رؤسای جمهور ایران و فدراسیون روسیه در بدو ورود به محل برگزاری این نشست از سوی رئیس جمهور ترکیه مورد استقبال قرار گرفتند.
روحانی، پوتین و اردوغان پس از گرفتن عکس یادگاری این نشست، در صدر هیات های عالی رتبه از مقامات سه کشور، مذاکرات خود را آغاز کردند.
متن کامل سخنان حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی در پنجمین اجلاس سران ایران، روسیه و ترکیه به شرح زیر است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای اردوغان
جناب آقای پوتین،
حضار محترم
در ابتدا مایلم از برادرم جناب آقای رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور محترم ترکیه به خاطر برگزاری پنجمین نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه تشکر کنم و از مهمان‌نوازی دولت و ملت شریف ترکیه قدردانی نمایم.
در آغاز سخن، لازم می‌دانم بار دیگر بر اصول مشترک در موضوع سوریه تأکید کنم:
حفظ یکپارچکی و تمامیت ارضی سوریه، احترام به حاکمیت ملی و استقلال و عدم دخالت خارجی در امور داخلی این کشور که همواره مورد تأکید ما بوده است، باید به طور جدی رعایت شده و تمامی زمینه‌های لازم برای بازگشت ثبات، امنیت و آرامش به این کشور فراهم شود.
مهم‌ترین دستور کار ما ارزیابی تلاش‌های سه کشور جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه برای خاتمه دادن به بحران سوریه از طریق مسالمت‌آمیز، مبارزه با تروریسم، کمک به تشکیل کمیته قانون اساسی، بازگشت آوارگان، تبادل بازداشت شدگان و ربوده شدگان، بهبود کمک رسانی انسان‌دوستانه، بازسازی و همچنین ارزیابی تلاش‌های بین‌المللی در این زمینه می‌باشد.
اکنون با گذشت دو سال و نیم از آغاز این روند، علاوه بر موفقیت‌ها و دستاوردهای جدید آن، شاهد بالندگی و تقویت جایگاه و تأثیرگذاری این روند در کمک به سوریه و جامعه بین‌المللی برای پشت سر گذاشتن مشکلات و تنش‌ها در این کشور هستیم.
همکاران گرامی
جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته معتقد است بحران سوریه تنها راه‌حل سیاسی دارد و این مهم صرفاً از طریق تعامل سازنده و مشارکت کلیه آحاد مردم سوریه به انجام می‌رسد. دولت و مردم سوریه - با همه تنوعی که دارند - خود قادرند این راه سرنوشت‌ساز و البته خطیر را بپیمایند. جمهوری اسلامی ایران از ابتدا بر ناکارآمدی راه‌حل نظامی برای پایان بخشیدن به این بحران تأکید کرده است و این حقیقت هنوز پابرجا است.
اکنون پس از گذشت قریب 9 سال از بحران سوریه و بر مبنای تجربیات حاصله از آن، همچنان بر این باوریم که دیدگاه تغییر نظام که برخی به دنبال آن بودند، ناکام و شکست خورده است. بحران سوریه و سایر بحران‌های مشابه در منطقه، باید با راه‌کارهای صلح‌آمیز و توسط مردم خود آن کشور حل و فصل شود. تلاش ما در طول سال‌های گذشته و به ویژه پس از متمرکز شدن فعالیت‌ها در چارچوب روند آستانه، همواره بر مبنای تسهیل روند گفتگو و تشویق دولت و معارضه برای پیوستن به این مهم بوده است.
مبارزه با تروریسم به ویژه داعش و القاعده و گروه‌های وابسته بایستی تا محو کامل آنها در سوریه ادامه یابد. البته در این مبارزه هیچ‌گاه نباید سلامت و امنیت غیرنظامیان به خطر افتد. در عین حال نباید به تروریست‌ها اجازه داده شود تا ناجوانمردانه از مردم به عنوان سپر انسانی استفاده کنند. باید برای نجات سالم و عزتمندانه آن گروهی از مردم بی‌گناه و غیرنظامی که در چنگال تروریست‌ها واقع شده‌اند، راه حل مناسبی یافت.
سال گذشته در چنین روزهایی، نمایندگان شرکای ما در روند آستانه، توافق ادلب را در شهر سوچی امضاء کردند و ما نیز به امید بیرون راندن تروریست‌ها و بازگشت حاکمیت دولت سوریه به بخش‌هایی که در کنترل تروریست‌ها قرار دارد، از این توافق حمایت کردیم. بی‌تردید یکی از اهداف اساسی تلاش کشورهای ضامن روند آستانه دراین توافق و حمایت از اجرای آن، پرهیز از وقوع بحران فراگیر انسانی در منطقه ادلب بوده است. اما اجرای این توافق آن‌گونه که طراحی شده بود، به پیش نرفت. متأسفانه چند صباحی از امضای آن نگذشته بود که مناطق تحت کنترل تروریست‌ها نه تنها کاهش نیافت، بلکه به صورت غیرقابل باوری افزایش هم یافت. این وضعیت، مؤید این واقعیت است که هرگز نباید به تروریست‌ها فرصتی برای سوء‌استفاده از شرایط میدانی را داد.
رؤسای محترم جمهور؛
ما برای پنجمین بار گرد هم آمده‌ایم تا با ارزیابی راه طی شده، تصمیمات مهمی برای آینده اتخاذ کنیم که می‌تواند ملت سوریه را در ترسیم آینده خود به دور از هرگونه فشار و دخالت خارجی یاری کند.
اصول مشترک مورد تأکید ما ادامه مبارزه با تروریسم تا ریشه کنی این بلای خانمان‌سوز، گفتگو و مصالحه، کاهش تنش، اصلاح قانون اساسی، بازگشت آوارگان، تبادل بازداشت شدگان و بازسازی سوریه است. سوریه‌ای آزاد و مستقل، سوریه‌ای که نه مورد تهدید دیگران باشد و نه پایگاهی علیه دیگران؛ سوریه‌ای به دور از اشغال و تهدید خ
ارجی و مبرا از تروریسم؛ سوریه‌ای متحد، منسجم با حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی و سوریه‌ای که تک تک فرزندان آن از حقوق ذاتی، طبیعی و شهروندی خود برخوردار باشند. و در این مسیر، فقط و فقط سوری‌ها برای آینده خود تصمیم می‌گیرند و دیگران نباید اجازه یابند تا در امور داخلی آنها دخالت کنند.
جناب آقای پوتین
جناب آقای اردوغان
بر نکته مهمی تأکید می کنم:
افزایش همکاری سه کشور ضامن، می‌تواند ضامنی اساسی در حل و فصل بحران سوریه و سایر بحران‌های منطقه باشد. بیگانگان امروز یا فردا این منطقه را ترک می‌کنند ولی ما همسایگان اینجا بوده‌ایم، هستیم و خواهیم بود.
فعال کردن مجدد توافقنامه سال 1998 آدانا میان سوریه و ترکیه می‌تواند الگوی مناسبی برای برطرف شدن نگرانی‌های دو طرف و آغازی بر پایان یک دوره تلخ باشد.
فرایند آستانه برخلاف سایر روندهای مرتبط با بحران سوریه به دنبال ایجاد اختلاف بین طرف‌های سوری نبوده است. رویکرد اصولی آن همواره بر حل و فصل اختلافات از طریق تعامل سازنده و تلاش برای یافتن راه‌حل مسالمت‌آمیز برای بحران سوریه تمرکز داشته است. در عین حال روند آستانه در تقابل با روندها و ابتکارات دیگر طراحی نشده است.
خانم‌ها! آقایان!
حضور نامشروع نیروهای نظامی آمریکا در خاک سوریه تمامیت ارضی و حاکمیت ملی این کشور به عنوان یک کشور مستقل عضو سازمان ملل متحد را به مخاطره انداخته است.
رییس‌جمهور آمریکا سال گذشته از تصمیم خود برای بازگرداندن نیروهای نظامی کشورش از سوریه گفت، ولی سرنوشت این سخن، مثل سایر سخن‌های او بود. اظهاراتی که نه در تجربه گذشته به حقیقت پیوسته، و نه اراده‌ای برای تحقق آن در آینده متصور است.
تأکید می‌کنم ضروری است هرچه سریع‌تر نیروهای آمریکایی از این منطقه خارج شوند و حاکمیت دولت سوریه در شرق و شمال فرات، همچون بقیه سرزمین سوریه گسترش یابد.
رؤسای محترم جمهور!
بازگشت آوارگان سوری از کشورهای همسایه و غیرهمسایه و آوارگان داخلی به منازل‌شان، می‌تواند برای میزبان و میهمان منشاء خیر و برکت باشد.
موکول کردن آغاز روند بازسازی و مشروط کردن آن به ملاحظات سیاسی مداخله جویانه‌ای که در دوران جنگ محقق نشده، تنها به طولانی‌تر شدن بحران و وارد آمدن صدمات و لطمات بیشتر به ملت سوریه می‌انجامد.
بر این اساس ضرورت دارد با تسهیل بازگشت هرچه سریع‌تر آوارگان سوری به خانه و کاشانه خود و کمک به ملت و دولت سوریه برای بازسازی کشور، زمینه را برای رفع دشمنی‌های گذشته و ساختن آینده، بر مبنای خواست ملت سوریه فراهم کنیم.
بازبینی و اصلاح قانون اساسی کنونی سوریه بر مبنای خواست مردم این کشور می‌تواند گامی مهم در جهت پایان دادن به بحران جاری باشد. تلاش سه کشور و نماینده دبیرکل سازمان ملل موجب پیشرفت‌های قابل توجهی در فرایند شکل‌گیری کمیته قانون اساسی شده است. لازم است از همکاری و تعامل سازنده دولت سوریه در این زمینه تقدیر نماییم.
رژیم صهیونیستی طی ماه‌های گذشته بر تعداد حملات تجاوزگرانه خود به سرزمین سوریه افزوده، مقامات این رژیم مسئولیت این تجاوزات را بر عهده گرفته و این تجاوزات را به عراق و لبنان نیز تسری داده‌اند. این حملات مصداق بارز اقدامات خصمانه تحریک‌آمیز و غیرقانونی می‌باشد که می‌تواند باعث ایجاد تنش و درگیری گسترده در منطقه شود. بدیهی است دولت‌ها و ملت‌های منطقه براساس منشور ملل متحد حق دفاع از خویش در قبال این قبیل تجاوزات را دارند؛ در حالی که متأسفانه سازمان‌های بین‌المللی در قبال این تجاوزات واکنش مناسبی نشان نمی‌دهند.