دلایل اصلی کاهش نرخ ارز در بازار/پیش‌شرط‌های تداوم ثبات در بازار
کاهش نرخ ارز در روزهای اخیر سبب شده تا بسیاری از خریدارانی که در ماههای گذشته،وارد بازار شده بودند، اکنون فروشنده شوند.این امر در کنار سایر فاکتورهای اقتصادی،روند کاهشی قیمت را رقم زده است.
قیمت دلار در روزهای گذشته روند کاهشی به خود گرفته است. درست ظرف دو هفته قیمت دلار از نرخی معادل ۱۳ هزار و ۱۵۰ تا ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان در بازار آزاد، روز گذشته تا مرز ۱۱۸۰۰ تا ۱۱۹۰۰ هم کاهش یافت. این کاهش ۱۲۵۰ تومانی در بازار در شرایطی رخ داده است که رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید فروش نفت ایران در بازارهای جهانی و از سوی خریداران خارجی، سرعت گرفته و ارز حاصل از آن، در خدمت واردات قرار می‌گیرد.
در عین حال، آمار رسمی نیز حکایت از آن دارد که بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصادی و تأمین بخش اعظمی از نیازهای ارزی مورد نیاز واردات، بار قابل توجهی را از دوش بازار آزاد برداشته است؛ ضمن اینکه روند کاهشی نرخ ارز طی هفته‌های گذشته، برخی دارندگان ارز را که اتفاقاً ارزهای خود را در دوران نه چندان دور و در زمان بالا بودن نرخ دلار خریداری کرده بودند به این فکر انداخته تا بخشی از دارایی‌های ارزی خود را به فروش برسانند تا بلکه از زیان بیشتر جلوگیری نمایند.
کارسازی بانک مرکزی جواب داد
در این میان فعالان بازار هم خبر از مدیریت بانک مرکزی در بازار می‌دهند که البته لزوماً به معنای تزریق ارز نیست؛ بلکه کارسازی از سمت صرافی‌هایی است که به نوعی طرف حساب بانک مرکزی بوده یا در اختیار بانک‌ها قرار دارند، از سوی بانک مرکزی سبب شده تا مدیریت قیمتی در بازار صورت گیرد.
به هر حال مجموعه شرایط دست به دست هم داده تا قیمت ارز در بازار ثبات نسبی را تجربه کند و حداقل این امیدواری را به کسب و کارها بدهد که این بازار قابلیت مدیریت دارد؛ اگرچه برای تمامی بخش‌های اقتصادی ایران، ثبات بسیار مهمتر از تثبیت نرخ ارز است. در واقع، خواسته بسیاری از فعالان اقتصادی، تلاش برای ثبات در بازار ارز به جای تثبیت است؛ چراکه تثبیت نرخ ارز، کاری جز فشرده کردن فنر قیمتی را در میان‌مدت ندارد و پس از آن، مطابق با تجربه همه جهش‌های قیمتی که در نرخ ارز رخ داده، باید منتظر بود که این فنر دوباره باز شود و تغییرات کلان‌تری را رقم زند.
به هر حال روند کاهشی نرخ ارز در بازار برای بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی خوشایند است؛ چراکه منجر به کاهش نرخ تمام شده آنها در میان مدت خواهد شد؛ اما نکته حائز اهمیت آن است که ثبات در بازار ادامه داشته باشد؛ اما به طور قطع تداوم این ثبات پیش‌شرط‌هایی دارد که باید آن را به درستی رعایت کرد.
حباب بازار ارز در حال تخلیه است
محمد لاهوتی، عضو کمیته ارزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: به نظر می‌رسد همانطور که رئیس کل بانک مرکزی نیز اشاره کرده، منابع ارزی کشور ظرف هفته‌های گذشته بهبود یافته و درآمدهای ارزی کشور بهتر شده که این امر، دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار را بهتر از گذشته پر کرده است.
وی افزود: نکته دیگری که به نظر می‌رسد باید مورد توجه قرار گیرد، ارز حاصل از صادرات است که کمک کرده تا نیازهای داخلی کشور تأمین شود؛ ضمن اینکه فاصله‌ای که بین ارز نیمایی و بازار آزاد وجود داشت، به دلیل نرخ خوراک پتروشیمی‌ها اصلاح گردید که این امر کمک کرد تا این دو نرخ در دو بازار مذکور به هم برسند؛ بنابراین از یک سو کاهش نرخ ارز در بازار آزاد و از سوی دیگر افزایش نرخ ارز در سامانه نیما باعث شده تا این دو نرخ به هم نزدیک و به نوعی واردکنندگان مجاب شوند که تفاوتی میان نرخ نیما با ارز صاداتی نداد و بنابراین آنها بیش از گذشته، نیازهای خود را از طریق صادرکنندگان تأمین می‌کنند.
روند کاهشی بازار ارز منطقی است
لاهوتی با بیان اینکه نرخ ۱۳ تا ۱۴ هزار تومانی به عقیده بسیاری از اقتصاددانان و فعالان اقتصادی، حباب داشته و این حباب نیز بالاخره یک روز باید خالی می‌شد که به نظر می‌رسد در حال حاضر در شرایط کاهش یا خروج از این حباب قرار داریم و قیمت واقعی شده است؛ در عین حال شخصاً معتقد نیست که در شرایط کنونی، نرخ ارز به زیر ۱۰ هزار تومان خواهد رسید؛ بلکه معتقدم که نرخ در کانال ۱۰ تا ۱۱ هزار تومانی باقی خواهد ماند؛ ولی نکته مهم آن است که ارز در هر کانال قیمتی قرار گیرد، حتماً ماندگاری داشته باشد و فرمول مابه التفاوت تورم داخلی و خارجی در آن لحاظ شود تا بعد از گذشت مدتی، مجدد فنر رها نشود.
وی اظهار داشت: در پاین یز موضوعات بیرونی می‌تواند تأثیر در افزیاش یا کاهش نرخ ارز داشته باشد اگر تحریم‌ها تعلیق یا آمریکا به میز مذاکره برگردد کمک کننده در کاهش نرخ ارز است اگر در شرایط کنونی بماند در کانال ۱۰ تا ۱۱ هزا تومانی است ولی اگر موضوعات دیگر باشد اتفاقات دیگری رخ خواهد داد و بازار بر اساس آن فاکتورها پیش خواهد رفت.
به گفته لاهوتی، تجربه این را نشان داده که وقتی بی اعتمادی بر بازار حاکم شود، همه در تلاش تهیه کالا بوده و به سمت خرید هجوم می‌آورند؛ اما به محض اینکه همه احساس کنند شرایط در حال تغییر است، همه فروشنده می‌شوند؛ این در حالی است که نه آن شرایط خیلی قابل اعتماد است و نه این شرایط؛ بلکه ثبات باید حاکم شود.
وی تاکید کرد: در شرایط کنونی، بانک مرکزی شرایطی بهتر از گذشته برای مدیریت شناور ارز دارد و با ابزارهایی که در اختیار گرفته، بازار را کنترل می‌کند؛ پس روند چند روز گذشته بازار ارز، منطقی است.
