مطابق با آنچه که مسئولان عنوان کرده اند، حجم فرار مالیاتی در اقتصاد ایران به ۴۰ هزار میلیارد تومان می رسد؛ در این بین صاحبان حرف پزشکی که اتفاقا شغل پردرآمدی هم دارند، میانگین ۶.۵ تا ۷ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی را ثبت کرده اند.
حجم بالای فرار مالیاتی پزشکان در نهایت مسئولان را بر آن داشت که در خلل تصویب بودجه ۹۸، بندی را به الزام نصب پایانه فروشگاهی در مطب ها برای جلوگیری از فرار مالیاتی این قشر اختصاص دهند که بر این اساس بند الحاقی تبصره ۶ بودجه ۹۸ صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی که مجوز فعالیت آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان نظام پزشکی ایران یا سازمان نظام دامپزشکی ایران صادر می‌شود، را ملزم به نصب پایانه فروشگاهی در مطب ها کرده است.
تمدید دو باره زمان ثبت نام پزشکان
در این راستا، مطابق با آنچه که سازمان امور مالیاتی اعلام کرد، همه صاحبان مشاغل یاد شده مکلف شدند که حداکثر تا ۲۳ مرداد ماه امسال برای ثبت درخواست تخصیص شماره شناسه پایانه فروشگاهی (کارتخوان) اقدام کنند و حتی این هشدار داده شد که در صورت عدم استفاده از از کارتخوان بانکی، مشاغل پزشکی مشمول جریمه خواهند شد.
در این بین، سازمان امور مالیاتی بیستم مرداد ماه اعلام کرد که به دلیل نبود زیرساخت های لازم، مهلت پزشکان تا ۳۱ مرداد ماه تمدید شد؛ با این حال این زمان دوباره تمدید و اعلام شد که مهلت ثبت نام پزشکان در سامانه سازمان امور مالیاتی با توجه به مشکلات فنی موجود تا پانزدهم شهریور تمدید می شود. این در حالی است که متولیان سازمان امور مالیاتی پیش بینی کرده بودند که از ابتدای مهر ماه، صاحبان مشاغل پزشکی به پایانه های فروشگاهی و کارت خوان ها مجهز خواهند شد.
نقدی که بر این عدم برنامه ریزی دقیق برای ثبت نام پزشکان وجود دارد این است که اگر قرار باشد روند اجرای قانون به شکل موجود باشد، قطعا راه های فرار زیادی نیز از آن وجود خواهد داشت؛ به عنوان نمونه قطع عمدی اینترنت پایانه ها و الزام مراجعه کننده به پرداخت نقدی به بهانه عدم اتصال به شبکه، می تواند یکی از این راه ها باشد.
وضعیت مالیات ستانی از پزشکان
نگرانی ها از احتمال شانه خالی کردن پزشکان از پرداخت مالیات ابتدا از اینجا نشات می گیرد که در این مدتی که اعلام شد صاحبان این حرف باید پایانه فروشگاهی در مطب هایشان نصب کنند، شاهد شکل‌گیری موج انتقاد و اعتراض از سوی انجمن و مراکز مختلف و حتی سازمان نظام پزشکی بودیم.
تا جایی که این سازمان در قالب یک نامه رسمی اعلام کرد که پزشکان نحوه کار با دستگاه کارتخوان را بلد نیستند و قبل از هر گونه اقدام، باید شیوه کار با این دستگاه به پزشکان آموزش داده شود!
مساله ای که مطرح می شود این است که اگر پزشکان قصد پرداخت مالیات حقه را دارند و تمایلی به فرار مالیاتی ندارند علت این میزان هجمه و انتقاد از نصب دستگاه کارتخوان باتوسل به بهانه‌های مختلف، چیست؟
از سویی دیگر بررسی آمار رسمی از میزان پرداخت مالیات که از سوی مسئولان سازمان امور مالیاتی اعلام شده بود نشان می دهد که صاحبان این حرف تنها در حدود ۲۰۰ میلیارد تومان مالیات پرداخت می کنند؛ در حالی که مطابق با گفته امیرآبادی عضو کمیسیون تلفیق مجلس مجموع درآمد پزشکان متخصص (با در نظر گرفتن حداقل نرخ) در سال ۱۷ هزار و ۲۸۰ میلیارد تومان، پزشکان عمومی سه هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان و دندان پزشکان ۸ هزار و ۸۸۰ میلیارد تومان است که با این حساب، جمع مالیات حقه آنها ۷۲۰۰ میلیارد تومان است. اما جامعه پزشکی در حال حاضر فقط ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان مالیات می پردازد که به معنای آن است که پزشکان بیش از ۹۷ درصد فرار مالیاتی دارند.
علت حساسیت سازمان نظام پزشکی برای نصب دستگاه کارتخوان چیست؟
نظام بهرامی کمیل جامعه شناس در گفت و گو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه چند سال است که مردم نسبت به عدم نصب دستگاه کارتخوان در مطب‌ها و مراکز پزشکی حساس شده‌اند، اظهار داشت: این وضعیت باعث شده بیماران برای پرداخت وجه خدمات دچار زحمت بیشتری شوند.
وی افزود: از سویی دیگر این پرسش مطرح است که چرا بسیاری از پزشکان که در سایر تکنولوژی‌ها پیشتاز هستند در برابر این تکنولوژی مقاومت می‌کند و همچنان دریافت پول نقد را که از عوامل مهم انتقال بیماری‌هاست ترجیح می‌دهند؟
بهرامی کمیل ادامه داد: همچنین موضوع نصب کارتخوان با پیوند خوردن به بحث پرداخت مالیات و افزایش امکان فرار مالیاتی ابعاد جدیدی به خود گرفته است.
وی تصریح کرد: پرسش این است که اگر نصب دستگاه کارتخوان ربطی به مالیات ندارد، پس چرا سازمان نظام پزشکی بر روی این موضوع این اندازه حساسیت دارد و با اجباری شدن نصب کارتخوان مخالف است؟
این جامعه‌شناس افزود: پزشکان که اولویت خود را سلامت و رفاه بیماران اعلام می‌کنند و خود را از اقشاری می‌دانند که بیشترین و شفاف‌ترین مالیات‌ها را می‌دهند، پس چرا در عمل سالهاست با نصب اجباری کارتخوان مخالفت می‌کنند؟ مگر اینکه بگوییم نصب کارتخوان فضای زیاد می‌گیرد یا بگوییم در مقایسه با پول، احتمال انتقال بیماری در مراکز پزشکی را افزایش می‌دهد؟!
بهرامی کمیل گفت: همانطور که مشاهده می‌شود در موضوع نصب کارتخوان در مطب پزشکان بحث تعارض منافع پزشکان با مردم به خوبی قابل مشاهده است.
وزارت بهداشت باید از حق مردم دفاع کند
وی افزود: درحالی که رییس و معاونین سازمان نظام پزشکی کشور نصب کارتخوان را ضروری نمی‌دانند و حداکثر آن را به انتخاب پزشکان موکول می‌کنند؛ در یک نظرسنجی تلویزیونی ۹۲ درصد از مردم به اجباری شدن نصب کارتخوان در مطب‌ها و مراکز درمانی رای دادند. در این برنامه که در تاریخ 97/6/2 بطور زنده از تلویزیون پخش شد حاجی دلیگانی(نماینده مجلس) و بوذرجمهری(کارشناس نظام سلامت) به عنوان موافق نصب اجباری کارتخوان و جهانگیری(معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی) و قربانی(نماینده مجلس) به عنوان مخالف نصب اجباری کارتخوان دلایل خود را گفتند و مردم در نهایت با رای بسیار بالا خواستار نصب اجباری کارتخوان شدند.
بهرامی کمیل ادامه داد: به نظر می‌رسد در این وضعیت و به دلیل وجود تعارض منافع بین جامعه پزشکی و مردم، باید وزارت بهداشت و یا نهادهای دیگر به منظور دفاع از منافع بیماران به این موضوع ورود پیدا کنند. البته در مورد وزارت بهداشت تا زمانی که وزیر و معاونین این وزارتخانه تقریبا همگی از بین پزشکان باشند موضوع حل تعارض منافع از طریق این وزارتخانه هم کماکان شائبه تضییع حقوق مردم را به دنبال خواهد داشت.
اصل عدم تعارض منافع در حوزه پزشکی، چه زمانی رعایت خواهد شد؟
وی اظهار داشت: در پنج سال گذشته پزشکان و سازمان نظام پزشکی در برابر درخواست مردم و مسئولان برای نصب کارتخوان در اماکن کسب خود شدیدا مخالفت کردند و مدام از این گفتند که بیش از ۹۵ درصد پزشکان مالیاتهای خود را به موقع و دقیق می‌دهند و... اما؛ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از سازمان امور مالیاتی انتقاد کرده که چرا میزان مالیات پزشکان را ۷۰۰ میلیارد تومان در سال تخمین زده است، در حالی که مقدار واقعی مالیات پزشکان حداقل حدود ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان در سال تخمین زده می‌شود.
بهرامی کمیل با اشاره به الزام قانونی نصب کارتخوان در مطب‌ها و مقاومت صاحبان حرف پزشکی در برابر این موضوع، گفت: این پرسش در ذهن مردم همچنان باقی می‌ماند که پزشکانی که موضوعی به این سادگی را این چنین پیچیده کرده و رفاه حال مردم را در چند سال گذشته نادیده انگاشته‌اند در سایر مسائل پیچیده که منافع بیشتری دارند چه کار می‌کنند؟
وی افزود: چه زمانی قرار است اصل عدم تعارض منافع در حوزه پزشکی رعایت شود و دست سازمان نظام پزشکی؛ کمیسیون بهداشت مجلس و وزارت بهداشت که همگی توسط پزشکان اداره می‌شود از تصمیم‌گیری یکجانبه در این حوزه کوتاه شود؟