چهارراه استانبول جیک نمی‌زند

دلال ها اما کاسه و کوزه شان به هم ریخته است، دیگر نه تنها در پاتوق معروف شان یعنی کوچه گل پرور دیده نمی شوند که حضورشان در پیاده روها هم محسوس نیست. بانک مرکزی در روزهای گذشته بارها اعلام کرده است که لباس شخصی ها به بازار ارز رفته و دلال ها را دستگیر می کنند. همین است که دلال ها محافظه کار شده اند و حالا شبیه یک عابرپیاده از کنارت عبور می کنند و آهسته می پرسند: «دلار داری؟ » ... بعضی هایشان هم مشتری صرافی ها را زیر نظر گرفته اند. آنهایی که به ویترین ها میخ می شوند یا از درهای نیمه باز و کرکره های نیمه پایین دست خالی خارج می شوند.

اما صرافی بانک ها به هر کسی که از در وارد شود، دلار نمی فروشند. آنها تنها به مسافران، دانشجویان و آنهایی که قرار است برای درمان به خارج از کشور بروند، دلار می فروشند.

دلار حالا بعد از آن که به کانال ٩ هزار تومان ریزش کرد، دوباره در پایان تعطیلات هفته گذشته به کانال ١١ هزار تومان رفت و برگشت. روزگذشته رئیس کل بانک مرکزی گفت: در روزهای اخیر به دلیل فرصت زمانی باقیمانده از سال جاری میلادی برای تسویه حساب بنگاه ها و تجار با طرف حساب های خارجی تقاضای واقعی ارز به طور طبیعی تا حد زیادی افزایش پیدا کرد، با اقدامات لازم ثبات را به بازار بازگرداندیم و آن را در مسیر تعادلی بر پایه بنیادهای بازار و البته مدیریت بانک مرکزی قرار دادیم. با این حال، صرافی های فردوسی دیگر تحلیلی برای وضع دلار و قیمتش ندارند. آنها می گویند از ترس ضرر و زیان هنگفت معامله هایشان را کم حجم کرده اند.
بدون مدرک به استانبول نیایید
بدون مدرک به فردوسی نروید که هیچ دلاری دست تان را نمی گیرد. خرید و فروش دلار در صرافی ها تنها با مدارکی انجام می شود که ثابت کند مسافر هستید، دانشجو یا برای کارهای درمانی به خارج از کشور می روید. اگر مدارکی از وزارت علوم داشته باشید مبنی بر این که پژوهشگر هستید و می خواهید مقاله و کتاب یا مجله خارجی بخرید یا اسنادی که ثابت کند مصرف کننده واقعی دلار هستید، می توانید دلار بخرید وگرنه اگر می خواهید ارز بخرید و در خانه بگذارید، دیگر به این راحتی ها نمی توانید، مگر این که از دلال ها خرید کنید.

این روزها چهارراه استانبول خلوت تر از همیشه به نظر می رسد و ٨٠-٧٠ درصد صرافی ها را می بینید که کرکره ها را پایین داده اند و فعالیتی ندارند. آنهایی هم که در مغازه شان باز است، می گویند؛ «خرید نداریم » و اجازه ورود را هم به کسی نمی دهند .
در این صرافی ها معمولا کسی دم در ایستاده یا مقابل ورودی مغازه صندلی گذاشته و نشسته است و مراجعان را سوال پیچ می کند. اگر کسی همه مدارک لازم برای خرید دلار را داشت، اجازه ورود می دهند. به جز این صرافی ها معمولا بیشتر از ٢ هزار دلار به مشتریان نمی فروشند و همین محدودیت ها برای فروش دلار موجب شده هنوز هم مشتریان سراغ دلال ها را بگیرند.
دلال ها اما با احتیاط تر فعالیت می کنند و اگر حس کنند کسی قصد خرید و فروش دارد، مثل رهگذری عبور می کنند و می گویند «دلار داری! » اگر جواب دهی ادامه می دهند، اگر نه همانجا صحبت تمام می کنند و می روند.
دلار سیاست زده شده است
صرافی های چهارراه استانبول می گویند دیگر تحلیلی برای قیمت دلار در آینده ندارند، چون اقتصاد ایران غیرقابل پیش بینی است. ممکن است شب بیدار شوی و ببینی همه چیز زیر و رو شده است! یا برجام می شود یا تحریم... و اگر برجام یا تحریم اجرا نشود، تصمیم های یک شبه گرفته می شود و کسی نمی داند در آینده چه اتفاقی می افتد که حساب وکتاب کارش را داشته باشد.

دلار که تا کانال ٩ هزار تومان ریزش کرده بود، ناگهان در پایان هفته گذشته به ١١ هزار تومان برگشت و دوباره قیمت به کانال ١٠ هزار تومان ریخت. یکی از صرافی ها درباره علت این تغییر قیمت ها می گوید: «دلار در ایران سیاسی شده است. صحبت های مسئولان قیمت دلار را هیجانی بالا برد و دوباره قیمت ها فرو ریخت. »
او ادامه می دهد: «دلار در ایران به اندازه ای سیاست زده شده است که اگر سگ ترامپ هم بمیرد، در چهارراه استانبول قیمت دلار تغییر می کند! »
آنها می گویند همین نوسانات و ابهام موجب شده صرافی ها معاملات را محتاطانه و دلار را در حجم کم خرید و فروش کنند.
معاملات کم حجم و محتاطانه شده اند
وارد صرافی در ابتدای میدان فردوسی می شوم. صاحب صرافی در ابتدای در ایستاده و عصایی به دست دارد. حاج محمد با موهای سپید سال های زیادی است که در فردوسی صرافی دارد. از او می پرسم کمی دلار دارم بفروشم یا بالاتر می رود، می خواهم ضرر نکنم. در پاسخ به این پرسش می گوید: «وضع بازار مشخص نیست دیروز دلار فروختم و ٥٠ میلیون ضرر کردم. اگر می دانستم نمی فروختم و می گذاشتم برای امروز که با قیمت بالاتری آن را بفروشم. » بیشتر صرافی های این حوالی یا تعطیل بودند یا کاغذی را با مضمون «خرید نداریم » به شیشه چسبانده بودند. اگر هم سوالی می پرسیدم از پاسخ دادن امتناع می کردند.

البته همین صرافی ها کاغذ دیگری هم به شیشه مغازه شان چسبانده بودند که روی آن نوشته شده بود: «طبق اطلاعیه بانک مرکزی با ارایه کارت ملی، کارت بانکی به نام شخص و آدرس شخص به متقاضیان ارز پرداخت میشود. » اما مبلغ آن در هاله ای از ابهام بود. برای همین به یکی دیگر از صرافی ها می روم و شرایط دریافت را جویا می شوم.
علی، صاحب یکی از صرافی های کهنه کار میدان فردوسی است. از او شرایط ارز برای دانشجویان را هم جویا می شوم که می گوید: «باید مدارکت را بیاوری تا ٢هزار و ٢٠٠ دلار بدهیم. در غیراین صورت باید به صرافی های بانکی مراجعه کنی تا ١٥هزار دلار دریافت کنی. » دانشجویی که مدارکش را به همراه داشت سقف این مبلغ را پرسید اما وقتی صف طولانی صرافی های بانکی را دید از مراجعه به آنها پشیمان شد، اما آن چه بیش از هر چه نمود داشت نارضایتی صرافی ها و دنبال مشتری بودن دلال ها بود.

توصیه جالب دلال ها به مشتریان
دلال ها با اشتهایی عجیب دلار می خرند و البته اگر بخواهند توصیه دوستانه به شما داشته باشند می گویند نفروشید! آنها معتقدند وضع بازار مبهم است و اگر بفروشید ممکن است ضرر سنگینی کنید.
خیابان منوچهری را به سمت پایین رفتم تا به پاتوق دلال ها برسم. «کوچه گلپرور »شلوغ بود، اما نه مثل همیشه. ایستاده بودم که صدایی آمد: «دلار داری؟ » یکی از دلال های فردوسی بود. از او پرسیدم دلار بر ای فروش هم داری؟ «چند تا می خوای؟ » ٢٠٠٠ تا و ادامه دادم، به چه قیمت می فروشی « ١٢هزار و ١٠٠ تومان » کمی پایین تر می روم و یکی دیگر از دلال ها شروع به صحبت می کند و می گوید «خانوم دلار داری! یا می خواهی بخری؟ »

می گویم می خواهم بفروشم، اما نمی دانم الان بفروشم یا دست نگه دارم تا ضرر کمتری برایم داشته باشد. نامش حمید بود و انصاف را چاشنی دلالی کرده بود، شاید هم خوب نقشش را بلد بود و گفت: « هیچی معلوم نیست. اگر به پولت نیاز داری بفروش اگر نه چه کاریه! هیچی معلوم نیست ممکنه ارزون بشه ممکنه گرون. »
و ادامه می دهد: «البته من میگم اگه خریدارم هستی دست نگه دار چون هر چند روز یکبار برای کاهش نرخ ارز ماموران نیروی انتظامی با لباس شخصی از فعالیت ما جلوگیری می کنند. »

از نخستین صرافی به سمت پایین که برویم، قیمت خرید و فروش دلالان هم تغییر می کند ولی اختلاف قیمت خرید و فروش آنها معمولا بیشتر از ٢٠٠ تا ٥٠٠ تومان نسبت به صرافی های مجاز نیست. اگر ببینند در جست وجوی ارز هستی، جلوی راهت را می گیرند و می lrm;پرسند که «دلار داری! می فروشی؟ » سوال مشترک همه دلالان آن منطقه همین است.
آنها با اشتهایی عجیب وغریب می خرند، اما کم می فروشند معمولا به قیمت های بالاتر و تعداد بالاتر از ٢هزار دلار بله می گویند اگر نه راهشان را کج می کنند و می روند یا نیشخندی چاشنی صحبتشان می کنند.