دلار آمریکا در چاه طرح آنتی‌تراست/ عربستان دلار را از مبادلات نفتی حذف می‌کند؟

عربستان سعودی آمریکا را تهدید کرده است در صورتی که طرح مجاز شدن اقدام آنتی تراست علیه کشورهای عضو اوپک در آمریکا تصویب شود، آمادگی دارد تا دلار را از مبادلات نفتی خود حذف کرده و نفت را به دیگر ارزها بفروشد.

به گفته چندین منبع آگاه از دولت سعودی، اگر آمریکا مصونیت حاکمیتی کشورهای عضو اوپک را نقض کرده و اقامه دعوی قضایی با عنوان آنتی تراست علیه اعضای این کارتل نفتی را مجاز کند، ریاض آماده است تا نفت خود را به ارزهای دیگر به غیر از دلار صادر کند.

یکی از این منابع آگاه می‌گوید ریاض جزئیات این تهدید خود را به گوش مقامات بلند پایه دولت آمریکا رسانده است.

یک منبع آگاه می‌گوید: عربستان می داند که می تواند از گزینه اقدام علیه دلار شبیه یک سلاح هسته ای در مقابل آمریکا استفاده کند.

یک منبع آگاه دیگر نیز اعلام کرده است که سعودی ها می‌گویند بگذارید آمریکایی‌ها طرح اقدام علیه اوپک را تصویب کنند چرا که پس از آن این اقتصاد آمریکا خواهد بود که متلاشی می‌شود.

با توجه به آنکه دیگر اعضای اوپک نظیر ایران و ونزوئلا به دلیل تحریم‌های آمریکا عملا به سمت حذف دلار از مبادلات نفتی خود رفته‌اند و از طرف دیگر روسیه نیز علی رغم آنکه عضو اوپک نیست اما به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولید کنندگان نفت جهان، سیاست مشابهی را در پیش گرفته است، این رویکرد سعودی‌ها پتانسیل آن را دارد که جایگاه دلار را به عنوان ارز ذخیره بین المللی متزلزل کرده و حتی از این جایگاه پایین بکشد.

طرح مجاز شدن اقدام آنتی تراست علیه اوپک موسوم به NOPEC نخستین بار در سال 2000 میلادی مطرح شد و در صورت تصویب به واشنگتن این امکان را می دهد تا از طریق تهدید کشورهای اوپک به اقدام قضایی، کنترل بازار نفت و سطح تولید کشورهای اوپک را در دست گیرد.

البته تا پیش از روی کار آمدن دولت ترامپ، این طرح هرگز نتوانست حمایت جدی را جلب کند و حتی خود ترامپ هم از تصویب آن حمایت نمی کند و ترجیح ‌می‌دهد به جای اقامه دعوی قضایی، در قبال رفتار مناسب سعودی‌ها در بازار نفت از اهداف سیاسی سعودی ها آنها حمایت کند و به همین خاطر است که وی در یکی از کتاب‌های خود که در سال 2011 منتشر شد نیز علیه NOPEC حرف زده است.

یکی از دلایل خروج قطر از اوپک هم می تواند ترس قطری‌ها از عواقب طرح دوباره NOPEC و تصویب آن در آمریکا باشد. قطری‌ها در ماه دسامبر سال گذشته میلادی به طور رسمی از اوپک خارج شدند.

به گفته یک منبع آگاه از دولت عربستان، ارزش ریال این کشور به دلار وابسته است و از طرف دیگر عربستان حدود هزار میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کرده است و در صورتی که NOPEC تصویب شود سعودی‌ها به سمت نقد کردن سرمایه گذاری‌های خود خواهند رفت.

شرکت آرامکوی عربستان بزرگ‌ترین شرکت نفتی جهان است که در سال 2018 معادل 356 میلیارد دلار نفت فروخته که البته بخش قابل توجهی از معاملات این شرکت نیز به دلار انجام شده است.

اما این مسئله به اینجا ختم نمی شود چرا که ارزش مبادلات فرآورده‌های نفتی در ۲ بازار مبادله نفتی بزرگ جهان در سال 2018 معادل 5 هزار میلیارد دلار برآورد شده است.

تراست از اتحاد چند شرکت که کالایی مشابه به هم تولید می‌کنند و سهم عمده‌ای از بازار را در اختیار دارند به وجود می‌آید. این شرکت‌ها که سهم عمده بازار را در دست دارند می توانند با یکدیگر تبانی کرده و به جای رقابت نبض بازار را در دست گیرند و قیمت ها را کنترل کنند. قوانین آنتی تراست یا ضد تراست نخستین بار در سال 2000 میلادی و با هدف جلوگیری از شکل گیری سلطه شرکت‌ها بر بازار از یک سو و توسعه رقابت از سوی دیگر در آمریکا شکل گرفت.