مواضع متفاوت درباره رابطه ایران و آمریکا
بحث برقراری رابطه ایران و آمریکا بار دیگر به یکی از موضوع‌هاي محوری اظهارات مقامات ایرانی و آمریکایی طی روزهای گذشته تبدیل شده است.
به گزارش سایت طلا به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، البته این بحث همچون همیشه نظرات متفاوت و گاه متضادی را برانگیخته است. در فاصله اندکی پس از انتشار نظر علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی مبنی براینکه «قرار نیست تا قیامت با آمریکا قهر باشیم»، روز چهارشنبه علی لاریجانی موضعی متفاوت گرفت و گفت: «در این سه دهه بارها و بارها ایالات متحده آمریکا به‌رغم اشتلم‌گویی‌های سیاسی با ظاهر دوستانه در پی رخنه بود که گاه برخی سهل‌اندیشان میدان سیاست در این وادی دچار تردید و سستی شدند.»
همزمان، دو دیپلمات سابق آمریکایی به دولت این کشور توصیه کردهاند که در کنار مذاکرات 1+5 با ایران، به دنبال گشودن باب جدیدی از گفت‌وگوی دوجانبه با ایران باشد.
علی لاریجانی رییس موقت مجلس نهم دیروز در نطق پیش از دستور خود در صحن علنی مجلس، تکیه بر استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در نظریه حکومتی امام (ره) را یکی از ابعاد منظومه فکری امام (ره) معرفی کرد و گفت: مبارزه با استکبار و استعمار در نظریه سیاسی ایشان امری فرعی، تاکتیکی و مقطعی نیست؛ بلکه امام بیماری جامعه مسلمانان امروز را در فرودستی اجباری و از دست دادن عزت نفس مسلمانان می‌یابد و علت‌العلل آن را از دست دادن استقلال سیاسی و تحمیل استعماری می‌داند.
به گزارش خبرگزاری فارس، وی افزود: بر این اساس واژه شیطان بزرگ در نگاه امام خمینی صرفا یک ابتکار در واژه‌گزینی نیست، بلکه نقش چراغ خطر برای نسل‌های مختلف دارد تا از مکر و فسون آن در امان بمانند و انصافا خط فکری عامل عزتمندی نظام جمهوری اسلامی ایران شد، در این سه دهه بارها و بارها ایالات متحده آمریکا به‌رغم اشتلم گویی‌های سیاسی در پی رخنه بود با ظاهر دوستانه که گاه برخی سهل‌اندیشان میدان سیاست در این وادی دچار تردید و سستی شدند.
رییس موقت مجلس نهم اضافه کرد: در چنین شرایطی حکمت سخن امام و نقش رهبری معظم انقلاب مانع غفلت سیاسی شد؛ بنابراین یکی از عوامل عزتمندی امروز ایران در استقلال سیاسی با قرائت انقلابی امام (ره) است.
هاشمی: قرار نیست تا قیامت با آمریکا قهر باشیم
یک روز قبل تر اما، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با یک روزنامه درباره مذاکره ایران و آمریکا گفته بود: بالاخره ما باید یک حسن نیتی از آمریکایی‌ها ببینیم. اگر آنها بخواهند در عین خصومت از مذاکره هم استفاده کنند جواب نمی‌دهد، معکوس جواب می‌دهد. اما واقعا اگر یک روز آمریکا حسن نیت نشان دهد وضع فرق می‌کند. به فرموده امام اگر آمریکا آدم بشود، آن وقت می‌توانیم مشکلات را حل کنیم و قرار نیست تا قیامت با آمریکا قهر باشیم.
وی گفته بود: الان آمریکایی‌ها از موضع تحریم و فشار می‌خواهند کار بکنند. در مذاکره هم آنها دست بالا دارند. تحریم‌ها را اعمال کردهاند. فشارها را بر ما آورده‌اند. تحریم‌های سازمان ملل را اعمال کردهاند. حالا وقتی می‌نشینیم برای مذاکره می‌گویند شما این کار را بکنید تا ما تحریم‌ها را کم کنیم. اینکه مذاکره نیست!
مذاکره مستقیم با ایران در دستور کار قرار گیرد
از سوی دیگر، سفیر سابق آمریکا در چکسلواکی و ونزوئلا و معاون سابق وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی به دولت این کشور توصیه کردهاند که در کنار مذاکرات 1+5 با ایران، به دنبال گشودن باب جدیدی از گفت‌وگوی دوجانبه با ایران باشد.
به گزارش خبرگزاری فارس، این دو دیپلمات آمریکایی به نام‌های ویلیام لیورز و توماس پیکرینگ، در مقاله‌ای که مسکوتایمز آن را منتشر کرده است، با ذکر مثال‌های تاریخی از مناقشات ایالات متحده با دیگر کشورها، ابراز داشتند که در تمام این مناقشات تا مقامات آمریکایی خود مستقیما با طرف دیگر مناقشه به گفت‌وگو ننشستند، این مناقشات رو به کاهش نگذاشت.
بر اساس این گزارش، در سال 1933، روزولت، رییس‌جمهور وقت آمریکا مستقیما با «ماکسیم لیتوینف» به گفت‌وگو نشست تا روابط باز دیپلماتیک بین دو طرف ایجاد شد. آیزنهاور نیز در سال 1959 از خروشچف، رهبر شوروی دعوت کرد تا برای اولین بار به عنوان رییس اتحاد شوروی پای به خاک آمریکا گذارد. در دهه 1960، ریچارد نیکسون و مشاور امنیت ملی‌اش، هنری کیسینجر از طریق پاکستان گفت‌وگوهای مستقیمی را با چین بنیان نهادند تا به کاهش اختلافات مبادرت ورزند.
به باور این دو دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی، مذاکرات بین‌المللی با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور هم نیازمند مفاهیم و موضوعات جدید است. دیدار استانبول توانست فضایی مثبت را ایجاد کند و اکنون نیز فضا برای یک موافقت اولیه باز است. اما بدون گفت‌وگوی مستقیم ایالات متحده با ایران، نمی‌توان تصور کرد که دورانی جدید آغاز شود. مذاکرات 1+5 با ایران، به نظر نمی‌رسد که به خودی خود به یک راه حل بینجامند. ایالات متحده برای اینکه راحت‌تر با ایران به توافق برسد، نیاز دارد که شکل جدیدی به فضا دهد.
بنابر این گزارش، ایالات متحده باید برای گفت‌وگوهای دوجانبه تلاش کند. هرچند اکنون دیدار مستقیم بین باراک اوباما و محمود احمدی‌نژاد، روسای جمهور ایالات متحده و ایران، اکنون غیرقابل تصور به نظر می‌رسد اما در سال 1969 نیز دیدار بین نیکسون و مائو، روسای جمهور آمریکا و چین بسیار دور از ذهن بود. این دیدار در سال 1971 انجام شد.
این دو دیپلمات آمریکایی توصیه کردهاند که حتی بدون مذاکرات دوجانبه بین ایران و ایالات متحده، باز هم نوع مذاکرات ایران و 1+5 نیاز به بازسازی دارد. 1+5 باید به مذاکره با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور ادامه دهد و در همین شرایط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید به دنبال شفاف‌سازی هرچه بیشتر در برنامه هسته‌ای ایران باشد. ایرانیان تمایل دارند که مشکلاتشان را مستقیما با آژانس حل کنند تا اینکه زیر سایه شورای امنیت سازمان ملل متحد که تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کرده است، به مذاکره بپردازند.
دور بعدی مذاکرات ایران و 1+5 قرار است 29 و 30 خرداد در مسکو، پایتخت روسیه برگزار شود. نشست قبلی ایران و 1+5 در بغداد، با اختلافات نظر عمیقی همراه شد اما طرفین همچنان بر ادامه مذاکرات توافق کردند.
حصول توافق به زمان نیاز دارد
در همین حال، پی جی کراولی ،سخنگوی سابق وزارت خارجه آمریکا با اشاره به اینکه حصول توافق میان ایران و 1+5 به زمان نیاز دارد، تاکید کرد که نباید برای گرفتن نتیجه از مذاکرات با ایران عجله کرد و اشتباهی شبیه به آنچه در عراق رخ داد، مرتکب شد.
به گزارش خبرگزاری فارس، کراولی در یادداشتی که پایگاه شبکه تلویزیونی «بی بی سی» از وی منتشر کرد، افزوده است: موضوع زمان و اینکه چه مقدار زمان باقی مانده است و اینکه این زمان به نفع چه کسی است، به طور قابل توجهی روی انتظاراتی که از برگزاری این مذاکرات با ایران وجود دارد، تاثیر می گذارد. بسیاری این بازی (مذاکرات 1+5 با ایران) را در مراحل نهایی خود می پندارند و تصور می کنند که همزمان با گذشت زمان در هفته‌ها یا ماه‌های آتی درگیری صورت خواهد گرفت.