چگونه نفت ایران با دور زدن تحریم‌های آمریکا به آسیا روانه می‌شود؟

طبق تحلیل‌های ردیابی کشتی رویترز، اطلاعات بنادر و مصاحبه با کارگزاران و تاجران نفتی، تحریم‌های شدید آمریکا، در ماه‌های اخیر حداقل ۲ نفتکش نفت سوختی ایران را به آسیا فرستاده‌اند.

این محموله با مستنداتی که نشان می‌دهد نفت سوختی متعلق به عراق است، بارگیری شده است. اما ۳ منبع آگاه از صنعت نفت عراق و پراکاش واکاییل، یکی از مدیران شرکت خدمات کشتی‌رانی امارات متحده عربی، یاکت اینترنشنال، می‌گویند که این مدارک جعلی هستند.

این افراد می‌گویند نمی‌دانند چه کسی یا چه موقع این مدارک را جعل کرده است.

این انتقال نشان می‌دهد که علی‌رغم وضع مجدد تحریم‌های آمریکا بر علیه ایران، که می‌کوشد فشار اقتصادی حداکثری بر این کشور وارد کند، بخشی از نفت سوختی ایران صادر شده است.

این اتفاق نشان می‌دهد که چگونه برخی از تاجران دوباره برخی از تاکتیک‌های خود را که بر دور زدن تحریم‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۲ ایران، استفاده می‌کردند، احیا کرده‌اند.

پیتر کییرنان، تحلیل‌گر ارشد انرژی در شرکت «اکونومیست اینتلجنس یونیت»، می‌گوید: برخی خریداران هنوز بدون توجه به اهداف استراتژیک آمریکا برای قطع درآمد نفتی ایران، همچنان خواهان نفت ایران هستند و ایران هم راهی برای برقرار نگاه داشتن جریان صادرات خود پیدا می‌کند.

درحالی که ایالات متحده به ۸ کشور معافیت داده است تا از ایران نفت وارد کنند، اما این معافیت‌ها شامل فراوردهایپالایشگاهی به دست آمده از نفت خام، نظیر نفت سوختی نمی‌شود. از این نفت معمولاً برای سوخت کشتی‌های بزرگ استفاده می‌شود.

مستنداتی که توسط مالکان کشتی‌ها به رویترز ارسال شده است، نشان می‌دهد سوپرنفتکش ۳۰۰ هزار تنی «گریسوان»، نفت سوختی را در ۱۰ الی ۱۲ دسامبر، از بصره بارگیری کرده است. اما جدول زمان‌بندی بارگیری نفت‌کش‌ها که توسط رویترز بررسی شده است، نفت‌کش «گریس وان» را در لیست نفت‌کش‌های مراجعه‌کننده به بندر بصره نشان نمی‌دهد.

یکی از منابع آگاه از صنعت نفت عراق، که در جریان فعالیت‌های بندر بصره قرار دارد، تأیید می‌کند که در این تاریخ‌ها هیچ نامی از «گریس وان» در لیست مراجعه‌کنندگان بندر بصره وجود ندارد.

رویترز داده‌های ۴ شرکت فراهم‌کننده خدمات ردیابی کشتی، شامل رفینیتیو، کپلر، آی‌اچ‌اس مارکیت و وِسِل فایندر، را بررسی کرده است تا موقعیت مکانی «گریس وان» را در تاریخ مذکور پیدا کند. داده‌های هر ۴ سیستم نشان می‌دهد که «گریس وان» بین ۳۰ نوامبر و ۱۴ دسامبر ۲۰۱۸، سیستم شناسایی اتوماتیک (اِی‌آی‌اس) خود را خاموش کرده بود، که به معنای این است که موقعیت مکانی نفت‌کش قابل شناسایی نبوده است.

سپس داده‌ها نشان می‌دهد که نفت‌کش «گریس وان» در حالی که کاملاً از بارگیری نفت سوختی پر شده بود، در نزدیکی بندر عسلویه ایران، در رادارها ظاهر شده است.

در ماه ژانویه، این محموله، در آب‌های امارات متحده عربی، به دو کشتی کوچک‌تر منتقل شده است و این کشتی‌ها هم در ماه فوریه، نفت سوختی خود را به سنگاپور تحویل داده‌اند.

مستندات کشتی‌رانی نشان می‌دهد حدود ۲۸۴ هزار تن نفت سوختی توسط این کشتی‌های ردیابی شده توسط رویترز، صادر شده‌اند که با قیمت‌های کنونی حدود ۱۲۰ میلیون دلار ارزش این محموله است.

طبق داده‌های موجود، «گریس وان» که با پرچم پاناما در دریاها حرکت می‌کند، توسط شرکت سنگاپوری خدمات کشتی‌رانی، آی‌شیپس، مدیریت می‌شود.

یکی از خبرنگاران رویترز به ساختمانی که شرکت آی‌شیپس در آدرس خود ثبت کرده بود مراجعه کرد، اما مستأجر کنونی آن ساختمان به او گفت که این شرکت ۲ سال پیش از آنجا نقل مکان کرده است.

تحلیل داده‌های ردیابی کشتی توسط رویترز نشان می‌دهد که نفت‌کش «گریس وان»، پس از مدت زمانی که دستگاه ردیاب خود را خاموش کرده بود، در ۵۰۰ کیلومتری جنوب عراق روی رادارها ظاهر شده است. این نفت‌کش درحالی که خطوط راهنمای بدنه (نشان‌دهنده این که بدنه کشتی تا چه میزان در آب فرو رفته است) نشان می‌داد، تا ظرفیت کامل خود بارگیری شده، بسیار به بنادر ایران نزدیک بوده است.

داده‌ها نشان می‌دهد که «گریس وان» در ۱۶ تا ۲۲ ژانویه، در آب‌های نزدیک به بندر فوجیره امارات، محموله خود را به ۲ نفت‌کش کوچک‌تر منتقل کرده است.

یکی از این نفت‌کش‌ها، کشتی «کریتی آیلند» با ظرفیت ۱۳۰ هزار تن، بوده است که در ۵ تا ۷ فوریه، محموله خود را به انبارهای پایانه سنگاپور تحویل داده است.

رویترز نتوانست معین کند که چه کسی این نفت را برای انبارهای ذخیره سنگاپور خریداری کرده است.

کشتی «کریتی آیلند» تحت مدیریت شرکت یونانی «اوین اینترنشنال اس‌ای» قرار دارد. مدیرعامل این شرکت، جورجمایلوناس، تأیید کرد که «کریتی آیلند» نفت را از «گریس وان» بارگیری کرده است.

هیچ مدرکی وجود ندارد که «کریتی آیلند» آگاهانه نفت سوختی ایران را بارگیری کرده باشد. مایلوناس تاکید کرد شرکت او تمام کوشش خود را برای اطمینان از قانونی بودن مبدا محموله، به کار بسته است.

مایلوناس، تاییدیه مبدا (سی‌اواو) «کریتی آیلند» را برای رویترز ایمیل کرده است که نشان می‌دهد «گریس وان» سوخت خود را در ۱۲-۱۰ دسامبر ۲۰۱۸ از بصره بارگیری کرده است.

مایلوناس می‌گوید: تاییدیه مبدا و تمام اطلاعات دیگر این کشتی‌ها هیچ ارتباطی را با ایران نشان نمی‌دهد و با توجه به این که این داده‌ها توسط اوین اینترنشنال مورد نظارت قرار گرفته بوده است، هیچ دلیلی برای این که تاییدیه مبدا را مشکوک در نظر بگیریم وجود نداشت.

او می‌گوید به او گفته شده است که کشتی «گریس وان» تنها در اواخر دسامبر و اوایل ژانویه، قبل از رهسپار شدن به سوی بندر فوجیره امارات، برای تعمیر ژنراتورهای دیزل خود، به آب‌های ایران وارد شده است.

مستندات ارائه شده مایلوناس نشان می‌دهد که صادرکننده دولتی نفت عراق، سومو، تأیید می‌کند که «گریس وان» در ماه دسامبر ۲۸۴۲۶۱ تن نفت سوختی عراق را بارگیری کرده است.

رویترز این داده‌ها را با یکی از مقامات سومو به اشتراک گذاشت و او گفت که این مستندات تقلبی و غلط هستند. این مقام نفتی با اشاره به سیاست‌گذاری‌های ارتباطی شرکت، درخواست کرد نامی از او برده نشود.

۲ مقام نفتی عراقی دیگر که اطلاعات مستقیمی از بندر بصره و فعالیت‌های نفتی آن داشتند هم این مستندات را تقلبی اعلام کردند.

این منابع آگاه می‌گویند این مستندات امضای یکی از مقامات عراقی را روی خود دارد که در تاریخ مذکور در بندر بصره کار نمی‌کرده است.

داده‌ها نشان می‌دهد که کشتی دومی که «گریس وان» نفت خود را به آن منتقل کرده است، یک نفت‌کش ۱۳۰ هزار تنی دیگر، به نام «مارشال زی» می‌باشد.

رویترز نتوانست مالک و یا مدیر «مارشال زی» را شناسایی کند.

در ۲۵ ژانویه «مارشال زی» نفت خود را به یک نفت‌کش دیگر به نام لیبیا منتقل کرد. کشتی لیبیا هم تحت مالکیت شرکتی بود که «کریتی آیلند» را مدیریت می‌کرد.

داده‌ها نشان می‌دهد در ۲۰ مارچ، کشتی مارشال زی در سواحل مالزی، دوباره در کنار کشتی لیبیا، در موقعیتی که معمولاً برای ترانسفرهای کشتی به کشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، روئیت شده است.

رویترز نتوانست معین کند که محموله لیبیا هنوز روی آن قرار دارد یا منتقل شده است.