا فروش می گذارند؛ اما شمار زیادی از افراد در بازار نقد سکه فعالیت داشته و سکه معامله می کنند.
سلطانی نژاد بازار آتی و نقد سکه را به دریاچه و دریا تشبیه و اضافه کرد: مشخص است که بازار نقد بزرگ تر است و بر بازار آتی تاثیر می گذارد؛ نه برعکس.
به گفته وی، بخش قابل توجهی از افرادی که دنبال سفته بازی اند، در بازار آتی فعالیت می کنند که باعث می شود وارد بازار نقد نشوند.
سلطانی نژاد افزود: تجربه نشان داده هر جا کالا در مقابل حجم پول قرار گرفته است، کالا بازنده شده و پول همه کالا را بلعیده است که نتیجه آن افزایش بی رویه قیمت می شود.
«اکنون نیز حجم عظیم نقدینگی را در کشور داریم که در مقابل هر کالایی قرار گیرد آن را می بلعد و راهکار دنیا برای رفع این مشکل، راه اندازی بازار مشتقه و آتی است».
مدیرعامل بورس کالا ادامه داد: در بازار آتی، کالا را در مقابل پول قرار نمی دهیم، بلکه به تعبیری می توان گفت از قدرت پول در مقابل پول، بهره می گیرد که باعث کاهش نیاز به کالای واقعی می شود.
سلطانی نژاد ادامه داد: همچنین باید توجه داشت در بازار مشتقه، بسیاری از قراردادها به تحویل کالا منجر نمی شوند.
وی بیان داشت: این تصور کارساز نیست که با هدف مدیریت بازار و اشباع بازارهایی مانند طلا و سکه، آنقدر سکه و طلای فیزیکی به بازار عرضه کنیم تا همه تقاضاها پاسخ داده شود.
«تجربه ثابت کرده است هر چه کالا به بازار عرضه شود، پول و نقدینگی موجود در جامعه آن را می خرد و می بلعد؛ حتی اگر کالا زیر قیمت بازار نیز عرضه شود، باز پول آن را می بلعد».
سلطانی نژاد به تجربه چین اشاره کرد و ادامه داد: زمانی که رشد اقتصادی چین زیاد شد، مسوولان این کشور به توسعه بازارهای مشتقه کالاهای مختلف توجه نشان دادند، زیرا می دانستند زمانی که رشد اقتصادی آنها رونق بگیرد، این بازارهای مشتقه به مدیریت بازار کمک می کنند.