۴ دلیل شکل‌گیری التهاب اقتصادی/ اصلاح بانک‌ها در اولویت دولت
رییس جمهور با تاکید بر اینکه اصلاح نظام بانکی به اصلاح اقتصاد منجر می‌شود، گفت: شکل گیری تحریم‌ها، ساختارهای غلط اقتصادی، جنگ روانی و تبلیغاتی و شرایط خارجی باعث التهاب در اقتصاد شد.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی صبح امروز (سه شنبه) که برای تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی حضور یافته بود، گفت: دی امسال، دی پر برکتی برای مردم ما خواهد بود و در بهمن ماه چهلمین سال پیروزی انقلاب را گرامی می داریم. اما حوادث دی ماه سال گذشته باعث شد تا آمریکایی ها با تصور غلط و ناروا، اواخر دی ماه موضع گیری جدیدی را علیه ایران و توافق هسته ای اعلام کنند. لایحه بودجه سال ۹۸ در شرایطی تقدیم مجلس می شود که ما از اواخر سال گذشته با شرایط فشار و تحریم ظالمانه آمریکا مواجه شدیم.
رییس جمهور هدف اصلی آمریکا از تحریم و فشار را به زانو در آوردن نظام جمهوری اسلامی عنوان کرد و گفت: آمریکایی ها مانع بزرگ خود را در منطقه حساس خاورمیانه ایران سرافراز و قدرتمند می بینند و لذا هرگاه که ما در پیشرفت های داخلی توانستیم حرکت بزرگی را به وجود بیاوریم، آنها سد راه شدند اما بی تردید آمریکا به هدف خود نخواهد رسید.
روحانی ادامه داد: از سال ۹۲ و آغاز دولت یازدهم دولت و مجلس و مردم همه با هم تصمیم گرفتیم که از تورم فزاینده جلوگیری کرده و آن را متعادل و تک رقمی کنیم. رشد منفی را به رشد مثبت برسانیم و اشتغال را به نقطه نسبتا مطلوب برسانیم اما این اهداف که با همکاری هم به دست آوردیم، برای دشمنان ما قابل تحمل نبود.
وی خاطرنشان کرد: ما در سال ۹۶ یعنی پایان دولت یازدهم به تورم تک رقمی و رشد ۳.۷ درصد دست یافتیم و ۷۹۰ هزار اشتغال خالص داشتیم و رشد سرمایه گذاری ما از منفی ۱۷.۴ به مثبت ۳.۴ درصد رسید.
رییس جمهور گفت: همه شاخص های اقتصادی ایران در پایان دولت یازدهم مثبت بود و ما به سمت اهداف بالاتر با انتخاب مسیر درست حرکت می کردیم، اما آمریکایی ها در این میان توطئه خودشان را برای تحریم ملت ایران اجرا کردند و ما در اوایل سال ۹۷ با التهاباتی در بازار ارز و سپس کالا و در سایر بازارها مواجه شدیم.
ایران ونزوئلا نشد
روحانی افزود: بعضی ها از ابر تورم حرف زدند و بعضی ها از اینکه ایران بزودی ونزوئلا می شود حرف زدند و تلاش کردند تا مردم را ناامید کنند و دولت را ناکارآمد نشان دهند. دوستانی که زمان سختی حرف دشمن را تکرار می کنند برای نظام خطرناک خواهد بود. چرا اینگونه شد؟ کشوری که تورم را تک رقمی کرده بود، اشتغال را به سمت نقطه مطلوب برد، رشد سرمایه گذاری را مثبت و صادارت غیر نفتی را در ۲ سال با طراز مثبت حرکت داده بود و در زمینه های مهم و سرنوشت ساز مثل گندم - گازوئییل به خودکفایی رسید.
خودکفایی در فولاد و پتروشیمی
وی خاطرنشان کرد: کشوری که در کالاهای فولاد و پتروشیمی به خودکفایی رسید و در همه بخش های کشور این توسعه ادامه پیدا کرد. آب آشامیدنی و برق مردم را مدیریت کردیم. بر اساس آمارها، در چند سال گذشته بیش از ۹.۶ هزار مگاوات افزایش تولید برق داشته باشیم و قصد داریم در دولت دوازدهم ۱۲ هزار وات برق تولید کنیم.
ذخیره اسکناس ارزی صفر بود
رییس جمهور تاکید کرد: چرا در ماه های اولیه سال ۹۷ کشور و اقتصاد با التهاب مواجه شد؟ دلیل این بود که اولا تحریم ها توانست بر بازار ارز هم در عمل هم از نظر روانی تاثیر بگذارد. ما در مقطعی در اوایل سال ۹۷ قرار گرفتیم که ذخیره اسکناس ارزی صفر بود و دولت ناچار شد برای آرام کردن بازار تصمیماتی سخت بگیرد تا بتوانند کشور را مدیریت کند.
به گفته روحانی، هیچ کس نمی تواند بگوید تحریم بر اقتصاد کشور و زندگی مردم تاثیر منفی نمی گذارد اما آمریکا هم به اهدافش دست نیافت. در عین حال، تحریم مشکلاتی را برای زندگی مردم به وجود آورد. مجلس، دولت و نظام ما قادر است مشکلات را حل کند.
سهم نفت از بودجه ۱۴۲ هزار میلیارد تومان
وی با اشاره به ساختارهای ناسالم اقتصادی که از دهه‌ها پیش در کشور وجود داشته است، اظهار داشت: بروز و ظهور این ساختار نامناسب در زمان تحریم بیشتر خواهد بود. روحانی یادآور شد: اگر ساختار اقتصاد کشور ساختار سالمی بود، امسال و حتی سال گذشته می‌توانستیم بودجه بدون نفت داشته باشیم. این در حالی است که در بودجه ۹۸ کل سهم نفت ۱۴۲ هزار میلیارد تومان است.
رییس جمهور با اشاره به وضعیت نامناسب صندوق‌های بازنشستگی تصریح کرد: تمام حقوق بازنشستگی نیروهای مسلح در بودجه سالانه درج می‌شود، در حالی که صندوق‌ها برای تامین این بودجه‌ها به وجود آمده‌اند.
وی با بیان اینکه در بودجه سال آینده ۱۱۰ هزار میلیارد تومان در بخش رفاهی هزینه می‌شود که ۸۱ هزار میلیارد تومان مربوط به صندوق‌ها است، افزود: تا چه زمانی باید بودجه صندوق‌ها از بودجه سالانه پرداخت شود؟ پس این همه سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها برای چه بوده است.
روحانی با بیان اینکه تامین اجتماعی که امروز باید روی پای خود بایستد بنگاه‌های اقتصادی ضررده زیادی دارد، تاکید کرد: در اقتصاد دولتی مشکل داریم و بخش خصوصی را فعال نکردیم، اگر بار اقتصاد بر دوش بخش خصوصی بود و بار بودجه بر دوش نفت نبود اثر تحریم به مراتب کمتر بود.
تلاش دولت برای اصلاح نظام بانکی بیش از هر زمان دیگر است
رییس جمهور با تاکید بر ضرورت اصلاح نظام بانکی یادآور شد: ببینید یک موسسه غیرمجاز چه بلایی بر سر کشورآورد و خانوارها، سپرده‌گذاران و دولت را گرفتار کرد. وی ادامه داد: امروز تلاش ما برای اصلاح بانک‌ها از هر روز دیگر بیشتر است و در جلسات شورای عالی هماهنگی اقتصادی که به دستور مقام معظم رهبری تشکیل شده، یکی از مباحثی که بیشترین وقت این جلسات را گرفته مسائل بانکی است، چرا که تا بانک ما سالم نشود، اقتصاد سالم نمی‌شود.
پیش بینی درآمد ۱۵۳ هزار میلیارد تومانی دولت از محل مالیات و عوارض گمرکی
روحانی در ادامه با بیان اینکه کشور در زمینه اخذ مالیات و معافیت های مالیاتی با مشکل مواجه است، افزود: مردم با صراحت و شفافیت بدانند، بیشترین سود را سوداگران و دلالان می برند و کمترین مالیات را آنها می دهند.
رییس جمهور تصریح کرد: نظام مالیاتی باید به گونه ای تصحیح شود که پایه مالیاتی را گسترش دهیم و همه را شامل شود تا اینکه هر کسی درآمد بیشتری دارد، باید مالیات بیشتری بدهد نه اینکه در شرایط رکود از مالیات دهندگان، مالیات بیشتری گرفته بشود.
وی مجموع درآمد دولت از محل مالیات و عوارض گمرکی در سال آینده را ۱۵۳ هزار میلیارد تومان پیش بینی کرد و گفت: آنچه ما در اینجا مشکل داشتیم، شرایط های ساختاری اقتصاد از جمله در زمینه بودجه ریزی بود.
روحانی با بیان اینکه حرکت های مخفی در بودجه باید آشکار شود، گفت: بودجه باید شفاف باشد و هیچ راهی برای فرار از رانت و فساد جز شفافیت نداریم. رییس جمهور تاکید کرد: بزرگترین اقدامی که دولت دوازدهم باید انجام دهد و فکر می کنم مجلس هم با من موافق باشد، اجرای دولت الکترونیک است؛ تا زمانی که دولت را الکترونیک نکنیم و همه داده های اطلاعاتی در یک جا جمع نشود، بازهم دچار رانت و فساد خواهیم شد.
روحانی با اشاره به نقدهای جدی مردم نسبت به بودجه سال جاری، بار دیگر از مردم خواست تا بودجه سال آینده را نیز نقد جدی کنند. وی تصریح کرد: دولت و مجلس توان اصلاح برخی مسائل را ندارند ولی قدرت افکار عمومی مردم این توان و قدرت را دارد. این قدرت زمانی به وجود می آید که مردم بدانند چه کسی بودجه می گیرد و چرا برخی وزارتخانه ها چندین دانشگاه، دانشکده و پژوهشکده دارند؟ مگر یک آموزش عالی بیشتر باید داشته باشیم؟
رییس جمهور با تاکید بر لزوم ادغام یا انحلال دانشگاه ها و دانشکده های وزارتخانه ها و نهادهای دیگر گفت: آموزش عالی کشور در مسیر درستی قرار ندارد و نباید هرکسی دانشگاه، استاد و دانشجو داشته باشد و مدرک صادر می کند.
خدمات به مردم گران ارائه می‌شود
وی ادامه داد: چرا باید خدمات را گران به مردم ارائه کنیم؟ اگر می خواهید از گران فروشی صحبت کنید نام دولت را هم در لیست بگذارید. برای هر دانش آموز به طور متوسط به میزان ۴ میلیون تومان از خزانه مردم و بیت المال هزینه می کنیم.
به گفته روحانی، در حالی که اگر دولت بخواهد این خدمت را از سوی مردم دریافت کند حداکثر یک میلیون تومان می شود اما در حال حاضر و با ساختارهای اشتباه ۴ برابر از پول بیت المال هزینه می کنیم در حالی که می توان وقتی این خدمات را از مردم دریافت کرد آن را کاهش داد و مدیریت کرد. ما بر اساس بودجه ارائه شده برای سال ۹۸ قصد داریم که در سال آینده حداقل ۱۰ درصد به صورت خرید خدمت باشد و امیدوارم که با تصویب مجلس ادامه پیدا کند.
اصلاح ساختارها
رییس جمهور افزود: چرا تحریم در ایران اثر می گذارد؟ برای اینکه ساختارها را اصلاح نکرده ایم. وضعیت روانی جامعه هم تاثیر عمیقی دارد. چقدر رسانه ها در مقابل آمریکا توانستند از نظر روانی ایستادگی کنند؟ این یک واقعیت است که انتظارات مردم به شدت می تواند برای شرایط اقتصادی کشور تاثیرگذار باشد؟
منزوی شدن آمریکا
وی تصریح کرد: از سوی دیگر چرا در کشور التهاب به وجود آمد؟ روابط خارجی ایران باید مستحکم تر باشد. چند کشور دنیا حامی آمریکا هستند؟ تعداد آنها انگشت شمار است. آمریکا در ۴۰ سال گذشته مشکلات و فشار ایجاد کرده اما امروز این اولین بار است که آمریکا علیه ایران توطئه می کند اما منزوی است.
۴ عامل اصلی التهاب
روحانی اظهارداشت: به طور کلی چهار عامل (شکل گیری تحریم ها – ساختارهای غلط اقتصادی – جنگ روانی و تبلیغاتی و شرایط خارجی) باعث التهاب در اقتصاد شد تا همه چیز دست به دست هم دهد به این وضعیت برسیم.
مداخلات بانک مرکزی به حداقل ممکن رسید
رییس جمهور تاکید کرد: بانک مرکزی برای اینکه بتواند التهاب بازار را کنترل کند، تصمیم گرفت که بر مبنای مشکلات روزمره تصمیم‌گیری نکند. وی با بیان اینکه هر روز که در بازار مشکلی پیش می‌آمد بانک مرکزی مجبور می شد اسکناس بیشتری عرضه کند تا جلوی التهاب را بگیرد، تصریح کرد: امروز به عکس عمل کردیم؛ ذخایر اسکناس بانک مرکزی از هر روز دیگر بیشتر بوده و مداخلات بانک مرکزی به حداقل ممکن رسیده است.
روحانی با اشاره به اینکه با وجود تحریم‌ها تلاش مستمر برای برقراری روابط بانکی با سایر کشورها ادامه دارد و ثبات مالی و بانکی به ویژه پس از ۱۳ آبان محسوس است، افزود: بعد از ۱۳ آبان شرایط کشور آرام‌تر شد، چراکه دشمن هر تیری که در چله کمان داشت رها کرد و مردم دیدند که توان آمریکا همین است.
رییس جمهور با تاکید بر اینکه باید از اموال و توانمندی‌های دولت برای سال آینده و یا سال‌های بعد بیشتر استفاده کنیم، خاطرنشان کرد: ثروت فراوانی داریم که در گاوصندوق گذاشته و در آن را قفل کرده‌ایم.
وی با بیان اینکه دولت دارای باارزش‌ترین املاک و زمین‌ها در شهرها و سایر مناطق کشور است که این منابع را قفل کرده است، گفت: بانک‌های ما دارای اموال غیر منقول، دارایی ها و املاک در سراسر کشور هستند و همه باید ملزم شوند، اموال خود را عرضه کنند.
عرضه تمام زیرمجموعه‌های شستا در بازار سرمایه
روحانی ادامه داد: با قولی که وزیر کار داده سال ۹۸ سال عرضه بزرگ بنگاه‌های اقتصادی به بازار سرمایه خواهد بود و تمام شستا به بازار سرمایه خواهد آمد. وی افزود: بخش نفت ما می‌تواند به میدان بیاید، اعتبار نفت به اندازه دولت است، باید به صحنه بیاید و سرمایه‌گذاری‌های جدید شروع شود؛ اگر آمریکا جلوی سرمایه‌گذاری خارجی را گرفته باید سرمایه داخلی با مشوق‌های لازم و سرمایه ایرانی‌های خارجی را به کار گیریم که در این زمینه ورود ایرانی‌های دوتابعیتی را در شورای عالی امنیت ملی تسهیل کردیم.
تکمیل و نوسازی ۴۰۰۰ بنگاه اقتصادی
رییس جمهور افزود: وزیر صنعت، معدن و تجارت قول داده در سال ۹۸ بیش از دو هزار بنگاه اقتصادی و صنعتی که نیمه تمام است تکمیل و دو هزار بنگاه نیز بازسازی شود که در بودجه ۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات در نظر گرفته شده است.
روحانی با اشاره به مسئله آب در کشور گفت: بحث بسیاری از نمایندگان از ابتدای تدوین لایحه بودجه، بحث نان نبود بلکه بحث آب داشتند. وی با اشاره به وظیفه مهم کارگروه سه نفره وزیر نیرو، وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان محیط زیست برای حل مسئله آب اظهار داشت: من قول می دهم جلسات شورای عالی آب را در سال آینده بیشتر تشکیل دهیم.
روحانی با بیان اینکه وظیفه دولت در زمینه مسئله آب به طور مساوی برای تمام کشور است، اظهار داشت: همان قدر که زاینده رود برای دولت مهم است، کارون، دریاچه ارومیه و دریاچه هامون مهم است زیرا دولت متعلق به یک استان یا منطقه و بخش نیست.
رییس جمهور اقدامات دولت برای کاستن از آلودگی های رودخانه کارون را برشمرد و اظهار داشت: کارون نقش حیاتی تنها برای مردم خوزستان ندارد، بلکه کارون رودخانه حیات ملی ماست و این رودخانه است که ما را به خلیج فارس متصل می کند.
وی با بیان اینکه دولت نسبت به معضل آب و برای همه مناطقی که خاص و بحرانی هستند، تصمیمات اساسی خواهد گرفت، تصریح کرد: حتما و بی تردید دولت به فکر همه مناطق کشور و استان ها است و همان قدر که باید برای اصفهان دلسوزی کنیم، برای یزد، تهران، خوزستان و قم هم دلسوزی کنیم.
نکات مهم سیاست بودجه ای سال ۹۸
سیاست بودجه ای سال ۹۸ مثل ستا ۹۷ چند نکته مهم داد. اول اینکه در تحریم فشار زیادی به اقشار جامعه به ویژه دهک های پایین جامعه وارد کرده چرا که ما در سال های آینده شرایط تورمی مناسب نداشتیم و مردم به زحمت افتادند به هیمن خاطر ما باید برای اقشار ضعیف جامعه تصمیم گیری مهم داشته باشیم و این کار را در بودجه ۹۸ انجام داده یم.
بر اساس برنامه ریزی های انجام شده برای کالاهای اساسی، درمان و تجهیزات پزشکی در سال ۹۷ به میزان ۱۳ هزار میلیارد دلار حمایت انجام شد و در سال ۹۸ به ۱۴ هزار میلیاد دلار افزایش دادیم که با دلار ۴۲۰۰ تومانی است و به همین دلیل بخش های اقتصاد و خصوصی و عمومی غیر دولتی باید متعهد باشند که به مردم کمک کنند.
افزایش ۲۰ درصد حقوق
قدم دوم مهم در بودجه سال ۹۸ برای معیشت مردم و برای حقوق بگیران ثابت و شاغل، بازنشسته و مستمری بگیران است دولت تصمیم دارد حقوق را ۲۰ درصد افزایش دهد و بار دوش مردم را اندکی کاهش دهد.
همچنین به عنوان قدم سوم، دولت در چند نوبت اقدامات حمایتی و جبرانی را از طریق مبلغی که برای کالاهای ضروی است پرداخت کرد که در سال ۹۷ یک نوبت این سیاست حمایتی صورت گرفت و قصد داریم یک نوبت دیگر نیز تا آخر انجام دهیم و این سیاست را در سال آینده نیز ادامه خواهیم داد تا مردم باید بدانند که دولت با همه توان به فکر مردم است.
حمایت از تولید
از سویی دیگر تولید نیز یکی از موارد استراتژیک بودجه سال آینده است چرا که تولید برای صادرات و اشتغال مهم است. اما باید اذعان کرد که تولید امروز در برخی از بخش ها با مشکل مواجه است که عمدتا بخاطر کالاهای واسطه ای و مواد خام است. ما در ۸ ماه سال جاری به میزان ۳۱.۵ میلیاد دلار صادارات غیر نفتی داشیم که حدود ۱۴ درصد بیشتر از سال گذشته بوده و در واردات نیز حدود ۱۲ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته ایم.
مثبت شدن تراز تجاری
همچنین ۱.۹۰۰ تراز مثبت داریم چرا که وقتی واردات را کاهش دادیم به کالاهای مصرفی پرداخته شد اما یک بخش کالاهای واسطه ای نیز وجود دارد که سرمایه گذاری است و باید بشدت مراقب آن باشیم. در هفته گذشته تصمیم گرفتیم همه واردت کنندگان مواد اولیه در مناطق آزاد بدون ثبت سفارش انجام واردات را انجام دهند.
وی اظهار داشت: سازمان برنامه و بودجه مکلف شد که با توافق تمام دستگاه‌های اجرایی برای اشتغال در سال آینده حرکت بهتری داشته باشد؛ بخش مسکن بار سنگینی بر عهده گرفته و وزیر راه و شهرسازی تعهد کرده در دو سال آینده ۴۰۰ هزارواحد مسکونی در بافت فرسوده و ۵۰۰ هزار برای تکمیل مسکن اقدام کند که این اقدام در اشتغال و صنعت مسکن بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
روحانی با بیان اینکه در بخش گردشگری در بودجه جاری و سرمایه‌گذاری بودجه خوبی در نظر گرفته است، گفت: مسئله اشتغال بسیار مهم است و با کمک وزارتخانه‌ها اقدامات موثری انجام خواهیم داد.
رییس جمهور تاکید کرد: در بخش کشاورزی برای کاهش مصرف آب اقدامات خوبی شده که ادامه می یابد؛ در کشت گلخانه‌ای تا اول دولت یازدهم ۸ هزار هکتار داشتیم که در طول این ۵ سال دو برابر شده است که به معنای صرفه‌جویی در مصرف آب است.
وی در پایان یادآور شد: بودجه ۹۸ در سقف بسته شده است؛ سقف بودجه ۴۰۷ هزار میلیارد تومان است که دو مورد ۲۰ هزار میلیارد تومان در صورت جذب منابع جدید به سقف بودجه اضافه خواهد شد. همچنین بودجه عمرانی ۶۲ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
