چرا «ترزا می» در مسیر استعفا قرار گرفته است؟

رسانه‌های انگلیسی امروز (پنجشنبه) از احتمال استعفای «ترزا می» نخست‌وزیر انگلیس طی روزهای آتی و درپی شکست مجدد شامگاه چهارشنبه او در به تصویب رساندن طرح توافق برگزیت در پارلمان این کشور خبر دادند.

این در حالی است که تعداد زیادی از نمایندگان پارلمان انگلیس و همچنین چند نفر از وزرای کابینه خانم می، ضمن درخواست از او برای استعفا، می‌گویند که خانم نخست‌وزیر دیگر به پایان خط رسیده و نمی‌تواند در این سمت باقی بماند.

اما چرا اعضای حزب محافظه‌کار، آنهم در میانه کش و قوس‌ها برای تصویب توافق خروج از اتحادیه اروپا، به ترزا می پیشنهاد داده‌اند که از نخست‌وزیری استعفا دهد؟ او تاکنون توافق برگزیت را چگونه هدایت کرده و اگر نهایتا این طرح راهی در پارلمان انگلیس پیدا نکند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

دو روز پیش از اینکه موعد مقرر اولیه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا فرا برسد (۹ فروردین ۱۳۹۸) خانم می وعده داد که برای به‌دست آوردن موافقت هم‌حزبی‌هایی که با توافق وی درخصوص برگزیت مخالف بودند، استعفا دهد.

ترزا می در آن زمان با صدایی شکننده و فاقد صلابت پیشین به کمیته نمایندگان پارلمانی حزب محافظه‌کار گفت: «می‌دانم که تمایلی برای یک رهبری و رویکردی جدید در فاز دوم مذاکرات برگزیت وجود دارد و من هم در برابر آن نمی‌ایستم... من آماده‌ام این شغل را زودتر از زمانی که می‌خواستم، ترک کنم تا کار درست را برای کشورمان انجام داده باشم».

وی البته در صحبت‌هایش تاریخ دقیقی برای استعفا دادن از نخست‌وزیری را اعلام نکرد اما برخی کارشناسان و تحلیلگران انگلیسی احتمال می‌دادند که وی همزمان با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، استعفا بدهد.

از سوی دیگر، پارلمان انگلیس تا کنون سه بار توافق برگزیت را که ترزا می بعد از مذاکرات فشرده با نمایندگان اتحادیه اروپا به‌دست آورده، رد کرده و تصویب آن را به دلایل نپذیرفته است. ابتدا در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۱۹ (۲۵ دی ۹۷) بود که نمایندگان پارلمان انگلیس با جلوداری احزاب مخالف دولت، با ۴۳۲ رای مخالف (در براب ۲۰۲ رای موافق) توافق خروج از اتحادیه اروپا را رد کردند.

نمایندگان پارلمان انگلیس البته به ترزا می مجوز دادند که بر سر مفاد غیرقابل قبول پارلمان در توافق، با اعضای اتحادیه اروپا مجددا به مذاکره بنشیند. سخنگوی ریاست شورای اروپا و «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه اما ضمن مخالفت با مذاکره مجدد، تاکید کردند این بهترین توافقی است که لندن به‌دست آورده است.

در هر حالتی که بود، ترزا می توافق مجدد مذاکره شده را در تاریخ ۱۲ مارس ۲۰۱۹ (۲۱ اسفند ۹۷) به صحن پارلمان انگلیس برد که دوباره با ۳۹۱ رای مخالف و ۲۴۲ رای موافق مورد تصویب قرار نگرفت. خانم می اما وعده داد که قویا این نتیجه را قبول نداشته و پارلمان یا باید این توافق را بپذیرد یا انگلیس بدون توافق از اتحادیه اروپا خارج می‌شود. نمایندگان پارلمان انگلیس اما با تصویب قانونی، هرگونه خروج بدون توافق را ممنوع کردند.

مخالفت‌های مکرر پارلمان انگلیس با توافق برگزیت، تهدید رئیس پارلمان به عدم رای‌گیری مجدد در صورت عدم تغییر توافق و عدم مذاکره مجدد اتحادیه اروپا به ترزا می بر سر مفاد توافق، او را برآن داشت که از این اتحادیه درخواست کند تا اجرای خروج را تا ۳۰ ژوئن (۹ تیر ۹۸) به تعویق بیاندازد. «دونالد تاسک» رئیس شورای اروپا اما تاکید کرد فقط به شرطی که پارلمان انگلیس، توافق کنونی را تصویب کند، آنها نیز اجرای آن را به تعویق می‌اندازند.

پس از کشمکش‌های متعدد، قرار بر آن شد که در صورت تصویب توافق برگزیت در پارلمان انگلیس، خروج از اتحادیه اروپا تا ۲۲ می (۳۱ اردیبهشت) به تعویق بیافتد. در همین اثنی اتحادیه اروپا هم مکررا تهدید می‌کرد که برای خروج اجباری و بدون توافق انگلیس از این سازمان آماده می‌شود. اما پارلمان انگلیس در تاریخ ۲۹ مارس (۹ فروردین) برای سومین بار با ۳۴۴ رای مخالف و ۲۸۶ رای موافق، توافق برگزیت خانم نخست‌وزیر را رد کرد . بعد از این اتفاق بود که سران اتحادیه اروپا در جلسه‌ای فوق‌العاده هشدار دادند که احتمالا انگلیس در ۱۲ آوریل (۲۳ فروردین) بدون هیچ توافقی از این اتحادیه خارج می‌شود.

با درخواست پارلمان انگلیس، ترزا می مجددا از اتحادیه اروپا خواست تا فرایند برگزیت را تا همان تاریخ ۳ ژوئن به تعویق بیاندازند. این سازمان نیز نهایتا برای آخرین بار به انگلیس فرصت داد که یا تا تاریخ ۳۱ اکتبر (۹ آبان) توافق خروج را تصویب کند یا بدون هیچ توافقی از اتحادیه اروپا خارج شود.

شامگاه گذشته نیز «آندرا لیدسام» معاون پارلمانی دولت انگلیس در مخالفت با سیاست‌های برگزیتی ترزا می از سمت خود استعفا کرد. این استعفا پس از جلسه‌ای رخ داد که در آن اعضای حزب محافظه‌کار به خانم می هشدار دادند فقط ۴۸ ساعت برای حفظ رهبری خود بر این حزب مهلت دارد یا باید استعفا دهد.

لیدسام در نامه استعفا خود که برای ترزا می نوشت، درباره اجرای هرنوع همه‌پرسی دوم درباره خروج از اتحادیه اروپا هشدار داده و گفت این مسئله می‌تواند «دو دستگی خطرناکی» در کشور ایجاد کند.

در هر صورت به‌نظر می‌رسد ترزا می در حال گذراندن ساعات «آخرین شانس» خود برای باقی ماندن در نخست‌وزیری و همچنین به تصویب رساندن توافق خروج از اتحادیه اروپا است. او به قانونگذاران انگلیسی وعده داده که اگر آنها توافق کنونی را تصویب نکنند، با اجرای همه‌پرسی دوم، تصویب آن را به نظر مردم انگلیس منوط می‌کند.

واژه برگزیت، کوتاه شده عبارت انگلیسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است (Britain exits the EU). در واقع فرآیند برگزیت، خارج شدن بریتانیا (انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلندشمالی) از اتحادیه‌ایست که قواعد تجاری، سیاسی و قضایی کشورهای عضو را رقم می‌زند. بریتانیا اولین کشور در این اتحادیه است که قصد خروج از آن را دارد، از این رو فرآیند خروجش با پیچیدگی‌هایی مواجه شده و دارای مولفه‌های متعددی است.

«دیوید کامرون» نخست وزیر سابق بریتانیا و رهبر پیشین حزب محافظه‌کار، پیش از انتخابات سراسری سال ۲۰۱۵ به مردم این کشور وعده داد همه‌پرسی جدایی از اتحادیه اروپا برگزار خواهد کرد. در همه‌پرسی ماه ژوئن سال ۲۰۱۶ در بریتانیا، ۵۳ درصد از شرکت‌کنندگان انگلیس رای به خروج داده بودند.

انتهای پیام/ق