۴۰ میلیون کاربر، ۲۲ هزار توسعه دهنده، ۱۳۲ هزار برنامه و ۳۱ هزار بازی، دلایل مهمی هستند که نشان می‌دهند اندروید در ایران هرگز به سرنوشت iOS دچار نمی‌شود. آن‌هایی که از گوشی آیفون استفاده می‌کردند هیچ‌وقت دل خوشی از سیاست‌های اپل نداشتند، اما از حدود یک سال پیش محدودیت‌ها شدت بیشتری پیدا کردند. تا جایی که Error ۱۰۰۹ پشت سر هم به نمایش درآمد، به‌روزرسانی اپلیکیشن‌ها متوقف شد و در مرحله بعد برنامه‌های پرکاربردی مثل اسنپ و زودفود و ... از کار افتادند.
برخلاف همیشه صبر کاربران به سرآمد. محمدجواد آذری جهرمی از وقوع موج خاموش کردن و کنار گذاشتن گوشی‌های آیفون خبر داد که اگرچه در ابتدا شبیه ادعای مشابه مقامات و مسئولان به نظر می‌رسید، اما در ادامه رنگ و بوی واقعیت به خود گرفت. فروشنده‌های موبایل می‌گویند علاوه بر محدودیت‌های نرم‌افزاری، آیفون ۲۰ میلیون تومانی نا و توانی باقی نمی‌گذارد و، چون مردم دیگر نمی‌توانند مدل‌های جدید بخرند، ترجیح می‌دهند آیفون قدیمی خود را بفروشند و یک موبایل اندرویدی بخرند. نمی‌توان این نکته را فراموش کرد که قطعا بخشی از این افراد نیم‌نگاهی به امکان استفاده از اپلیکیشن‌های نصب شده روی گوشی موبایل‌شان می‌اندازند. از کار افتادن ناگهانی اپلیکیشنی که با آن تاکسی اینترنتی می‌گرفتیم، غذا سفارش می‌دادیم یا پول کارت‌به‌کارت می‌کردیم به هیچ‌وجه قابل قبول نیست.
در مقابل تمام محدودیت‌های روبه‌گسترش آیفون و اپل، اندروید یک اقیانوس بی‌پایان است؛ دریایی از اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها و برنامه‌های کاربردی. نه اینکه فکر کنیم گوگل دوست ماست. نه! به هر حال آن‌ها هم آمریکایی هستند و به وقتش قطعا می‌توانند خودشان را برای دونالد ترامپ و وزارتخانه‌های آمریکای لوس کنند، اما به خاطر متن‌باز بودن اندروید، توسعه‌دهندگان زیادی می‌توانند به صورت همزمان در اندروید مشغول فعالیت باشند. درست مثل سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ شمسی که نخستین موج تحریم‌های گوگل به تولد کافه‌بازار منجر شد. ساخت و توسعه اپلیکیشن‌های فارسی از آن تاریخ مدام در حال پیشرفت و گسترش است. آمار‌ها نشان می‌دهند در سال ۹۵ کافه‌بازار چیزی حدود ۲۸ میلیون نصب فعال داشته است. یک سال بعد این عدد به ۳۲ میلیون و سال بعد عدد به ۳۶ میلیون نصب فعال می‌رسد. سال ۹۸ در حالی آغاز شده که تعداد نصب فعال کافه‌بازار از عدد ۴۰ میلیون گذشته است. هر طوری که به ماجرا نگاه کنیم، آمار شگفت‌انگیزی است. ۴۰ میلیون نصب تقریبا نصف جمعیت ایران است، دقیقا با جمعیت کشور لهستان برابری می‌کند و حدود هفت میلیون از جمعیت کشور عربستان بیشتر است.
اگر گوگل می‌دانست تحریم کاربران ایرانی، می‌تواند منشا چه خیر و برکتی شود، احتمالا هرگز محدودیت‌ها در نظر نمی‌گرفت. به مرور مردم عادت کردند برای داشتن اپلکیشن‌های موبایل روی دستگاه‌هایشان پول بدهند. تعداد تراکنش‌های مرتبط با خرید برنامه‌ها و بازی‌های موبایلی تنها روی کافه‌بازار در سال ۹۴ چیزی حدود ۹ میلیون تراکنش بود. یک سال بعد ۱۲.۵ میلیون تراکنش بانکی برای خرید اپلیکیشن انجام شد. یک سال بعد عدد به ۱۴.۵ میلیون تراکتش رسیده و بالاخره آمار‌های پارسال از وقوع ۱۵ میلیون تراکنش خبر می‌دهند. همچنین از لابلای آمار‌ها می‌توان کشف کرد در هر روز بیش از هشت میلیون کاربر به جای وارد شدن به فروشگاه نرم‌افزاری خارجی Play Store، برای دانلود و نصب اپلیکیشن‌های موبایل‌شان روانه فروشگاه ایرانی مثل کافه‌بازار می‌شوند. در کافه‌بازار روی هم ۱.۶ میلیون مرتبه دانلود برنامه یا به‌روزرسانی انجام شده است و هر کاربر به طور متوسط ۶۲ برنامه روی موبایل خود نصب کرده که قطعا بخش قابل توجهی از آن فارسی است. ضمن اینکه ۵۲۰ هزار کاربر از میان مشتری‌های کافه‌بازار در خارج کشور زندگی می‌کنند.
با این حال مهمترین ثمره محدودیت‌های اعمال شده را باید در جایی جستجو کرد که به راه‌اندازی کسب‌وکاری تازه و کاملا پرسود و منفعت منجر شده است. «توسعه‌دهنده اپلیکیشن موبایل» عنوان شغلی نسبتا جدیدی است که بعد این اتفاقات باب شد. شرکت‌های زیادی خوشان را با ساخت و توسعه اپلیکیشن‌ها و بازی‌های فارسی سرگرم کردند و از این راه کسب درآمد کردند. آخرین آمار‌ها نشان می‌دهند ۲۲ هزار توسعه‌دهنده اپلیکیشن‌های فارسی وجود دارند که تا پایان سال ۹۷ چیزی نزدیک به ۲۵۸ میلیارد تومان درآمد خالص داشته‌اند. این عدد هر سال با رشد روبرو بوده؛ به عنوان مثال در پارسال ۸۹ درصد بیشتر شده است.
نکته قابل توجه این است که برخلاف بقیه کسب‌وکار‌های مرسوم، فعالیت در بخش توسعه اپلیکیشن‌های موبایلی می‌تواند به برداشتن تمرکز از روی پایتخت کمک کند. بله! فعلا بیشترین توسعه‌دهندگان برنامه‌های موبایلی در تهران مشغول به فعالیت هستند و ۷۱ درصد از درآمد‌های این بخش سهم توسعه‌دهندگان تهرانی است، اما با توجه به اینکه حضور در تهران برای شرکتی که روی ساخت و طراحی اپلیکیشن کار می‌کند، الزامی نیست می‌توان ترتیبی اتخاذ کرد تا دفتر کار در دیگر شهر‌ها تاسیس شود. مثل اتفاقی که الان در خراسان رضوی و اصفهان رخ می‌دهد و این دو استان به ترتیب هشت و هفت درصد از فعالان حوزه توسعه اپلیکیشن‌های موبایلی را میزبانی می‌کنند.
خراسان رضوی در درآمد‌های این حوزه سهم حدود ۱۲ درصد دارد و به شکلی شگفت‌انگیز ۲.۵ درصد از درآمد‌ها سهم شرکت‌های فعال در استان البرز می‌شود. سهم گیلان از کل برنامه‌های فارسی تولید شده در کشور حدود ۹ درصد برآورد شده است.
در کل تا پایان سال ۹۷ چیزی نزدیک به هزار و ۶۰۰ توسعه‌دهنده ایرانی توانسته‌اند برنامه‌هایی تولید کنند که بیش از ۱۰ هزار نصب فعال داشته‌اند. ۳۷۰ توسعه‌دهنده بازی‌هایی ساخته‌اند که بیش از ۱۰هزار بار نصب فعال داشته‌اند. این نشان می‌دهد بازار ساخت، طراحی و تولید اپلیکیشن‌های موبایلی تا چه اندازه به عنوان یک کسب‌وکار تازه به اندازه‌ای پررونق است که مطمئن شویم موبایل‌های اندرویدی هرگز به سرنوشت گوشی‌های آیفون دچار نخواهند شد.
انتهای پیام/