در اجرای تکلیف قانون بودجه ۱۳۹۸ آئیننامه مربوطه بعد از حدود چهار ماه در هیات دولت تصویب شده و قرار است بعد از اعلام نظرنهایی وزارتخانههای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ارتباطات و فناوری اطلاعات و همچنین سازمان برنامه و بودجه به عنوان مسئولان شناسایی دهکهای بالا، غربالگری از از پایان شهریور ماه شروع شود.
با این حال در آستانه غربالگری جمعیت حدود ۷۸ میلیون نفری یارانهبگیر، تاکنون هیچ توضیح شفاف و مشخصی در مورد اینکه ملاک دولت برای حذف چیست، ارائه نشده و تنها وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به اعلام اینکه سقف درآمدی معینی برای حذف یارانه وجود ندارد و نشان تمکن در سه دهک بالا میزان مصرف خانوارها خواهد بود اکتفا کرده است.
در اظهارات شریعتمداری آمده که آن دسته از خانوادهها که میزان مصرفشان از حد معین بالاتر است مشمول حذف یارانه میشوند.
تا اینجا مشخص آن است که بر خلاف آنچه که طی سالهای گذشته بر حذف یارانهبگیران پردرآمد از سوی دولت، مجلس و کارشناسان تاکید میشد، این روش در دستور کار نیست و میزان درآمد ماهانه ملاک حذف نخواهد بود.
اما اینکه گفته شده معیار بر مبنای مصرف خانوارها از حدی بالاتر قرار گرفته با خود ابهامات زیادی به همراه دارد که تا کنون پاسخی در مورد آن وجود نداشته است؛ اینکه مصرف بالا، منظور مصرف کدام کالا و خدمات است؟ حد این مصرف چقدر است و پرمصرف بر چه مبنایی تعریف شده است؟ بانکهای اطلاعاتی کدام بخشهای مصرفی را کاملا پوشش میدهد که مبنای حذف یارانه بگیران قرار گیرد؟
در این بین تا حدی میتوان گفت که مصرف بالا نمیتواند منظور میزان کالاهای خوراکی باشد که خانوارها تهیه میکنند، چراکه در این مورد امکان چندانی برای شناسایی وجود ندارد. بر این اساس مصرف کالا و خدماتی میتواند ملاک باشد که دولت بابت آنها از خانوارها هزینه دریافت میکند که از جمله آن سوخت و انواع حاملهای انرژی خواهد بود که میزان مصرف هر خانواری تحت نظارت دولت قرار دارد.
این در حالی است که در سال گذشته و در جریان تدوین برنامه دولت به منظور اصلاح روند فعلی حاملهای انرژی و توزیع یارانههای پنهان یکی از پیشنهادات مطرح شده برای اصلاح به تغییر قیمت بر مبنای مصرف افراد بر میگشت که البته در نهایت برای بودجه سال جاری اجرایی نشد.
به هر ترتیب ارائه توضیح صریح در مورد برنامه دولت به منظور غربالگری یارانهبگیران و روشن شدن سازوکار این موضوع از مطالبات عموم بوده و انتظار میرود قبل از اجرای طرح اطلاع رسانی شده و به ابهامات پاسخ داده شود.