بزرگترین مشتری نفتی عربستان چطور به زانو درمی‌آید؟
مهم‌ترین خبر روزهای اخیر حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی و جهش قیمت‌ها به دلیل نگرانی همه نسبت به امنیت عرضه درست چند روز پس از هشدارهای جدید درباره احتمال اشباع عرضه نفت در بازار بود.
این حملات که باعث متوقف شدن تولید بیش از پنج میلیون بشکه در روز نفت عربستان سعودی شد، علاوه بر برانگیختن نگرانی نسبت به امنیت عرضه، آسیب پذیری اقتصادهای آسیایی در برابر اختلالات عرضه را برجسته کرد و ممکن است آنها را برای کاهش این آسیب پذیری به تکاپو بیاندازد.
حملات پهپادی به میدان نفتی خریص و تاسیسات پالایش ابقیق باعث شد تحلیلگران درباره قیمت نفت ۸۰ دلاری و حتی ۱۰۰ دلاری بسته به مدت زمانی که طول خواهد کشید تا فعالیت تاسیسات نفتی عربستان سعودی به وضعیت عادی برگردد، صحبت کنند. با این حال آخرین خبرها باعث پایین آمدن قیمت‌ها شد. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی اعلام کرده که بیش از نیمی از تولید ۵.۷ میلیون بشکه در روز که در نتیجه حملات به تاسیسات نفتی متوقف شده بود، احیا شده است و پیش‌بینی کرد ظرفیت تولید نفت تا پایان سپتامبر به ۱۱ میلیون بشکه در روز و تا پایان نوامبر به ۱۲ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
قیمت‌ها بلافاصله کاهش پیدا کرد و بسیاری از مردم در آسیا نفس راحتی کشیدند. آسیا بزرگترین مصرف کننده نفت عربستان سعودی است. طبق گزارش شرکت وود مک‌کنزی، واردکنندگان آسیایی حداکثر ۷۲ درصد از نفت این کشور را خریداری می‌کنند که به نرخ روزانه ۲.۵ تا ۲.۷ میلیون بشکه در روز نفت سبک و فوق سبک می‌رسد که گریدهای تولید شده در تاسیسات آسیب دیده هستند.
به دلیل این وابستگی به نفت وارداتی، هر بار افزایش شدید قیمت‌ها تاثیر فوری روی اقتصادهای آسیایی دارد به خصوص اگر آنها مانند اقتصاد هند با کندی رشد روبرو شده باشند. اما دلیل دیگر علاوه بر اختلال تولید که باعث نوسانات شدید قیمت‌ها می‌شود، احتمال بروز درگیری در خاورمیانه است.
در حال حاضر هند، ژاپن، کره جنوبی و همچنین چین در موقعیت دشواری قرار دارند. آمریکا در پی حملاتی که به تاسیسات نفتی عربستان سعودی صورت گرفت، ادعاهای واهی علیه ایران مطرح کرده و این کشورهای آسیایی را در موقعیت دشواری قرار داده است. به گفته میها هالی برنیک، تحلیلگر شرکت "وریسک مپل کرافت، انتظار می‌رود کره جنوبی و ژاپن تعادل محتاطانه‌ای میان منافع اقتصادی خود و همراهی با آمریکا برقرار کنند.
هند نیز یک اقتصاد آسیایی دیگر و واردکننده بزرگ نفت است که مطمئنا تلاش خواهد کرد امن‌ترین مسیر را در متوازن کردن منافع ژئوپلیتیکی متفاوت در پیش بگیرد. هند از همه به ایران نزدیک‌تر است و سابق بر این یکی از مشتریان بزرگ نفت ایران بوده است. این کشور با وجود این حقیقت که ناچار شده است به دلیل عدم تمدید معافیت از تحریم‌های نفتی آمریکا، خرید نفت ایران را کاهش دهد اما فعالانه تلاش دارد روابط گرم با همسایه‌اش را حفظ کند.
چین هم موضع خود را روشن کرده است. سخنگوی وزارت خارجه این کشور هفته جاری گفت چین مخالف هر گونه توسعه و تشدید منازعات است و از همه طرفین درگیر دعوت می‌کند از اقدامات بیشتری که به تشدید تنشهای منطقه ای منجر می شود، خودداری کنند.
چین تنها کشوری در آسیا است که برای حفظ تامین نفت مورد نیازش، فعالانه سرگرم بنای حضور نفتی بین‌المللی خود است. اکنون ژاپن، کره جنوبی و هند ممکن است لازم باشد الگوی این کشور را دنبال کنند. تولید داخلی برای کره جنوبی یا ژاپن گزینه نیست اما برای هند چنین گزینه‌ای وجود دارد با این حال گزینه سریع‌تر و ارزان‌تری نیست. ایجاد ذخایر استراتژیک و توسعه در نفت بین‌المللی و متنوع کردن منابع تامین نفت از دیگر گزینه‌های موجود هستند.
بر اساس گزارش اویل پرایس، با این حال گفتن آن ساده به نظر می‌رسد. دلیل این که آسیا نفت زیادی از عربستان سعودی خریداری می‌کند ارزان‌تر بودن آن نسبت به نفت منابع دیگر است. توسعه نفتی بین‌المللی به سبک چین هم زمان و پول زیادی می‌طلبد. متنوع کردن منابع تامین نفت نیز به دلیل ملاحظات قیمت و دسترس پذیری آن به همین سادگی نیست. خبر خوب در این وضعیت پیچیده این است که احتمال تشدید رویارویی نظامی در خاورمیانه اندک است.
