استعفای ناگهانی دولت روسیه و کناره گیری مدودف رفیق گرمابه و گلستان ولادیمیر پوتین از نخست وزیری این کشور گمانه زنیهای فراوانی را درباره آینده روسیه و پوتین در پی داشته است. تحلیلگران معتقدند این تغییر و تحولات ناگهانی جزیی از یک نقشه بزرگتر است. نقشهای که در ذهن پوتین طراحی شده و احتمالا به جز چندتن از حواریونش کسی از آن نقشه اطلاعی ندارد.
با این حال تحلیلگران و ناظران سیاسی گمانهزنیهای مختلفی درباره نقشه تازه پوتین ارائه میکنند. ظاهرا رییس جمهور روسیه مدل پوتین- مدودف را کنار گذاشته و این باره طرحی نو در انداخته است.
فعلا میخائیل میشوستین تکنوکراتی که با سروسامان دادن به نظام مالیاتی آشفته روسیه در دل پوتین جاباز کرده، جایگزین مدودف شده است. مدودف نیز پستی تازه گرفته و جانشین رییس شورای عالی امنیت ملی روسیه شده است. پستی که به نظر میرسد او را صحنه سیاست کمی به حاشیه میبرد. رییس شورای عالی امنیت ملی پوتین است.
شاید مهمترین تحول همین است که مدودف که سالها دست راست پوتین بود، در معادلات جدید نقش جدی ایفا نکند، شاید هم پوتین او را به حاشیه برده که چهار سال دیگر با پایان یافتن دوره ریاست جمهوری اش نقش مهمی به او واگذار کند.
فعلا از نقشه پوتین این معلوم است که او قصد ایجاد تغییر در قانون اساسی دارد، گفته میشود میخواهد جایگاه نخست وزیری را ارتقا دهد و از طرف دیگر یک پست کلیدی دیگر ایجاد کند. هدف از این تغییرات چیست؟ ناظران میگویند او به دنبال راهی موثر برای ماندن در قدرت است. پوتین کمتر از چهار سال دیگر باید ریاست جمهوری را واگذار کند. اما آیا او قدرت را هم واگذار خواهد کرد؟ سوالی که از دید بسیاری از کارشناسان پاسخش "نه" است.
شعیب بهمن تحلیلگر مسائل روسیه درباره تحولات تازه در هسته قدرت روسیه گفت: «موضوع چند وجه دارد. یک وجه آن مربوط به گذشته و اتفاقات چند سال اخیر میشود، برمبنای روندی که تا به امروز دولت روسیه داشته به نظر میرسد محبوبیت مدودف و دولت او در داخل روسیه کاهش یافته است. انتقادها در یک سال گذشته از مدودف افزایش داشته است. به همین دلیل پوتین تمایل دارد دست به یکسری اصلاحات بزند تا بتواند افکار عمومی را راضی کند و از شدت انتقادهای مخالفان بکاهد.»
او افزود: "بُعد دوم ماجرا در رابطه با آینده است. پیشنهاد پوتین برای اعمال تغییرات در قانون اساسی روسیه برای آینده این کشور است. در پیشنهاد پوتین افزایش قدرت نخست وزیر دیده شده است. در همین راستا این گمانه زنی مطرح است که او میخواهد در پایان دوره دوم ریاست جمهوری اش، با توجه به اینکه دیگر نمیتواند در این پست قرار گیرد، حیات سیاسی خود را در آن پست ادامه دهد."
این تحلیلگر مسائل بین الملل ادامه داد: «در تغییرات جدید پست دیگری تحت عنوان رییس شورای دولت هم مطرح است، هنوز ابعاد و جایگاه حقوقی این پست مشخص نیست؛ بنابراین گمانهزنیها این است که پوتین در آینده در یکی از این دو پست قرار خواهد گرفت. اگر در پست رییس رییس شورای دولت قرار گیرد، نقش یک رهبر را خواهد داشت و اگر هم در پست نخست وزیری هم قرار گیرد قاعدتا نخست وزیری خواهد بود که قدرت را به صورت تام و کامل در اختیار خواهد داشت.»
شعیب بهمن گفت: "با توجه به اینکه دوران ریاست جمهوری پوتین پایان مییابد، او به دنبال آن است که جانشین مناسبی را برای خود معرفی کند، احتمال دارد که نخست وزیر جدید جانشین پوتین در آینده باشد و یا دست کم زمینه را برای اینکه یک چهره جدید در سالهای آینده بر سر کار بیاید، فراهم کند."
او معتقد است "باید منتظر بود و دید تغییرات مورد نظر پوتین در قانون اساسی دقیقا چه است و چه اهدافی را پیگیری میکنند. روشن شدن آن تغییرات میتواند آینده سیاسی پوتین و روسیه را تا حدی روشن کند."
شعیب بهمن درباره احتمال بازنشسته شدن پوتین پس از پایان دوران ریاست جمهوری گفت: «این احتمال بسیار اندک است. در شرایط فعلی دلیلی برای بازنشستگی پوتین وجود ندارد، او یک رهبر قدرتمند در داخل و خارج روسیه به حساب میآید. او مرد شماره یک روسیه و یکی از قدرتمندترین مردان سیاست در جهان است. ضمن اینکه او با اقبال افکار عمومی روسیه هم مواجه است. در اکثر نظرسنجیها محبوبیت پوتین بیش از ۷۰ درصد است و تداوم این محبوبیت نشان میدهد مردم روسیه همچنان خواستار حضور او در قدرتند. احتمال کناره گیری او بسیار اندک است، اما نمیتوان آن را هم نادیده گرفت، شاید او دچار بیماری خاص باشد، با این حال در برنامه پوتین و وضعیت کنونی ساختار سیاسی روسیه فعلا چنین انتظاری وجود ندارد.»
این تحلیلگر مسائل روسیه درباره سرنوشت مدودف و وضعیت کنونی اش در ساختار قدرت گفت: "مدودف در سالهای اخیر با افت چشمگیر محبوبیت مواجه شد. اگرچه او در چهار سالی که به عنوان رییس جمهور در قدرت حضور داشت میزان محبوبیتش افزایش پیدا کرد و بخشی از جامعه روسیه برای اصلاحات و نوسازی به او دلبسته بودند و به همین دلیل در بین افکار عمومی روسیه با استقبال مواجه شد. اما جابه جایی او با پوتین و بازگشتش به سمت نخست وزیری خیلی به سودش تمام نشد. در یکی دو سال گذشته نارضایتیها نسبت به عملکرد مدودف در امور داخلی روسیه به ویژه مسائل اقتصادی بالا گرفت؛ بنابراین او با کاهش محبوبیت مواجه شد، حالا او در نزد افکار عمومی محبوبیت زیادی ندارد و برای آینده سیاسی اش هم نمیتوان نقش ویژهای برایش قائل شد."
این تحلیلگر مسائل روسیه درباره میخائیل میشوستین، نخست وزیر جدید روسیه گفت: "او سابقه اقتصادی دارد و بیشتر در امور مالی و مالیاتی کار کرده است. میشوستین چهره شناخته شده سیاسی در داخل روسیه و خارج از آن نیست. با توجه به وضعیت اقتصادی روسیه در سالهای اخیر به ویژه بحران اوکراین و تحریمهای غرب علیه این کشور، به نظر میرسد انتخاب او برای حل بحرانهای اقتصادی و سروسامان دادن به آنهاست."
او افزود: «از طرف دیگر شیوه عملکرد پوتین حکایت از این دارد که او در بزنگاههای تاریخی کمتر به سراغ افراد و چهرههای شناخته شده میرود. همانطور که دو دور اول ریاست جمهوری اش پایان یافت مدودف کمترین شانس و بخت برای جانشینی پوتین را داشت، اما در نهایت انتخاب پوتین چهره کمتر شناخته شده یعنی مدودف بود. در شرایط فعلی هم به نظر میرسد همان الگو رعایت شده است.»
شعیب بهمن معتقد است: "اصلاحات در نظام اقتصادی روسیه و اصلاح قانون اساسی این کشور مهمترین ماموریتهای نخست وزیر جدید روسیه به شمار میروند."
به گفته او "فعلا نمیتوانیم از تغییرات اساسی در روسیه سخن بگوییم به ویژه که وزارت خانههای اصلی همچون وزارت دفاع و خارجه به احتمال بسیار زیاد حفظ میشوند و در آنها تغییر و تحول اساسی صورت نخواهدگرفت؛ بنابراین خط مشیهای کلان روسیه هم دچار تغییر وتحول جدی نمیشود و اساسا نمیتوان انتظار داشت در بعد سیاست خارجی روسیه دچار دگرگونی مهمی شود."