روز دوشنبه به وقت آمریکا، با برگزاری نخستین رقابت‌های درون حزبی، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا عملا کلید خورد و این کشور وارد فصل جدیدی از انتخابات پراکنده محلی شد که در نهایت به یک انتخابات فراگیر ملی و انتخاب رئیس جمهور بعدی منتهی خواهند شد.
در بسیاری از کشور‌هایی که مقامات بلندپایه سیاسی از طریق انتخابات به قدرت می‌رسند، ظرف یک یا چند روز انتخابات برگزار می‌شود و حزب یا فردی که بیشتری آراء را کسب کند، زمام امور را به دست می‌گیرد. مقامات بلندپایه سیاسی آمریکا نیز از حیث انتخابی بودن، وضعیت مشابهی دارند با این تفاوت که انتخاب آنها، نه در یک روز، بلکه در یک فرآیند طولانی چندماهه صورت می‌گیرد. سیستم انتخابات آمریکا، از همین منظر با بسیاری از کشور‌های جهان متفاوت است. اما این سیستم چه مراحلی دارد؟
انتخابات اولیه درون حزبی
طبق قانون اساسی آمریکا، رئیس جمهور باید متولد و شهروند آمریکا باشد، حداقل ۳۵ سال داشته باشد و به مدت ۱۴ سال در آمریکا زندگی کرده باشد. کسانی که واجد این شروط هستند، معمولا در قالب دو حزب دمکرات و جمهوریخواه، فعالیت‌های انتخاباتی خود، از قبیل راه اندازی ستاد تبلیغاتی، جمع آوری کمک‌های مالی انتخاباتی، شرکت در گردهمایی‌ها و مناظرات انتخاباتی را مدت‌ها قبل از انتخابات مقدماتی شروع می‌کنند. با این وجود، فعالیت‌های رسمی انتخابات، از فوریه شروع می‌شود و تا سوم نوامبر ۲۰۲۰، یعنی روز برگزاری انتخابات سراسری ریاست جمهوری، امتداد می‌یابد.
اگر چه نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تقریبا از یک سال پیش وارد معرکه انتخابات شدند و ماه‌ها پیش ستاد انتخاباتی دایر کردند، اما نخستین مرحله عملی و رسمی انتخابات ریاست جمهوری، روز دوشنبه سوم فوریه آغاز شد. در این روز، اولین انتخابات درون حزبی در ایالت آیوا برگزار شد.
انتخابات درون حزبی نیز به دو شکل «رایزنش‌ها» (Caucuses) و «مقدماتی» (Primaries) انجام می‌شود. هدف اصلی هر دو شکل، تعیین نامزد نهایی هر کدام از حزب‌ها در انتخابات است. معمولا حزب حاکم، از رئیس جمهور مستقر به عنوان نامزد نهایی حمایت می‌کند. به همین دلیل، در انتخابات درون حزبی کسی به حزب جمهوریخواه توجهی نمی‌کند. چون، نامزدی ترامپ تقریبا قطعی است. هم اکنون، بیشتر توجه‌ها به سوی حزب دمکرات جلب شده و رسانه‌ها به دقت نتایج رقابت‌های درونی این حزب را رصد می‌کنند.
در رایزنش آیوا، که نخستین رویداد انتخاباتی سال ۲۰۲۰ است، اعضای حزب، جلسه می‌گیرند و برای انتخاب یکی از نامزدها با هم رایزنی می‌کنند. این جلسات معمولا در اماکن عمومی برگزار می‌شوند. مثلا امسال برای اولین بار یکی از جلسات رایزنش در یکی از مساجد آیوا برگزار شد. پیروزی هر کدام از نامزدها در انتخابات آیوا، اهمیت نمادین دارد و می‌تواند به این نامزد در کسب نامزدی نهایی حزب انرژی و هیجان دهد. در سیستم مقدماتی که در بیشتر ایالت‌ها برگزار می‌شود، رأی دهندگان در مراکزی معین حضور پیدا می‌کنند و بعد از رای دادن محل را ترک می‌کنند.
بعد از آیوا، ایالت نیو همپشایر نیز سه شنبه آینده (۱۱ فوریه) شاهد انتخابات درون حزبی از نوع مقدماتی خواهد بود. این انتخابات در همه ایالت‌ها برگزار خواهد شد که آخرین آنها، در اوایل ماه ژوئن در پورتو ریکو خواهد بود. یعنی از الان تا چند ماه آینده، آمریکا درگیر انتخابات درون حزبی در همه ایالت‌ها خواهد بود. نحوه کارکرد این انتخابات نیز بدین شکل است که: هر کدام از نامزدها که آرای بیشتری در انتخابات درون حزبی هر کدام از ایالت‌ها به دست بیاورد، به همان میزان «نمایندگانی» در کنوانسیون ملی حزب خواهد داشت. برای دست یابی به این نمایندگان نیز هر نامزد باید حداقل ۱۵ درصد آرای هر ایالت را به دست بیاورد. تعداد نمایندگان هر ایالت نیز متفاوت است و تعیین آنها روند پیچیده‌ای دارد. مثلا حزب دمکرات در ایالت کالیفرنیا ۴۱۵ نماینده دارد، ولی ایالت نیوهمپشایر فقط ۲۴ نماینده دارد. نامزد‌های دمکرات برای تصاحب این نماینده ها، در انتخابات درون حزبی با یکدیگر رقابت می‌کنند.
در انتخابات درون حزبی ۲۰۲۰، یک رویداد مهم به نام «سه شنبه بزرگ» وجود دارد که در سوم مارس آینده خواهد بود. در این روز، انتخابات درون حزبی در ۱۶ ایالت به طور همزمان برگزار می‌شود. این ایالت‌ها، یک سوم نمایندگان حزب دمکرات را تشکیل می‌دهند. از همین رو، بعد از سه شنبه بزرگ، تا حدود زیادی معلوم خواهد شد که کدام یک از نامزد‌های دمکرات، نامزدی نهایی این حزب را به عهده خواهد گرفت.
انتخابات درون حزبی آمریکا روز دوشنبه از ایالت آیوا شروع شد و تا ماه ژوئن ادامه خواهد داشت.
کنوانسیون ملی
تعداد نمایندگانی که نامزدها در انتخابات درون حزبی به دست می‌آورند، سرنوشت نامزدی آنها را در کنوانسیون ملی حزب رقم می‌زنند. دو حزب جمهوریخواه و دمکرات، به ترتیب در ۲۴ آگوست و ۱۳ ژوئیه، کنوانسیون‌های ملی خود را برگزار می‌کنند. به احتمال خیلی زیاد، ترامپ به عنوان نامزد نهایی حزب جمهوریخواه سوگند یاد خواهد کرد. اما دمکرات‌ها رقابت نفسگیری خواهند داشت که نمایندگان در آن نقش حیاتی بازی خواهند کرد.
از میان نامزد‌های دمکرات‌ها، کسی می‌تواند نامزدی نهایی حزب را به دست آورد که در انتخابات درون حزبی، بیشترین تعداد نمایندگان را به دست آورده باشد. مثلا اگر یکی از نامزد‌های فعلی دمکرات در کل دوره انتخابات مقدماتی ۲۰ نماینده به دست آورد، این ۲۰ نماینده در کنوانسیون ملی حزب دمکرات به او رأی خواهند داد. کل حزب دمکرات، ۳۹۷۹ نماینده دارد. حال، اگر یکی از نامزدها بتواند در انتخابات مقدماتی بیش از ۵۰ درصد این نمایندگان را به دست آورد، این‌ها در کنوانسیون ملی به او رأی خواهند داد و در نتیجه او برای رقابت با دونالد ترامپ به عنوان نامزد نهایی دمکرات‌ها معرفی خواهد شد.
اما اگر هیچکدام از نامزدها، تا زمان برگزاری کنوانسیون نتوانند بیش از نصف نمایندگان را به دست آورند، بار دیگر بر سر به دست آوردن اکثریت ۳۹۷۹ نماینده حزبی، انتخابات برگزار خواهد شد. اما این بار، ۷۷۱ «نماینده ارشد» (از جمله بیل کلینتون) به نمایندگان قبلی اضافه می‌شود. پس از آن نیز اگر نامزدی بیش ۵۰ درصد نمایندگان را به دست آورد، به عنوان نامزد نهایی حزب معرفی خواهد شد.
نکته دیگر اینکه بعد از معرفی نامزد نهایی، در جریان کنوانسیون ملی، معاون اول نامزد نیز معرفی می‌شود.
کنوانسیون ملی احزاب، آخرین رقابت درون حزبی است. نامزد‌های نهایی دو حزب دمکرات و جمهوریخواه بعد از برگزاری کنوانسیون‌های حزبی، رو در روی یکدیگر قرار می‌گیرند تا اینکه روز انتخابات ریاست جمهوری در سوم نوامبر ۲۰۲۰ فرا برسد.
در این روز، همه مردم آمریکا در انتخابات رأی می‌دهند. اما به طور مستقیم رئیس جمهور و معاونش را انتخاب نمی‌کنند. بلکه در قالب فرآیندی به نام الکترال کالج، رئیس جمهور و معاونش انتخاب می‌شوند. در روز انتخابات، مردم هر ایالت، به تعداد نمایندگان‌شان در کنگره، حق دارند افرادی به نام الکتور انتخاب کنند. این الکتورها، که تعدادشان از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت است، در نهایت، رئیس جمهور را انتخاب می‌کنند. کل الکتورها، ۵۳۸ نفر هستند. کاندیدایی که بتواند رأی بیش از نصف الکتورها (حداقل ۲۷۰ رأی الکترال کالج) را به دست بیاورد، رئیس جمهور آمریکا خواهد شد. در انتخابات ۲۰۱۶، هیلاری کلینتون به رغم اینکه چند میلیون رأی عمومی بیشتری نسبت به دونالد ترامپ آورد، اما، چون آرای الکترال کالج کمتری داشت، نتوانست رئیس جمهور شود. ترامپ ۳۰۴ رأی الکترال و کلینتون ۲۲۷ رأی الکترال داشت. بدین ترتیب ترامپ رئیس جمهور آمریکا شد. همین تفاوت آرای عمومی و الکترال کالج در انتخاب ترامپ، موجب شد بحث داغی درباره ضرورت وجود سیستم الکترال کالج در سیستم انتخابات آمریکا شگل بگیرد.