شاید بتوان سال ۱۳۹۸ را به عنوان یکی از چهار سال سخت اقتصادی ایران در طول چند دهه گذشته به حساب آورد. یکی از عوامل اصلی این مساله محدودیت‌های ایجاد شده در مسیر صادرات نفت کشور است که باعث شده تا از حجم زیادی از درآمدهای ارزی محروم شویم.
در چنین فضایی دولت مجبور است برای بستن بودجه خود به درآمدهای مالیاتی روی بیاورد اما از آنجایی که مباحث مالیاتی بسیار حساس است نمی‌توان به راحتی درباره افزایش مالیات‌ها تصمیم خاصی گرفت. واقعیت این است که در شرایط فعلی که اقتصاد کشور وارد دوره‌ای از شرایط رکودی شده است نمی‌توان به واحدهای تولیدی فشار مالیاتی بیشتری وارد کرد.
فرارهای مالیاتی قابل پیگیری است
در این شرایط یکی از بهترین گزینه‌ها برای کسب درآمدهای بیشتر از حوزه مالیاتی پیگیری مالیات‌هایی است که باید اخذ می‌شده اما در عمل پرداخت نشده است. رئیس سازمان امور مالیاتی در آخرین اظهار نظر خود در این باره حجم فرارهای مالیاتی را حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است
امید علی پارسا –رئیس سازمان امور مالیاتی- در جلسه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی در مشهد تاکید کرده است که حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان کل فرار مالیاتی کل کشور به صورت تجمیعی و قابل پیگیری است.
۱۰ میلیون پرونده برای فرارهای مالیاتی
در همین رابطه یک اقتصاددان معتقد است این فرارهای مالیاتی که مدتی است از سوی مسئولان مختلف اقتصادی به آن اشاره می‌شود در بین حدود ۱۰ میلیون پرونده تقسیم شده است که تعداد بالای این پرونده‌ها باعث شده تا امکان کارآمدتر کردن سیستم مالیاتی در این شرایط وجود نداشته باشد و برای این کار بهتر است سازمان امور مالیاتی در وهله اول تمرکز خود را روی یک میلیون پرونده مالیاتی که از همه مهم‌تر هستند بگذارد، چرا که این پرونده‌ها احتمالاً بیشترین فرار مالیاتی را هم در خود دارند.
میثم موسایی با بیان اینکه منابع محدود سازمان امور مالیاتی برای پیگیری همه امور مربوط به ۱۰ میلیون پرونده مالیاتی محدود است، اظهار کرد: اینکه سازمان امور مالیاتی بخواهد برای فلان کشاورز یا باغدار در روستاهای دوردست پرونده مالیاتی باز کند فقط باعث افزایش هزینه‌ها بر این سازمان می‌شود. مالیات این اقشار حتی اگر هم وصول شود مبلغ ناچیزی است که بعید است فرار مالیاتی آنچنانی هم در آنجا کشف شود.
پیش از این فرهاد دژپسند –وزیر امور اقتصادی و دارایی- با بیان اینکه از ظرفیت مالیات‌ها به طور کامل استفاده نمی‌شود، گفته بود: سهم مالیات در اقتصاد کشور هفت درصد است که باید آن را به ۱۰ درصد برسانیم. در چند سال اخیر بخش مالیات عملکرد خوبی داشته است اما باید راه‌های فرار و اجتناب از مالیات بسته شود. شناسایی پایه‌های جدید مالیاتی و لغو برخی معافیت‌ها موجب افزایش درآمد مالیاتی می‌شود. مالیات‌ها باید بدون فشار بر مردم و مالیات‌دهندگان افزایش پیدا کند.
دژپسند همچنین با تاکید بر اینکه مالیات نباید فقط ابزار درآمد دولت باشد، اضافه کرد: مالیات ابزاری برای آرایش فعالیت‌های اقتصادی و زدودن فعالیت‌های مخرب در این بخش است.