توافق تجاری آمریکا و ایران!

توافق تجاری آمریکا و ایران

در چند هفته گذشته شاهد دو اتفاق بین‌المللی مهم بودیم که می‌توانند آینده ما را وارد مسیر جدیدی کنند. اول، فاز ۱ توافق تجاری چین و آمریکا و دوم، ترور فرمانده ایرانی توسط آمریکا. ابتدا به شرایط اقتصادی ایران در توافق تجاری چین و آمریکا می‌پردازیم سپس مرور فرمانده ایرانی را از زاویه سیاسی بررسی می‌کنیم.

آمریکا از برنامه صفر کردن صادرات نفت ایران دست بر نداشته و با توجه به شرایط جدید، امکان دارد موفق شود. در زمینه صادرات نفت ما هند را از دست دادیم و اکنون چین تنها واردکننده رسمی نفت ایران است اما روند این تجارت نیز دلچسب نیست. در سال ۲۰۱۸ به طور متوسط روزی ۶۵۰,۰۰۰ بشکه نفت به چین صادر می‌کردیم که الان به ۲۲۵,۰۰۰ بشکه در روز رسیده (اس‌اندپی گلوبال پلاتس). ما بیش از ٪۶۰ صادرات نفت خود به چین را از دست دادیم آن هم در شرایطی که چین و آمریکا به شدت درگیر جنگ تجاری بودند! حال که این دو کشور به دنبال توافق تجاری هستند چه خواهد شد؟ فاز اول توافق تجاری چین و آمریکا چهارشنبه ۲۵ دی امضا شد ولی چند روز پیش از آن مقامات آمریکا اعلام کرده بودند که در حال مذاکره با چین برای قطع خرید نفت ایران هستند. می‌توان نتیجه گرفت که این توافق دارای دو اثر مثبت و منفی هم‌زمان بر ایران است. اثر منفی: حرکت حجم نفت صادراتی ایران به سمت صفر می‌تواند فشار مالی زیادی به مردم وارد کند که واضح‌ترین آن‌ها افزایش قیمت دلار است. اثر مثبت: توافق تجاری چین و آمریکا می‌تواند عامل رونق گرفتن کسب و کار در جهان و افزایش تقاضا و قیمت محصولات پایه باشد؛ پس صادرات غیرنفتی ما (گاز، پتروشیمی، فلزات و ...) بهتر می‌شود و بخشی از کاهش صادرات نفت ایران را جبران می‌کند.

در رابطه با ترور فرمانده، اگر موضوع را سیاسی در نظر بگیریم به شرایط بین‌المللی خاصی می‌رسیم که مانند موضوع قبلی هم‌زمان دارای جنبه‌های مثبت و منفی است. جنبه منفی: فشار حداکثری بر ایران به نتایج از پیش مشخص شده نرسید اما آمریکا نامید نیست؛ به نظر می‌رسد آمریکا با ترور فرمانده اعلام کرده که در حال ورود به مرحله‌ای تهاجمی‌تر از قبل است. یکی از نتایج هجومی‌تر بودن آمریکا همان موضوع پارگراف قبل یعنی صفر کردن صادرات نفت ماست. نتیجه بعدی آن همراه کردن اروپا با خود است. پس از ترور فرمانده، حمله ایران به پایگاه آمریکا و برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات برجام، اروپا مکانیزم ماشه را فعال کرد و این نوعی متحد شدن با آمریکاست. البته اروپا و آمریکا از تحریم آمریکا انتظارات متفاوتی دارند، اروپا به دنبال بازگشت ایران به برجام و آمریکا به دنبال برجام جدید است. جنبه مثبت: پس از ترور فرمانده، ایران اعلام کرد هر کشوری که ایران یا ایرانی‌ها از آن مبدا مورد آسیب آمریکا قرار بگیرند نیز هدف نظامی ایران خواهد بود. اطمینان داشته باشید که هیچ کدام از کشورهای منطقه توان مقاومت نظامی در برابر ایران را ندارند بنابراین شروع به همکاری با ایران و مذاکره با آمریکا برای کاهش فشار بر ایران خواهند کرد. به طور کلی اثر فشار آمریکا و اروپا بر ایران بیش‌تر از اثر همکاری کشورهای خاورمیانه با ماست اما این همکاری می‌تواند به صادرات ما کمک کرده و بخشی از فشار تحریم را رفع کند.