خلیج فارس و تنگه هرمز در وضعیت خاص و کم سابقه‌ای قرار گرفته اند. کشور‌های مختلف با ادعای حفظ امنیت کشتیرانی، نیروی نظامی به این منطقه اعزام می‌کنند. این اتفاق پس از چند ماه تنش در خلیج فارس رخ داده است و حالا با حضور ناو‌های و کشتی‌های نظامی خلیج فارس و تنگه هرمز نظامی‌تر از گذشته هم می‌شود.
این وضعیت حاصل تنش‌های تابستان و پاییز امسال در منطقه است، انفجار و حمله به چند نفتکش، توقیف یک نفتکش انگلیس توسط ایران، حمله به تاسیسات نفتی آرامکو متعلق به عربستان سعودی، سرنگونی پهپاد آمریکا توسط سپاه پاسداران و ....
پس از این رخداد‌ها ایلات متحده آمریکا به بهانه حفظ امنیت کشتیرانی و عبور امن نفتکش‌ها در خلیج فارس و تنگه هرمز پیشنهاد ایجاد یک ائتلاف دریایی را داد.
حوزه فعالیت ائتلاف دریایی آمریکا شامل تنگه هرمز، باب المندب، دریای عمان و منطقه خلیج فارس می‌شود.
از همان ابتدا برخی متحدان منطقه‌ای ایالات متحده از طرح آمریکا حمایت کردند. بحرین اولین کشوری بود که به ائتلاف نیروی محافظ دریایی در خلیج فارس پیوست.
پس از آن عربستان سعودی از ایده آمریکا حمایت کرد. وزارت دفاع عربستان در این رابطه اعلام کرد "هدف از این ائتلاف بین‌المللی حفاظت از کشتیرانی تجاری از طریق حفظ امنیت دریانوردی است به نحوی که آزادی رفت و آمد دریایی و تجارت بین‌المللی حفظ و منافع کشور‌های عضو ائتلاف تامین شود."
وزارت دفاع عربستان افزود: «تصمیم دولت پادشاهی سعودی برای پیوستن به این ائتلاف به دلیل تمایل به حمایت از تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جهت جلوگیری و مقابله با تهدیداتی است که متوجه دریانوردی و کشتیرانی و تجارت بین المللی است با این هدف که امنیت و ادامه جریان بین‌المللی انرژی به اقتصاد جهانی تضمین و به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی کمک شود.»
کویت، قطر، امارات، رژیم صهیونیستی، آلبانی و استرالیا نیز به این ائتلاف پیوسته اند.
در میان کشور‌های اروپایی انگلیس به این ائتلاف پیوسته است. ایالات متحده تلاش‌های وسیعی را برای قانع کردن متحدان و شرکایش به حضور در این ائتلاف در ماه‌های اخیر انجام داده است. مایک پمپئو وزیرخارجه آمریکا به بسیاری از کشور‌های برای قانع کردن آن‌ها سفر کرد. اما به نظر می‌رسد نتیجه‌ای که کسب شده، خیلی راضی کننده نیست. بسیاری از متحدان و شرکای آمریکا از پیوستن به ائتلاف خودداری کردند.
در راستای همین تحرکات نیروی دریایی آمریکا ناوشکن‌های موشک‌انداز در دو سوی تنگه هرمز مستقر کرد. یکی از ماموریت‌های ائتلاف دریایی آمریکا اجرای عملیات حفاظتی "سنتینل" است. عملیات "سنتینل" به کشور‌های دیگر اجازه می‌دهد کشتی‌های خود را در تنگه هرمز و همچنین تنگه باب المندب اسکورت کنند.
ناوگان دریایی اروپا در خلیج فارس
در کنار آمریکا اروپایی‌ها طرح خود را پیش بردند، فرانسه پیشگام شد و ائتلاف دریایی خود را تشکیل داد. فرانسه اعلام کرد که پایگاه نیروی دریایی این کشور در ابوظبی امارات، مرکز فرماندهی ماموریت حفاظت از کشتیرانی در خلیج فارس می‌شود.
بیانیه‌ای وزارت خارجه فرانسه از افزایش ناامنی، تنش و بی‌ثباتی در خلیج فارس و تنگه هرمز در سال ۲۰۱۹ که منجر به بروز حوادث متعدد دریایی و غیردریایی شده، ابراز نگرانی کرد. فرانسه تاکید کرد که این وضعیت پرتش بر آزادی ناوبری و امنیت کشتی‌ها و خدمه اروپایی و غیراروپایی در منطقه تاثیر گذاشته است.
هشت کشور آلمان، فرانسه، بلژیک، دانمارک، یونان، ایتالیا، هلند و پرتغال در این ائتلاف اروپایی قراردارند. کشور‌های حامی ماموریت نظارت دریایی اروپایی در تنگه هرمز گفته‌اند که ماموریت آن‌ها با رعایت کامل حقوق بین‌الملل بویژه کنوانسیون سازمان ملل درباره حقوق دریا‌ها انجام خواهد شد.
قرار است یک ناوچه متعلق به هلند از آخر ماه فوریه نخستین دور از گشت‌زنی‌ها در خلیج فارس و دریای عمان را آغاز کند.
از طرف دیگر چند روز پیش رئیس جمهور فرانسه اعلام کرد که این کشور ناو هواپیمابر شارل دوگل را در قالب یک ناوگروه برای حمایت از عملیات نظامی‌اش در خاورمیانه به منطقه اعزام می‌کند.
امانوئل مکرون گفت: «این ناو هواپیمابر از ژانویه تا آوریل در پشتیبانی عملیات شمال (در خاورمیانه) به کار گرفته می‌شود و سپس به اقیانوس اطلس و دریای شمال اعزام خواهد شد.»
ناو جنگی شارل دوگل چندمین ناو هواپیمابری است که در ماه‌های اخیر به منطقه اعزام می‌شود. این ناو می‌تواند تا ۸۰۰ سرباز، ۵۰۰ تن مهمات و تا ۴۰ هواپیما و هلیکوپتر را در خود جای دهد.
حضور مستقل برخی کشور‌ها
در کنار دو ائتلاف نظامی عمده برای حضور در خلیج فارس و دریای عمان، برخی کشور‌ها نیز اعلام کرده اند به این ائتلاف‌ها نمی‌پیوندند، اما به طور مستقل در منطقه حضور خواهند داشت.
اخیرا کره جنوبی اعلام کرد به منظور همکاری در تأمین امنیت کشتیرانی، مأموریت یگان مبارزه با دزدی دریایی خود را تا تنگه هرمز و دریای عمان گسترش می‌دهد.
وزارت دفاع کره جنوبی روز سه‌شنبه یکم بهمن ضمن اعلام این خبر گفت که قصد دارد امنیت کشتی‌ها و اتباع این کشور را که از تنگه هرمز عبور می‌کنند، تضمین کند.
گزارش‌ها از این حکایت دارد که کره جنوبی با فشار آمریکا تن به این کار داده، اما این کشور تاکید کرده است ماموریت نیروهایش جزئی از برنامه آمریکا در برای حفاظت از کشتیرانی در خلیج فارس و تنگه هرمز نیست.
کره جنوبی از همکاری اطلاعاتی با ائتلاف آمریکا در منطقه خبر داده است. قرار است این کشور یک فروند ناوشکن ۴ هزار و ۴۰۰ تنی، یک فروند بالگرد و یک گروهان از نظامیان خود به استعداد ۳۰۰ نفر را به منطقه اعزام کند.
دولت ژاپن نیز چندی پیش اقدامی مشابهی انجام داد و ضمن تاکید بر اینکه با نیرو‌های چند ملیتی در خلیج فارس و دریای عمان همکاری نمی‌کند، اما تصویب کرد "ناو جنگی و هواپیما‌های گشتی ارتش این کشور به منظور حفاظت از آزادی کشتیرانی به منطقه دریای عمان اعزام شود."
به نظر می‌رسد حضور مستقل کره جنوبی و ژاپن در راستای مقابله با افزایش تنش‌های احتمالی با ایران است.
به این ترتیب خلیج فارس و دریای عمان آرام آرام در حال تبدیل شدن به یک منطقه نظامی است؛ همین مسئله می‌تواند به تنش‌ها بیافزاید. به نظر می‌رسد روسیه و چین هم تمایل به حضور در منطقه دارند. برخی تحلیلگران می‌گویند رزمایش دریایی مشترک ایران، چین و روسیه که حدود یک ماه پیش در دریایی عمان برگزار شد در همین راستا بوده است.