هشدار یک اقتصاددان درباره دخالت دولت در اقتصاد: اختلال ایجاد می‌کند
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: تنظیم بازار نیازمند یکسری ساختارها و زیربناهای اقتصادی است و هرگونه دخالت دولت در نظام بازار اختلال ایجاد می‌کند.
جمشید پژویان، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: تنظیم بازار نیازمند یکسری ساختارها و زیربنای اقتصادی است؛ در شرایطی که اقتصاد در رکود و ناکارآمدی قرار دارد و مشکلات زیادی به‌خصوص در زمینه بازار دیده می‌شود، باید بتوان بازار را تنظیم کرد.
وی با تأکید بر اینکه تنظیم بازار جزو وظایف دولت نیست، تصریح کرد: نظام بازار خودش را تنظیم می‌کند و هر دخالتی که دولت در بازار کند، ناکارآمدی و اختلال در روش‌های درونی بازار ایجاد خواهد کرد.
پژویان با اشاره به اینکه هر بازاری دو گروه متقاضی و عرضه‌کننده دارد که شیوه عمل آنها بازار را تنظیم و متعادل می‌کند، افزود: هرگونه دخالت دولت، در نظام بازار اختلال ایجاد می‌کند.
وی بیان کرد: دولت می‌تواند در بعضی از بازارها مانند ارز که بزرگ‌ترین عرضه‌کننده است، با شیوه‌هایی بازار را تنظیم کند؛ ولی نمی‌تواند در این بخش که توانایی عرضه دارد، متقاضیان را هم بر اساس خواسته‌های خودش تنظیم کند و دستوری بگوید چه کار کنند.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: توانایی دولت در بازارهایی که خودش تنظیم‌کننده عمده است، باید دیده شود؛ نه بازار کالا که اصلاً نقشی در آن نباید داشته باشد.
پژویان ادامه داد: مکانیسم بازار است که آن را تنظیم می‌کند و دولت، امکان دخالت و تغییر آن را ندارد.
وی ادامه داد: دولت در بازار پول و ارز به‌عنوان عرضه‌کننده نسبت به کشورهایی که این عرضه با بخش خصوصی و گروه‌های مختلف مانند صادرکنندگان است، وارد می‌شود.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه در اقتصاد ایران بزرگ‌ترین متقاضی و عرضه‌کننده ارز خود دولت است، اضافه کرد: عمده عرضه و تقاضای ارز توسط دولت صورت می‌گیرد و شاهد مشکلات موجود هستیم؛ در چنین بازاری دولت به‌عنوان عرضه‌کننده می‌تواند مؤثر باشد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه وقتی دولت در این بازار ارز را به میزان زیادی وارد کند که جوابگوی تقاضای متقاضیان باشد، می‌تواند تعادل را حفظ کند، افزود: این امر مشروط بر این است که منابع ارزی دولت کافی باشد تا بتواند چنین نقشی را ایفا کند.
پژویان گفت: دولت اگر منابع کافی نداشته باشد تا بتواند ارز را در بازار سرریز کند و جواب متقاضیان را بدهد و جلوی نوسانات و جهش قیمت ارز را بگیرد، بدیهی است که نقش عمده را دیگر نخواهد داشت.
وی گفت: بیش از متقاضیانی که برای مسافرت، تجارت، واردات و ... ارز را تقاضا می‌کنند، کسانی هستند که شاهد افزایش قیمت ارز هستند و منابع دیگری از بخش‌هایی مانند بانکی و ... وارد این بازار می‌کنند؛ چراکه پیش‌گویی کرده‌اند که این بخش بازدهی بیشتری دارد.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه مردم می‌بینند قیمت ارز بالا می‌رود و سرمایه‌گذاری در آن منافع و سود بیشتری دارد، تصریح کرد: دولت باید این جریان را هدایت و نه‌تنها میزان عرضه ارز را باید تنظیم کند؛ بلکه نقدینگی و حرکت دارایی‌های دیگر را که به سمت ارز می‌رود، کنترل کند.
پژویان با تأکید بر اینکه دولت طی یکی دو سال گذشته نرخ سود بانکی را که بخش عمده نقدینگی را جمع کرده بود، کاهش داد، اضافه کرد: وقتی بازار ارز دارای بازدهی بالاتری شد، بدیهی است که عده قابل‌توجهی از افراد، منابعی را که به‌صورت دارایی بانکی و سپرده داشتند، به سمت بازار ارز و طلا ببرند.
وی با اشاره به اینکه این مسائل باید از طریق دولت به‌دقت پیش‌بینی شود، افزود: کار یک گروه اقتصاددان است که بتوانند این موارد را تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی کنند و به دولت راهکارهای مناسب ارائه دهند.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه متأسفانه ما فاقد این تشکیلات و دانش هستیم، تصریح کرد: دولت مقابل یک نوع جهش قیمت ارز به ازای کاهشی که در سود سپرده‌ها ایجاد کرده، قرار می‌گیرد.
پژویان با تأکید بر اینکه مردم پس‌اندازهای خود را به شکل انواع دارایی نگه می‌دارند، اظهار کرد: مردم انتظار دارند از این دارایی‌ها بالاترین بازدهی را داشته باشند؛ وقتی احساس کنند یک دارایی بازدهی بیشتر دارد، به آن سمت هدایت می‌شوند.
