طبق گفته ۳ منبع آگاه، تصمیم غیرمنتظره رئیس‌جمهور ترامپ برای ممنوعیت تمام صادرات نفت ایران پس از ۱ می و خاتمه دادن به معافیت‌های ۸ کشور، پس از این اتخاذ شد که مشاوران اقتصادی و امنیتی تندرو، وحشت ترامپ از جهش قیمت نفت را کاهش دادند.
این تصمیم غیرمنتظره که برای تحت فشار دادن بیش از پیش تهران از لحاظ مالی، اتخاذ شد، تنها چند روز بیانیه ۲۲ آوریل نهایی شده بود. این به این نکته تاکید دارد که تأثیرگذاری تندروهای انجمن امنیت ملی ترامپ، افزایش یافته است، انجمنی که طبق گفته ۲ منبع آگاه بیشتر از همه از این تصمیم دفاع کرده است. آنها ماه‌ها بود که خواهان تشدید تحریم‌ها بودند و با اعتراض مقامات وزارت خارجه روبرو می‌شدند. مقامات وزارت خارجه خواهان این بودند که به برخی از شرکا و متحدان آمریکا برای ادامه واردات نفت از ایران، مجوز داده شود.
یکی از مقامات ارشد دولتی به رویترز گفت: هیچکس تا به حال سعی نکرده بود که این صادرات را کاملاً به صفر برساند. او اضافه کرد: اجرایی کردن یک توافق نظر بین نهادهای دولتی به کار زیادی نیازمند است.
رئیس‌جمهور ترامپ از همان زمانی که در نوامبر گذشته، برای اولین بار پس از ۲۰۱۵، تحریم‌های ضد ایرانی را وضع کرد، علاقه‌مند بود صادرات نفت ایران را متوقف کند. اما او در ابتدا از یک راهکار با روندی کندتر استفاده کرد و به متحدان و شرکای تجاری خود، نظیر چین، هند و ترکیه، برای واردات نفت از ایران معافیت داد.
ایالات‌متحده در حال حاضر از طریق تحریم‌هایی که بر صادرات نفت ایران و ونزوئلا وضع کرده است، روزانه حدود ۲ میلیون بشکه نفت از دسترس بازارهای جهانی دور کرده است. اما واشنگتن امیدوار است جهش تولید نفت آمریکا که حالا در سطح ۱۲ میلیون بشکه در روز قرار دارد، بتواند جوابگوی عرضه بازارهای جهانی نفت باشد و قیمت‌ها را پایین نگاه دارد.
به گفته منابع آگاه، در آخر هفته ۲۰ آوریل، پیش از پایان مهلت معافیت‌های داده شده به ۸ کشور برای واردات نفت از ایران، در اول ماه می، اقتصاددانان و مشاوران امنیتی ارشد ترامپ را قانع کردند که باید صادرات نفت ایران را به طور کامل متوقف کند.
به گفته ۲ منبع آگاه، انجمن امنیت ملی در پایان دادن به برنامه معافیت‌ها نقشی کلیدی داشت. به ویژه ریچارد گلدبرگ، عضو جدیدی از دولت ترامپ، که سابقه‌ای طولانی در طرفداری از تقابل با ایران داشت، حضوری پررنگ در بحث‌های مربوطه داشت. یکی از منابع آگاه وجود او را بسیار مفید دانسته است.
مشاور امنیت ملی آمریکا، جان بولتون، در ماه ژانویه گلدبرگ را به انجمن امنیت ملی (ان‌اس‌سی) افزود.
پیش از این، گلدبرگ مشاوری در اتاق فکر مؤسسه دفاع از دموکراسی‌ها (اف‌دی‌دی)، به رهبری مارک دوبوویتز، بود که از زمان دور قبلی تحریم‌های ضدایرانی تحت دولت اوباما، پیشتاز فشار بر ایران بوده است.
در سال ۲۰۱۲، گلدبرگ مشاور مارک کیرک، سناتور جمهوری‌خواه، بود و تحت تحریم‌های دولت اوباما قانونی را به تصویب رساند که دسترسی ایران به سیستم پیام‌رسان مالی (سوئیفت) را قطع کرد.
به گفته یکی از مقامات بلندپایه دولت، مشاوران اقتصادی کاخ سفید، کوین هاست و لری کودلاو هم خواهان پایان معافیت‌ها بودند.
ترامپ این مساله را با بولتون، وزیر خزانه‌داری، استیون منوچین و وزیر انرژی، ریک پری و همچنین وزیر خارجه، مایک پومپئو، مطرح کرد.
درحالی که بولتون و پری طرفدار خاتمه دادن به معافیت‌ها بودند، برخی در وزارت خارجه پومپئو، در مورد احتمال افزایش قیمت‌های نفت نگران بودند. این طور که منابع آگاه می‌گویند در نهایت، آنها هم مخالفت‌های خود را کنار گذاشتند و از سیاست خصمانه‌تر در برابر ایران حمایت کردند.
منابع می‌گویند در همین زمان وزارت خارجه آمریکا درگیر مذاکره با ۵ کشور از ۸ کشوری بود که برای واردات نفت از ایران معافیت دریافت کرده بودند؛ چین، هند، کره‌جنوبی، ژاپن و ترکیه.
تصمیم ناگهانی آمریکا چندین متحد این کشور و خریداران نفت ایران را غافل‌گیر کرد. وزارت خارجه چین رسماً به این اقدام آمریکا اعتراض کرد.
دیپلمات‌های دو واردکننده بزرگ نفت خام از ایران به رویترز گفتند که تا چند روز قبل از اعلام تصمیم جدید آمریکا، مذاکرات مربوط به تجدید تحریم‌ها ادامه داشته است. این به معنای آن است که وزارت کشور وقت کمی داشته است که شرکای خود را در این مورد آگاه کند.
پس از اعلام این تصمیم، قیمت‌های نفت تا بالاترین میزان ۶ ماهه بالا رفتند اما از آن موقع به بعد افت کردند.
ترامپ از مدت‌ها قبل در مورد اینکه افزایش قیمت‌های نفت به اقتصاد آمریکا ضربه بزند و قیمت بنزین خرده‌فروشی‌ها را بالا ببرد، مضطرب بود و در آخرین توییت خود قبل از تصمیم در مورد عدم تمدید معافیت‌ها، گفته بود که بازارهای نفت شکننده هستند. او از اعضای اوپک خواسته بود که برای جبران کاهش صادرات نفت ایران و ونزوئلا، تولید نفت خود را افزایش دهند.
یکی از مقامات ارشد دولت گفت که ترامپ اخیراً در مورد قیمت‌های نفت با رهبران سعودی و اماراتی گفتگو کرده است و تضمین‌هایی دریافت کرده است که این دو تولیدکننده نفت تأمین عرضه کافی بازارهای جهان را با اطمینان فراهم خواهند کرد.
مقامات وزارت خارجه می‌گویند برعکس دولت اوباما که در کل مدت تحریم‌های خود معافیت‌هایی برای واردات نفت از ایران داده بود، در دولت ترامپ از ابتدا قصد بر این بوده است که صادرات نفت ایران به صفر برسد، اما زمان‌بندی این کار، قبل از زمان حاضر، هرگز مناسب نبوده است.
فرانک فانون، دستیار منابع انرژی وزیر خارجه آمریکا، می‌گوید: ما این کار را به علت شرایط کنونی بازار و عزم کامل سایر تولیدکنندگان انجام می‌دهیم. ما فکر می‌کنیم این زمان مناسبی است.