در گفتگوی رو در روی این هفته شبکه چهار سیما، با حضور صمد عزیز نژاد استاد دانشگاه و محمدرضا حسینی استاد دانشگاه به ابعاد مختلف این مجموعه معاهدات بینالمللی و دلایل مخالفان و موافقان پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف پرداخته شد.
این روزها سخن از اف‌ای‌تی‌اف (FATF) بسیار است، لایحه‌ای که پس از تصویب در مجلس و چند نوبت رفت و برگشت به شورای محترم نگهبان، سرانجام برای تصویب به مجمع تشخیص نظام رفت، در این نهاد هم هنوز مورد تایید قرار نگرفته است.
در این میان برخى از کارشناسان تأثیر اقتصادی نپیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف را حتى فراتر از تحریم‌هاى آمریکا مى‌دانند. اما برخی معتقدند که نیازی به پیوستن به این سازمان یا مجموعه معاهدات پولی و مالی نیست، و ایران نباید خود را گرفتار محدودیت‌های اف‌ای‌تی‌اف کند.
حال سئوالی که مطرح است اینکه اف‌ای‌تی‌اف چیست و چرا تا این اندازه مهم شده است؟ اف‌ای‌تی‌اف یا گروه ویژه اقدامات مالی در واقع مجموعه‌ای از استانداردهای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم که تا کنون 194 کشور جهان به عضویت آن درآمده‌اند.
بعلاوه اف‌ای‌تی‌اف همه کشورهاى جهان را بر اساس پایبندى به توصیه‌های خود به چهار دسته استاندارد، در حال پیشرفت، غیرهمکار و لیست سیاه دسته‌بندى کرده و نظر آن درباره سطح پایبندى کشورها به مقررات، به عنوان یکى از مهمترین پیش نیازهای ارائه هرگونه ارتباط و ارائه خدمات بانکى، اعتباری و مالی از سوى بانک‌ها و موسسات مالی به دیگر کشورها در نظر گرفته می‌شود.
دولت ایران در سال ٢� ١٦ یک ضرب‌العجل از اف‌ای‌تی‌اف برای عملیاتی کردن توصیه‌های ٤٩ گانه این سازمان گرفت، و به طور موقت لیست سیاه این سازمان حذف شد. حال سخن بر سر پیوستن یا نپیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف همچنان موضوع داغ محافل کارشناسی سیاسی و اقتصادی است و مخالفان و موافقانی جدی در سطوح مختلف کارشناسی و دستگاه‌های تصمیم‌ساز و اجرایی در کشور دارد.
در ابتدا این برنامه مراد عنادی مجری برنامه ضمن مرور وضعیت پیوستن جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون FATF اظهار کرد: لوایح الحاقی چون کنوانسیون پالرمو و CFT از جمله مواردی است که تا کنون در مجلس و شورای نگهبان موافقانی داشته و در حال بررسی در مجمع تشخیص مصلحت نظام است و در این برنامه به مسائل مربوط به این حوزه با نگاهی دقیق پرداخته می شود تا مزایا و معایت پیوستن ایران به این کنوانسیون مشخص شود.
صمد عزیر نژاد استاد اقتصاد دانشگاه در مورد کارکرد گروه مالی FATF، اظهار کرد: برای اولین بار که کشورهای اروپایی به سمت اتحادیه پیش رفتند، در سال 1989 که مصادف بود با 1368 بود، کشورهای عضو جی هفت که الان به کشورهای عضو جی 20 افزایش پیدا کرده اند، به این نتیجه رسیدند که برای رصد، پیگیری و برخورد با فعالیت های مجرمانه که درآن موقع فقط بحث پولشویی مطرح بود، یک ساز و کارهایی را تدوین بکنند.
وی افزود: اینها به عنوان اولین موسسان گروه اقدام ویژه استاندارهایی را برای اینکه بتوانند با مسائل مربوط به پولشویی که حوزه قاچاق و موارد آن برخورد کنند که بعدها استاندارهای خود را توسعه دادند و بحث مبارزه با تأمین مالی تروریسم و حماین از تروریسم و پس از آن بحث اشاعه سلاح های کشتار جمعی را به تصویب رساندند و به سمت جلو پیش بردند.
وی خاطر نشان کرد: این گروه دو بحث را که شامل توصیه هاست پیش می برد، که استاندارهایی است که سعی می کنند کشورهایی که به هر طریقی عضو و یا همکار نیستند را همراه کنند و هم اکنون اعضای اصلی 38 عضو است و 193 عضو سازمان ملل و 204 کشور با این نهاد همکاری دارند.
ادامه دارد
محمدرضا حسینی استاد دانشگاه همچنین به پیشینه گروه جی هشت اشاره کرد و افزود: FATF یک نهاد بین الدولی است و نهادی است که سازمان بین المللی نیست و یک نهاد بین الدولی است و از گروه جی هفت بیرون آمد و یک پیشینه ای دارد که به آن می پردازم.
وی ادامه داد: در سال 1988 یک کنوانسیون با عنوان کنوانسیون وین در خصوص مبارزه با جرائم مواد مخدر و روان گردان داریم و گروه جی هفت در آن زمان تصمیم گرفت به خاطر اینکه پس از 10 سال مذاکره به نتیجه نرسیدند تصمیم گرفت یک گروه ویژه را که بتواندساز و کار اجرایی مقابل جرم منشا مواد مخدر برای جلوگیری از پولشویی داشته باشد را شکل دهد.
این استاد بین الملل دانشگاه خاطر نشان کرد: این گروه به رهبری ایالات متحده آمریکا این بحث را مطرح کرد و همانطور که در اهداف FATF آمده است رویکرد سیاسی است و نتیجه گیری این است که تمام بحث ها سیاسی است و با نگاه سیاسی کشورها و دولت های دیگر را بررسی می کند هر چند که اقدامات اجرایی از لحاظ حقوقی را در مکانیزم های خود دارد برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم دارد.
حسینی افزود: از سال 2013 بحث عدم اشاعه و از 2015 بحث سایر تهدیدات را به اهداف و رویکردهای FATF اضافه کرد که می تواند خیلی موضوع چالش برانگیز برای جمهوری اسلامی باشد و یک سازمان سیاسی و با رویکرد امنیتی است این ساز و کاری است که 9 دفتر منطقه ای دارد و در واقع دو کشور اندونزی و عربستان صعودی در وضعیت نظارت این سازمان هستند و 36 دولت عضو آن هستند و دو کمیسیون اتحادیه اروپا عضو آن هستند همچنین شورای همکاری خلیج فارس به عنوان نهادهای منطقه ای عضو آن هستند و سازمان های مختلف بین المللی را به عنوان نظارت برای ساختار خود دارد.
وی در همین رابطه گفت: کمیته شورای تحریم سازمان ملل از جمله آن نهادهای بین المللی است که رابطه آن را بعدها تشریح خواهم کرد و می تواند بسیار چالش بر انگیز باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: از جمله کشورهای بسیار مهی که در این نهاد عضو هستند آمریکا، آرژانتین و رژیم صهیونیستی که عضو این سازمان FATF هستند که در 2018 از حالت ناظر به عضو دائم درآمدند و تصمیمات به صورت نامشخص و در کمیته ای که به در سال 3 مرتبه برگزار می شود برای کشورها تصمیمات گرفته می شود و وضع کشورها درخصوص چهار رویکرد مبارزه با پولشویی، مبارزه با تأمین مالی تروریسم، مبارزه با تهدیدات CFT و در واقع مبارزه با تهدیدات جدید و مبارزه با عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی، اتخاذ می کنند.
صمد عزیر نژاد استاد دانشگاه همچنین در خصوص ارتباط کنوانسیون پالرمو و FATF و کارکرد این نهاد بین المللی بیان کرد: در مقدمه FATF نمی گوید من یک سازمان سیاسی هستم و عنوان می کند، من برای سیاست مدارها تصمیم سازی می کنم و فلسفه آن یک نهاد سیاسی نبوده و خروجی ها از آن بیرون آمده که سیاسی است و دو کنواسیون پالرمو و FATF هم جزء آن مواردی است که FATF به کشورها توصیه می کند و دستور نمی دهد و توصیه می کند که باید در قوانین خود به اینها بپردازید.
وی افزود: موضوعی که دوست دارم روی آن بحث کنیم و بحث ایجابی باشد و سلبی نباشد این است که الان کشور ما در مرحله حساسی است و باید تصمیم بگیرد در دیداری که مسئولین خدمت حضرت آقا بودند و اتفاقاً بنده هم در آن دیدار بودم، ایشان فرمودند این لوایح را زیاد بهش امید نداشته باشید و خودتان قانوگذاری کنید آنچه که برای مملکت ما خوب است، قاعده گذاری کنید، و آنچه بد است نپذیرید.
این استاد دانشگاه ادامه داد: الان در بحث FATF باید بپرسیم آیا ایران تا کنون اجزای FATF را اجرا کرده است یا نکرده است؟ چهل توصیه دارد و 38 و 39 توصیه آن را اجرا کردیم و سوئیفت در همین رابطه بر اساس اطلاعات بانکی در بستر خود اطلاعات بانکی را می گذراند و در این حوزه در مورد FATF دولت باید استقلال کافی داشته باشد و این اطمینان را خود حاصل کند و وزرای ذی مدخل در شورای مبارزه با پولشویی هستند که در ذیل آن واحد اطلاعات مالی فعالیت می کند.
عزیز نژاد با طرح این موضوع که مبارزه با پولشویی در سال 1989 فعال شده و ما قبل از آن در قوانین خود و در سال 1358 در قانون اساسی خود برابر با 1979 در اصل 49 عنوان کردیم که دولت موظف است ثروت های ناشی از ربا، غصب، رشوه، سرقت، قمار، سوء استفاده از موقوفات، سوءاستفاده از مقاطعه کاری همه را برگرداند و این حکم قانون اساسی باید با رسیدگی های شرعی و جوانب آن اجرا شود.
وی همچنین بیان کرد: FATF وقتی توصیه می کند موضوع تایید قانونگذاری است و می گوید اینها را بپذیر و یک قسمت هم قسمت خروجی در پذیرفتن است و ما در بحث خروجی ها برای اینکه کشور را اصلاح کنیم، صرف نظر از اینکه پالرمو را بپذیریم یا CFT را باید خروجی ها را اصلاح کنیم و من فکر می کنم بر اساس قوانین داخلی تا 80 درصد به پالرمو پیوسته ایم.
عزیزنژاد ادامه داد: در شرایطی که فضا سیاسی می شود و دو قطبی می شود، مباحثی از نظر پنهان می ماند، در قانون اساسی باید دارایی های رهبر و مسئولین، قبل و بعد از مسئولیت افشا شود و این قوانین و سایر قوانین مشابه هر کدام که به آنها استناد کنیم می توانیم بگوییم این توصیه FATF را پوشش می دهد.
وی افزود: همچنین قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که طبق آن هر شخص ایرانی باید به اطلاعاتی که جنبه عمومی دارد دسترسی داشته باشد، دولت نمی تواند اطلاعات عمومی را مهر محرمانه بزند و یا قانون مبارزه با پولشویی و ما در این پروسه سعی کردیم اطلاعات و قانون خود را شفاف کنیم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: وقتی در سال 1392 مقام معظم رهبری سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ می کنند در بند 19 شفاف سازی و سالم سازی اقتصاد مطرح می شود و بندی که ما به آن رویکرد داشتیم و یا در مورد قانون مبارزه با پولشویی موضوع معاضدت قضایی کشورهای همکار را اجرا می کنیم.
وی یادآور شد: بحث ما این است که FATF با این همه کارهایی که ایران انجام داده است در آمارها آن هم آمده است که تنها 6 درصد از کشورهایی که به FATF پیوستند به توصیه های آن کامل عمل کردند و جمهوری اسلامی ایران هم باید این فرصت را پیدا کند که آرام آرام اقتصاد خود را شفاف کند و اصلاح کند و فشار اگر ناگهانی باشد، فضای سیاسی به خود می گیرد و فضای فنی از بین می رود و الان رویکرد جمهوری اسلامی ایران کاملاً رویکرد فنی است و به این سمت حرکت می کند و تا الان هم روند قانونگذاری و مقررات گذاری آن و حتی در فضای مالی به این سمت می رود.
محمدرضا حسینی استاد دانشگاه در ادامه مخاطرات پیوستن به FATF را تشریح و اظهار کرد: در حال حاضر ضعف قانون داخلی نداریم و با تصویب این دو قانون داخلی( که یکی را مجمع تصویب کرد و یکی را شورای نگهبان تأیید کرد) رئیس جمهور هم چند روز قبل یکی از آنها را برای اجرا ابلاغ کرد.
وی خاطر نشان کرد: ایران در 16 ژوئن 2016 یک تعهد سیاسی در سطح بالایی را به FATF داد آن هم وزیر وقت اقتصاد تقبل کرد بدون اینکه مراودات طبق پروسه حقوق بین الملل انجام شود شکل گرفت و بدون پروسه ادغام و تصویب در قوانین داخلی ما اتفاق افتاد و وقتی ما 41 بند و یک بند بیشتر را علاوه بر 40 توصیه تعهد کردیم و پذیرفتیم و الان ملزم به اجرای آن هستیم و از این 40 بند، چهار بند آن مربوط به مقابله با پولشویی بود که قانون داخلی ما بود و بحق مقابله با حمایت مالی تروریسم که قوانین داخلی ما بود و هر دو تصویب و ابلاغ شد و از آن چهار توصیه باید گفت که 37 مورد کلاً مربوط به اقدامات اجرایی دولت بود و چهار بند باید در پروسه قانونگذاری می آمد که دو بند آن هم اکنون در پروسه قانونگذاری است و دو بند دیگر هست که کنوانسیون پالرمو و CFT هست که در حال حاضر در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دست بررسی است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: ما از 41 بند که ملزم به اجرای آن هستیم، اصل 74 و 125 قانون اساسی را اجرا نکردیم که تصریح می کند هر گونه قرار داد بین المللی و هر گونه معاهده و کنوانسیونی که تعهد آور برای کشور است حتماً باید از طریق پروسه ادغام و تصویب صورت گیرد، در مجلس شورای اسلامی تصویب شود و نهادهای نظارتی روی تصویب آن نظر دهند و به عنوان خروجی قانون داخلی ما شود.
حسینی گفت: یک نکته ای است که در نهایت که به این کنوانسیون ها بپیوندیم به قوانین داخلی ما تبدیل می شود و طبق ماده 9 قانون مدنی ما در حکم قانون می شود و حتی قانون هم نیست و در حکم قانون است، ما که قانون داخلی داریم و سوال اصلی و چالش اصلی این است که اگر این دو کنواسیون تصویب شود به قانون داخلی تبدیل می شود و ما کنواسیون مبارزه با فساد را داریم.
وی تصریح کرد: مجموعه قوانین ما پوشش دهنده آن چیزی است که در مورد توصیه ها خود ابراز نگرانی می کنند و به ایران اتهام می زنند که اجرا نمی شود و در قوانین داخلی ضعفی نداریم و اگر ضعفی پیدا شود قانون را اصلاح می کنیم.
حسینی همچنین بیان کرد: کاش ما به FATF می پیوستیم و جز 38 کشورهای تصمیم گیر بودیم چرا که پس از پذیرفتن 41 توصیه FATF پروسه قانونگذاری آنرا طی نکردیم و ما الان در چه وضعیتی هستیم؟ از لحاظ FATF در سال 2008 ذکر شد که الگو برداری از سازمان همکاری اقتصادی اروپا یک لیست سیاه از کشورهاست که مضنون به پولشویی و تأمین مالی تروریسم هستند وجود دارد و هنوز آن زمان بحث اشاعه مطرح نبود و در 2009 کشورها را به آن لیست آوردند و لیست بلند بالا بود و در 2016 که موضوع پیوستن ایران مطرح شد و موضوع این مراوده این بود که ایران از لیست سیاه خارج شود و در واقع لیست سیاهی وجود ندارد و یک نوع رده بندی کشورهاست که به صورت چهار رده است.
حسینی گفت: کشورها در پیوستن به FATF چهار سطح دارند و از کشورهای کاملاً همکار آغاز می شود تا سطوح پائین تر یعنی کشورهای تقریباً همکار با سطح بالا، کشورهای همکاری کم و کشورهای غیر همکار و کشورهای غیر همکار به دو دسته تقسیم می شوند که کشورهای غیر همکار با ریسک بالا و کشورهایی که جزء اینها نیستند و استدلال برخی از دوستان هیئت دولت این است که در واقع دو توصیه باقی مانده است.
وی یادآور شد: این موضوع مطرح شد که با اجرای 37 تعهد چرا ایران هنوز از لیست سیاه خارج نشده است و این نشان از نگاه سیاسی دارد و ما بعد از آنکه به پروسه خیلی پیچیده وارد شدیم ما را از لیست اقدام مقابله ای به لیست سیاه عادی و یا لیست خارجی آوردند و چهار ماه تعلیق ایجاد کردند و در 2016 برای یکسال تعلیق در پیوستن صورت گرفت و همچنین یکسال دیگر هم تکرار شد و اکنون هم دو فرصت چهار ماهه ایجاد شده است و انتهای این ماه میلادی جلسه چهار ماه آنها برگزار می شود و در مورد ما تصمیم می گیرند.
این استاد دانشگاه همچنین عنوان کرد: ما در صورتیکه بخواهیم به حالت جزء همکار و یا کم همکار برسیم به موافقت اجماع مجمع 38 عضوی نیاز است که قطعاً با وجود کشورهایی مانند آرژانتین، عربستان سعودی که به عنوان ناظر است و رژیم صهیونیستی که الان عضو شده، بعید به نظر می رسد در مورد ایران برای خروج از لیست تصمیم اتخاذ کنند.
صمد عزیر نژاد استاد دانشگاه در ادامه در مورد پیوستن در مدت چهارماهه یا اینکه این تصمیم را مشمول مرور زمان کنیم، گفت: برخی از بندهایی که مغایرت با قانون اساسی دارد اگر بپیوندیم نقض قانون اساسی کردیم و در این شرایط سیاسی مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی امنیت ملی باید تصمیم بگیرند و ما به عنوان کارشناس نظر می دهم و مسئولان باید تصمیم بگیرد و ما به هیچ وجه از لیست سیاه خارج نخواهیم شد چرا که نیاز به تصمیم اجماعی است و اعمال نفوذ سعودی ها و صهیونیست ها مانع این کار خواهد شد بنابراین با این وجود باید تصمیم بگیریم.
وی تصریح کرد: در بیانیه کشورهای عمومی که وضعیت نارسایی های استراتژیک دارند در آن لیست سیاه هستند ونام ما هم با وجود نداشتن این نارسایی ها در لیست سیاه است در حالی که هم اکنون در مبارزه با پولشویی هیچ مشکلی نداریم.
این استاد دانشگاه بیان کرد: کشور ما به مبارزه با پولشویی نیاز دارد و مشکل قانونی ندارد و به نظرم باید توصیه های FATF را بپذیریم و سالم سازی اقتصادی در کشور ما فرمایش رهبری است و بخشی از مبارزه با تأمین مالی تروریسم را باید بپذیریم و آنجا که ایران خود را مدافع کشورهای مظلوم می داند و این استثنا اصل 154 قانون اساسی ایران است و در بحث تروریسم تعریف مشخصی وجود ندارد جمهوری اسلامی ایران خود را بدون مداخله در امور داخلی کشورها مدافع و کمک حال کشورهای آزادی خواه می داند که در مقابل استکبار گران هستند و قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم در آن راستا نوشته شده و تبصره چهار ماده یک قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم حمایت را مشخص می کند و آنها این را نمی پذیرند و بحثی ساده و شفاف است.
عزیزنژاد تأکید کرد: در بحث تروریسم تعریف مشخصی وجود ندارد و به طور مثال گروهی را آمریکا حمایت می کند که ما آن را تروریسم می دانیم و آنها نمی دانند و گروه هایی را آنها تروریسم می دانند که از گوشت و پوست و خون ما هستند، مانند سپاه قدس و ما قبول نداریم و اینجا اختلاف نظر وجود دارد و اگر پذیرفته شود آثاری دارد و آثار این است که وقتی کنوانسیون را می پذیرید یعنی همه دارایی این نهادهایی که در لیست هستند باید بلوکه شود و خودشان را هم تحویل گرفت و اگر معاضدت قضایی هم بپذیریم باید برای محاکمه به دادگاه های بین المللی تحویل دهیم و این کاملاً شفاف است.
وی افزود: وقتی FATF را بپذیریم باید تمام موضوعات را در نظر بگیریم و اگر پذیرفته شد باید به همه بخش های آن احترام بگذاریم و اگر تصمیم گرفتیم که نپذیریم نباید همدیگر را تضعیف کنیم و حمایت کنیم و نباید افتراق سیاسی داشته باشیم هر کجا که برای منافع ملی باشد حتماً در راستای شفاف سازی اقتصادی عمل می کنیم و آنجا که بر علیه سپاه و بر علیه سیاست موشکی ما موضع بگیرند همه باید اتحاد داشته باشیم و برنامه موشکی ما اصلاً قابل مذاکره نیست و برای ما حیاتی است و برای دفاع است و برای آسیب زدن نیست باید یک متولی تعیین شود تا همه در مورد تصمیم پشت آن باشند و این نیاز اصلی کشور است.
حسینی استاد دانشگاه همچنین در مورد دو قطبی کردن پیوستن بحثی وسیع است، اظهار کرد: موضوع کنترل کل تراکنش های مالی ایران در FATF مطرح است و مخالفان هم در پولشویی مشکلی ندارند، و در دو بند تعهد ایران آمده است تعیین مبنای حقوقی جهت مسدود کردن دارایی های مربوط به اشخاصی که در قطعنامه 1267 شورای امنیت و قطعنامه های بعد از آن هستند و بند دیگر ایجاد ساز و کار ملی جهت اجرای قطعنامه 1373 و اگر مقایسه این قطعنامه ها یک نظام کنترل امنیتی ایجاد می کند.
وی گفت: گیر و دارهای FATF این است و در توصیه شماره 7 خود FATF و در ذیل و یا تفسیر آن توصیه از از کشورها می خواهد که قطعنامه 2231 برجام را اجرا کنند که به تأمین مالی اشاعه مربوط است و چرا به این قطعنامه اشاره می کند چون به بند 7 مربوط به اشاعه است و در ذیل این بند می گوید باید کسانی که در قطعنامه 2231 برجام تحریم شدند مورد نظر است.
وی یادآور شد: 23 فرد و 61 نهاد در قطعنامه 2231 تحریم هستند و اینها در داخل کشور خودمان هستند و بند هفت یعنی تحریم اینها توسط دولت ایران و از اجرای قطعنامه در این حالت به خود تحریمی یاد می شود و باز کردن نفوذ بیگانگان به داخل کشور ماست، و یک رژیم کنترل موشکی به نام ام تی سی آر هم در این قطعنامه وجود دارد و می خواهند با ورود به موضوعات کشور جلوی توسعه موشکی ما را بگیرند و بحث داخلی ماست.
این استاد دانشگاه به پروتکل سوم پالرمو اشاره کرد و افزود: پالرمو سه پروتکل دارد و سومین آن مربوط به کنترل تسهیلات گرم است در این پروتکل قید شده و این نظام خود تحریمی در داخل است و در مراودات مکاتبه ای در2015 که برگزار شد از واژه گام بعدی استفاده می کند که ایران پس از اجرای 41 توصیه گام و گام های بعدی را به عنوان یک رویه مشخص نمی کند.
صمد عزیر نژاد استاد دانشگاه تأکید کرد: FATF بهانه است و وقتی رژیم صهیونیستی در آن عضو است و هر گاه آن مخالفت کند اجماع حاصل نمی شود و از لیست سیاه خارج نمی شویم و ای کاش انرژی که در این فضای سیاسی صرف شد با توجه به ضرورت ارتباط با دنیا در نظر گرفته می شد همچنان که سامانه های بانکی را تا کنون پذیرفتیم.
وی در خصوص مباحث امنیت ملی و توصیه های FATF بیان کرد: باید به مردم بگوییم اینها می خواهند حوزه موشکی ما را کنترل کنند و برای آنها دسترسی به بودجه ساخت موشک ممکن خواهد شد و موشک هم جزء سلاح های کشتار جمعی می دانند، آثار آن را باید اعلام کنیم و باید متولی آن مشخص شود و مسئولیت آن را بپذیرد و ریشه این موارد بر اساس امور مالی است که در ساخت موشک نظارت کنند و آیا ما به بودجه ناتو در مقابل دسترسی خواهیم داشت و باید عاقلانه حرکت کنیم.
محمدرضا حسینی استاد دانشگاه به تهدیدات جدید که به FATF در 2015 اضافه شد هم پرداخت و افزود: این ساختار اهداف خود را زیاد و تهدیدات جدید را اضافه می کند و می تواند تهدیدات سایبری را هم جزء آن بیاورد و در توصیه شماره 2 می گوید کشورها نمی توانند از رازداری بانکی جلوگیری کنند و اطلاعاتی را ندهند و تبادل اطلاعات در این حوزه صورت می گیرد و همه آنها دور یک میز جمع می شوند و تبادل اطلاعات می کنند و شناسایی می کنند.