پس از تغییرات ناگهانی در قیمت ارز از اوایل امسال، در اغلب روزها صرافی‌ها کمتر اقدام به خرید و فروش ارز می‌کنند و بسته به شرایط نرخ ارز، معمولا مراجعه‌کنندگان این جمله را از صرافان می‌شنوند که خرید یا فروش یا خرید و فروش ارز نداریم.
نکته جالب در این میان این است که وظیفه اصلی صرافی خرید و فروش ارز است، اما مدتی است شرایطی در بازار ارز ایجاد شده که صرافان چندان رغبتی به معامله ارز ندارند.
طبق گفته یکی از مراجعه‌کنندگان به بازار ارز، از روز گذشته از صبح تا عصر برای فروش ۲۰۰۰ یورو به بازار مراجعه کرده و این در حالی است که نتوانسته ارز خود را به هیچ‌یک از صرافی‌ها بفروشد.
به گفته وی، صرافی‌ها در پاسخ به چرایی عدم خرید ارز از مشتریان می‌گویند "امروز دیگر نمی‌توانند ارز خریداری شده را بفروشند و سقف ۱۰۰ میلیون تومانی انتقال وجه آن‌ها نیز پر شده است".
هرچند که صرافان الزامی به خرید ارز ندارند و می‌توانند از خرید ارز خودداری کنند، اما به نظر می‌رسد نحوه پاسخ آن‌ها به چرایی این موضوع به نوعی لحنی اعتراضی به سیاست‌های اخیر بانک مرکزی دارد.
براساس دستورالعمل خرید و فروش ارز توسط صرافی‌ها، صرافان باید خرید و فروش ارز خود را در سامانه سنا ثبت کنند و به میزانی که ارز از مشتری می‌خرند، می‌توانند با مابه‌التفاوت ۱۰۰ تومان به متقاضیان بفروشند. از سوی دیگر، سقف خرید ارز توسط متقاضیان حداکثر ۲۰۰۰ یورو در سال است که همین موضوع سبب شده صرافان نتوانند ارز خود را به سرعت بفروشند.
پیش‌تر کامران سلطانی‌زاده، سخنگوی کانون صرافان ایرانیان درباره تلاش بانک مرکزی برای خرید ارز صادرکنندگان توسط بانک‌ها، اظهار کرده بود که در حال حاضر، صراف‌ها به دلیل اینکه نمی‌توانند ارز را بفروشند، خرید چندانی هم نمی‌کنند.
وی با اشاره به بخش‌نامه‌های متعدد ارزی دولت و بانک مرکزی در ماه‌های اخیر، گفت که البته قطعا پشت این تصمیمات، سیاستی وجود دارد که اصل سیاست، قابل قبول به نظر می‌رسد و آن هم مدیریت مصرف ارز در شرایط فعلی است، اما مشکلی که برای صرافان پیش آمده این است که صرافی‌ها نمی‌توانند مثل قبل ارز را خرید و فروش کنند و این موضوع هزینه‌ها را برای آن‌ها افزایش داده است.
به گفته سخنگوی کانون صرافان ایرانیان، شرایط فروش ارز دشوار شده است. حدود ۶۵۰ صرافی‌ها در کشور مشغول به کار هستند که هر کدام از این صرافی‌ها اگر بخواهند روزانه چند هزار دلار ارز بفروشند، قطعا از پس هزینه‌های خود برنمی‌آیند.
سلطانی‌زاده با اشاره به ایجاد محدودیت برای فروش ارز توسط صرافی‌ها، اظهار کرد که ایجاد محدودیت فروش ارز برای صرافی‌ها سبب می‌شود تا بار دیگر معاملات زیرزمینی و غیرشفاف رونق گیرد که این موضوع به صلاح اقتصاد شفاف کشور نیست.
بنابراین یکی از دلایل اصلی عدم خرید ارز از سوی صرافان، عدم توانایی فروش ارزهای خریداری‌شده است؛ به طوریکه ممکن است در صورتی که نتوانند تمام ارز خریداری شده را در طول یک‌روز بفروشند، در نوسانات بازار ارز و زمانی که قیمت ارز کاهشی است، ضرر سنگینی را متحمل شوند.
اما نکته‌ای که در این میان جالب به نظر می‌رسد اشاره صرافی‌ها به پر شدن سقف انتقال مالی ۱۰۰ میلیونی آن‌هاست.
بانک مرکزی در ادامه سیاست‌های خود در راستای اصلاح نظام بانکی، سقف تراکنش‌های مالی برای هر کارت بانکی را ۵۰ میلیون تومان و سقف نقل و انتقالات مالی برای هر کد ملی را ۱۰۰ میلیون تومان تعریف کرده است.
اما این در حالی است که این سقف برای افراد حقیقی است و شرکت‌های حقوقی مانند صرافی‌ها با کارت بانکی و کد اقتصادی خود می‌توانند تا سقف یک میلیارد تومان در روز تراکنش داشته باشند، از سوی دیگر تراکنش‌های کارتی تنها شکل نقل و انتقال پول نیست و راه‌های دیگری نیز برای آن وجود دارد، به این ترتیب به نظر می‌رسد که این پاسخ صرافان بیشتر رنگ و بوی بهانه‌جویی و اعتراض به سیاست‌های بانک مرکزی دارد.
نکته مهم اینکه در وضعیت فعلی، بیشترین مشکل برای ایرانی‌هایی است که مقیم خارج هستند و از آن مهم‌تر گردشگرانی که نیاز به تبدیل پول خود از ارزهای خارجی به ریال یا از ریال به ارزهای خارجی دارند که در این صورت نمی‌توانند به راحتی نسبت به این موضوع اقدام کنند و در صورت تداوم این روند، گردشگری ایران نیز دچار مشکل خواهد شد.
آیا سیاست‌های بانک مرکزی درست است و صرافان برای خرید و فروش ارز بهانه می‌آورند یا بانک مرکزی با اعمال بخش‌نامه‌های متعدد خود جلوی کار صرافان را گرفته و ریسک عملکرد آن‌ها را افزایش داده است؟
در شرایط فعلی مهم این نیست که مقصر کیست و حق با کدام‌یک از طرفین است، بلکه مهم این است که صرافی‌ها این روزها از وظیفه اصلی خود دور شده‌اند و ممکن است ادامه این روند شرایط را بدتر کند.