سفر خودروهای میلیاردی به کشورهای همسایه برای تعمیر!

دامنه تحریم‌ها به لوازم یدکی خودرو‌ها هم کشیده شده است. این اتفاق ‏در حالی روی داده که از‌سال گذشته فعالان بازار لوازم یدکی هشدار آن را داده بودند و حالا درحالی‌که ‏موجودی انبار‌های لوازم یدکی رو به پایان است، حرف از تعمیر برخی خودرو‌ها در خارج از کشور به میان ‏آمده است.

به گزارش سایت طلا به نقل از فرارو، اغلب خودرو‌های وارداتی در ماه‌های اخیر با کمبود لوازم یدکی روبه‌رو شده‌اند. از طرف دیگر ‏بحث لوازم یدکی تقلبی هم داغ است و همین موضوع باعث سردرگمی کسانی شده که خودرو‌های خارجی ‏دارند و برای تعمیر آن به دردسر می‌افتند. چون از یک طرف به دلیل تحریم دیگر خبری از ‏واردات لوازم یدکی خارجی نیست و از سوی دیگر بازار پر شده از لوازم تقلبی و قاچاق.

تعمیرکاران می‌گویند یا ‏قطعات موجود نیست یا تقلبی آن‌ها به بازار آمده و هیچ راه‌حلی برای تشخیص قطعات و لوازم یدکی تقلبی در ‏بازار وجود ندارد و حتی شناسایی قطعه بی‌کیفیت و تقلبی از توان تعمیرکاران نیز خارج شده است. علاوه بر ‏این برخی از تعمیرکاران به صاحبان خودرو‌ها پیشنهاد می‌دهند اتومبیل‌هایشان را برای تعمیر به کشور‌هایی ‏مثل گرجستان و ترکیه بفرستند که این کار هم هزینه گزافی دارد. ‏

مشکل از کجا شروع شد؟
با بد عهدی آمریکا و خروج یک جانبه از برجام، خروج شرکت‌های خودروسازی نیز از ایران آغاز شد. این شرکت‌ها با ‏توجه به سهمی که در بازار دنیا دارند، با شرکت‌های خودروسازی ایرانی به‌طور کامل قطع رابطه کردند. شرکت‌‏هایی مثل پژو، رنو، کیاموتورز و حتی برخی شرکت‌های چینی ازجمله مهمترین خودروسازانی بودند که ‏ترجیح دادند بازار ایران را ترک کنند. همین موضوع باعث شد صاحبان این خودرو‌ها با چالش جدی تأمین ‏قطعات یدکی مواجه شوند. ‏
ولوو: یکی از نخستین کشور‌هایی که طی یک‌سال اخیر بازار خودروسازی ایران را با تحریم‌های اعمال شده ‏آمریکا ترک کرد، شرکت سوئدی ولوو بود. سوئدی‌ها در مهرماه‌سال ۱۳۹۷ ایران را ‏ترک کردند و سخنگوی ولوو گفت که این گروه کامیون‌سازی دیگر نمی‌تواند مبلغی بابت قطعات فرستاده ‏شده به ایران دریافت کند، به همین دلیل تصمیم گرفت در ایران فعالیت نکند. ‏
اسکانیا: دومین برند خودروسازی سوئدی که بازار ایران را ترک کرد، شرکت اسکانیا بود. اسکانیا یک ‏برند سوئدی است، اما بیش از ۷۰‌درصد سهام آن در اختیار شرکت فولکس واگن است. زمزمه خروج اسکانیا از ‏بازار ایران در مرداد ۹۷ آغاز شد.

در ایران دو شرکت «عقاب افشان» و «ماموت» نمایندگان ساخت و مونتاژ ‏محصولات اسکانیا بودند که به ترتیب به ساخت اتوبوس، موتور سنگین و تریلی تحت لیسانس این ‏شرکت می‌پرداختند که فعالیت آن‌ها هم در کشور ما متوقف شد. ‏
رنو: میان برند‌هایی که بازار ایران را ترک کردند، شرکت فرانسوی رنو شرایط متفاوت‌تری داشت و روند ‏خداحافظی این برند فرانسوی طولانی بود. در روز‌هایی که برند‌های خودروسازی ساز رفتن از ‏ایران را می‌زدند، رنو رسما اعلام کرد که بازار ایران را ترک نخواهد کرد، اما سه ماه بعد اعلام کرد که با ‏بازگشت تحریم‌های آمریکا فعالیتش را در ایران متوقف می‌کند. این در حالی بود که شرکت رنو ۱۵ مدل خودرو ‏در ایران عرضه کرده است. ‏

هیوندای و مزدا: این شرکت‌کره‌ای درست مثل مزدای ژاپنی از شرکای مهم تجاری آمریکا هستند که ‏همکاری‌های زیادی با برند‌های آمریکایی دارند. خروج هیوندای و مزدا از بازار ایران قابل پیش‌بینی ‏بود. هیوندای، ۱۵ خودرو به ایران صادر می‌کرد و از برند‌های خارجی پرطرفدار در ایران بود. مزدای ژاپنی ‏هم ۶ خودرو به ایران صادر می‌کرد و با جدی شدن تحریم‌ها، فعالیتش را در کشورمان خاتمه داد. ‏
کیا موتورز: یکی از آخرین برند‌هایی که از بازار خودروسازی ایران خارج شد، کیاموتورز کره‌جنوبی بود. این ‏شرکت کره‌ای هم به پیروی از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، به‌همکاری با ایران و گروه خودروسازی سایپا ‏پایان داد. با این تصمیمِ شرکت کره‌ای، تولید خودرو کیاسراتو در سایپا متوقف و خطوط تولید آن نیز ‏جمع‌آوری شد. کیا موتورز هم ۱۵ خودرو در ایران داشت. ‏
برند‌های چینی: شرکت‌های خودروسازی چینی تا پیش از نواخته شدن زنگ تحریم‌ها حضوری فعال و ‏چشمگیر در ایران داشتند. چندشرکت چینی در خودروسازی ایران حضور داشتند که بیشتر آن‌ها در بخش ‏خصوصی فعالیت می‌کردند و برخی نیز با ایران‌خودرو و سایپا همکاری داشتند. چری، جک، لیفان، جیلی، ‏‏ام جی، برلیانس و چانگان شاخص‌ترین شرکت‌های خودروسازی چینی در ایران هستند که ‏هنوز به فعالیت خود در کشورمان به‌طور کامل پایان نداده‌اند، اما تیراژ همه آن‌ها در ۶ ماه اخیر کاهش قابل ‏توجهی داشته است.

چالش تأمین قطعات و بی‌میلی چشم‌بادامی‌ها به ادامه همکاری با شرکت‌های ایرانی که ‏ناشی از همکاری آن‌ها با آمریکا است، از مهمترین دلایل توقف فعالیت آن‌ها در کشورمان بوده است. آمار تولید ‏خودروسازان طی سال‌های ۹۳ تا ۹۶ نشان می‌دهد تیراژ مونتاژی‌های چینی ایران‌خودرو و سایپا روندی رو به ‏رشد داشته و این خودرو‌ها توانستند در این مدت بازار نسبتا قابل‌توجهی را برای خود دست و پا کنند. این در ‏حالی‌است که تولید مونتاژی‌های چینی ایران‌خودرو و سایپا طی یک‌سال گذشته رو به افت گذاشته و برخی ‏حتی در آستانه توقف قرار گرفته‌اند. ‏

گمرک می‌تواند مشکل را حل کند
با پایان حضور شرکت‌های خودروسازی خارجی در ایران، تأمین قطعات یدکی و تعمیر این خودرو‌ها به دردسر ‏بزرگی برای صاحبان آن‌ها تبدیل شده است. علیرضا نیک‌آیین، رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو دراین‌باره به شهروندآنلاین می‌گوید: «از بازار لوازم یدکی خودرو‌های چینی، فرانسوی و برخی خودرو‌های کره‌ای همچون ‏سانگ‎یانگ کمبود‌هایی گزارش شده است.

درخصوص خودرو‌های فرانسوی جدید مانند ساندرو و ۲۰۰۸ و ‏برخی خودرو‌های چینی، مشکلاتی وجود دارد و صاحبان آن‌ها هم برای تأمین قطعات با مشکل روبه‌رو ‏هستند. به عنوان مثال برای خودرو‌های در رنج قیمت ۲۰۰ تا ۷۰۰‌میلیون تومان با مشکل قطعات تقلبی روبه‌‏رو هستیم، چون نمونه‌های تقلبی قطعات بسیار در کشور افزایش پیدا کرده است.»
نیک‌آیین با بیان این‌که ‏ثبت‌سفارش از مهمترین مشکلات تأمین قطعات لوازم یدکی است، ادامه می‌دهد: «ثبت سفارش امروز مسیر ‏دشواری را پیش پای واردکنندگان گذاشته است. تخصیص ارز نیمایی، حواله ارز، موانع بانکی بین‌المللی و… ‏باعث شده واردکنندگان مشکلات زیادی برای واردات داشته باشند. ضمن این‌که امکان ترخیص از گمرک هم ‏چالش بزرگی است.

مسأله‌ای که باید موردتوجه قرار گیرد، این است که بازار لوازم یدکی خودرو همواره باید ‏تامین شود و ضروری است این روند مداومت داشته باشد‎. ‎‏ اگر ترخیص قطعات مانده در گمرک هرچه زودتر ‏انجام شود، مشکلات موجود در این زمینه حتما برطرف خواهد شد. ضمن این‌که باید فکری هم به حال ‏قطعات قاچاق کرد.» ‏

سفر خودرو‌های میلیاردی به کشور‌های همسایه برای تعمیر
علاوه بر دارندگان خودرو‌های خارجی، صاحبان خودرو‌های خاص و لاکچری هم برای تأمین قطعات یدکی با ‏دردسر مواجه هستند. مشکل واردات قطعات یدکی خودرو‌ها باعث شده که برخی افراد به صورت قاچاق و ‏مسافری اقدام به واردات قطعات برخی خودرو‌ها کنند که البته تعداد آن‌ها هم پایین است. همین موضوع ‏باعث شده صاحبان برخی خودرو‌های لوکس و لاکچری برای تأمین خودروهایشان به کشور‌هایی مثل ‏گرجستان و ترکیه سفر کنند.

این افراد با خودرو‌های خود به کشور‌هایی مثل ترکیه و گرجستان می‌روند و با ‏مراجعه به نمایندگی‌ها اقدام به تعمیر خودروی خود می‌کنند که البته هزینه‌ای سنگین را هم متحمل می‌‏شوند. مصرف زیاد سوخت و هزینه بالای آن به علاوه گران بودن قطعات، این سفر‌ها را به سفر‌هایی گران ‏تبدیل کرده است. کاهش ارزش پول ایران و پرداخت هزینه قطعات به دلار هم یکی از مشکلات کسانی است ‏که خودرو‌های خود را برای تعمیر به کشور‌های همسایه می‌برند.
علیرضا نیک‌آیین، رئیس اتحادیه تعمیرکاران ‏خودرو دراین‌باره به شهروندآنلاین می‌گوید: «نبود قطعات خودرو‌های لوکس در ایران باعث شده صاحبان آن‌ها به ‏دردسر بیفتند. آن‌ها مجبورند یا از قطعاتی که به صورت غیرقانونی وارد کشور شده، استفاده کنند که البته به ‏اصل بودن آن‌ها تردید داریم یا این‌که خودشان به کشور‌های همسایه مثل گرجستان و ترکیه سفر و با مراجعه به نمایندگی‌ها، خودرو‌های خود را تعمیر کنند. متاسفانه شرکت‌هایی که این خودرو‌ها را وارد ‏کرده‌اند، امروز جوابگو نیستند و این خلاف قوانین واردات و پشتیبانی خدمات پس‌از فروش است.
درواقع این ‏شرکت‌ها وظیفه خود را درست انجام نداده‌اند. آن‌ها باید هم خدمات گارانتی و هم وارانتی خودرو‌های جدیدی ‏را که وارد کشور کرده‌اند، پشتیبانی کنند، اما به سادگی از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کرده‌اند. در حال ‏حاضر هیچ راهی برای تعمیر این خودرو‌ها وجود ندارد و صاحبان آن‌ها مجبورند با پرداخت هزینه‌های ‏گزاف به کشور‌های دیگر سفر و خودروهایشان را تعمیر کنند.

برخی از آن‌ها هم برای این‌که این هزینه ‏را پرداخت نکنند با مشکلات خودروی خود سر می‌کنند که این کار بسیار خطرناک است و حتی ممکن است ‏هزینه تعمیر خودرو را افزایش دهد، چون خرابی یک قطعه امکان دارد به قطعات دیگر هم آسیب وارد کند. این ‏روال اصلا درست و منطقی نیست و مثل مُسکن برای بازار قطعات یدکی است. البته چاره دیگری هم نیست ‏چون با شرایط فعلی نمی‌توان راه حل دیگری پیدا کرد.»
نیک آیین می‌گوید: «واقعیت این است که شرکت‌های ‏خارجی ظلم بزرگی به ایرانی‌ها کرده اند. آن‌ها خودرو‌های خود را بدون هیچ‌گونه پشتیبانی به ایرانی‌ها فروخته‌‏اند و الان هم زیر بار مسئولیت خود نمی‌روند. خودمان هم نمی‌توانیم این قطعات را تولید کنیم، چون هزینه ‏تولید آن‌ها بسیار بالا است و از تکنولوژی تولید آن‌ها هم بی‌بهره هستیم.» ‏