رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی برای جلوگیری از قاچاق

قاسم محسنی ، درباره رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی و فعالان اقتصادی افزود:‌ طبق قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ماده 5 و 6 که در اصلاحیه نیز آمده است، بحث رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی و فعالان اقتصادی را برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت گذاشته است.

وی افزود:‌ رتبه‌بندی کارت بازرگانی و فعالان اقتصادی، دارندگان کارت‌های بازرگانی اعم از اشخاص حقوقی و حقیقی و سایر فعالان اقتصادی را قرار است وزارت صمت انجام دهد که وزارت صمت سیستم هزار امتیازی در نظر گرفته است که از این رقم 750 امتیاز را خودش به وسیله‌ سامانه‌های کامپیوتری و با داده‌ای عددی انجام می‌دهد و 250 امتیاز از آن یعنی 25 درصد که مربوط به امتیاز کیفی افراد و کارت‌ها است را به شرکت‌های رتبه بندی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار موضوع بند 21 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار قرار داده است.

مدیرعامل شرکت رتبه بندی برهان در مورد اینکه آیا رتبه‌بندی فقط برای شرکت‌های بورسی انجام می‌شود یا برای کارت‌های بازرگانی که عمدتاً خارج از شرکت‌های بورسی هستند، را شامل می‌شود، گفت: مؤسسات رتبه‌بندی فقط مربوط به حوزه بورس نیستند، بلکه بانک‌ها، بیمه‌ها، پروژه‌ها و کارت‌های بازرگانی را رتبه‌بندی می‌کنند، چون در این زمینه تخصص دارند، استقلال هم باید داشته باشند و وزارت صنعت تصمیم گرفت به خاطر استقلال این شرکت‌ها از شرکت‌های بازرگانی، بحث رتبه‌بندی آنها را از سال گذشته تصمیم گرفت، به شرکت‌های رتبه‌بندی بدهد، اما باید شیوه‌نامه‌های آنها آماده شوند.

محسنی گفت: در این زمینه شیوه‌نامه‌ای را براساس ساختار و امتیازات وزارت صنعت تهیه کردیم و به سازمان بورس و اوراق بهادار فرستادیم که سازمان بورس هم تصویب کرد و از مهرماه امسال به صورت تدریجی بحث رتبه بندی با تعداد اندکی از شرکت‌ها شروع شده و الان در حال گسترش است و در حال حاضر سه شرکت رتبه‌بندی همه فعالان اقتصادی را رتبه‌بندی می‌کند.

وی در مورد اینکه آیا تهیه مراجعان به این شرکت‌ها کافی است، گفت: آمار کلی ندارم، اما تعداد مراجعان در حال افزایش است و به تدریج تعداد مراجعان زیاد می‌شود.

مدیرعامل یک شرکت رتبه بندی در مورد اینکه مهم‌ترین معیارها برای رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی و فعالان اقتصادی چیست، گفت: معیارهای اصلی را وزارت صنعت، تهیه کرده است که شامل مدیریت، ساختار، بهره‌وری، اشتغال، ایفای مسئولیت اجتماعی، خوش‌حسابی مالیاتی، خوش‌حسابی بانکی که همه اینها را خود وزارت صنعت در قالب 750 امتیاز بررسی می‌کند، اما شرکت‌های رتبه‌بندی مباحث کیفی را بررسی می‌کنند و تا 250 امتیاز در اختیار آنها قرار دارد. یعنی بررسی کارشناسی می‌کنند و وزارت صنعت به صورت اتوماتیک و کامپیوتری نیست، بلکه مربوط به نیروی انسانی و بررسی کارشناسی و تحلیل اسناد و واقعیت‌ها است.

محسنی در مورد اینکه شرکت‌های رتبه‌بندی چه مواردی را تحلیل می‌کنند، گفت: برنامه‌ریزی، داشتن استاندارد، بهره‌وری، تناسب ساختار سازمانی و وظایف، رعایت حاکمیت شرکتی، تنوع تولید، صلاحیت مدیران در این معیارهای کیفی قرار دارد، اما اینکه مثلاً یک شرکت چقدر صادر می‌کند، جزو معیارهای کمّی هست که خود وزارت صمت انجام می‌دهد. در حالی که شرکت‌های رتبه بندی در بررسی کارشناسی و بازدید از کارخانه و شرکت که چه تکنولوژی استفاده می‌کند، وضعیت را تحلیل کیفی می‌کنند.

* سقف واردات کارت بازرگانی در سال اول 500 هزار یورو

وی در مورد اینکه اگر یک شرکتی این رتبه‌بندی را بگیرد، شامل چه امتیازی می‌شود، گفت: فعلاً سقف واردات در سال اول برای هر کارت بازرگانی 500 هزار یورو در نظر گرفته می‌شود که برای اینکه بیش از این رقم بخواهد وارد کند، باید رتبه‌بندی صورت گیرد و اگر رتبه خوب باشد، این سقف بالا می‌رود و از سال آینده نیز سقف 500 هزار یورویی براساس رتبه‌بندی خواهد بود.

مدیرعامل یک شرکت رتبه بندی افزود: اگر یک شرکتی رتبه خوب بگیرد دولت می‌تواند ارز دولتی برای واردات کالای اساسی در اختیار او قرار دهد و کسی که رتبه بالاتری دارد، مثلاًَ یک واردکننده قبل از اینکه اسناد و مدارک کالای واراداتی‌اش برسد، با داشتن رتبه بالا می‌تواند کالای خود را ترخیص کرده و به فروش برساند و هر موقع اسناد وارداتش رسید، حقوق گمرکی و مالیات را بپردازد. اما اگر رتبه آن فعال اقتصادی پایین باشد کالا را ترخیص نمی‌کنند تا اینکه همه اسناد برسد.

محسنی در پاسخ به اینکه آیا فساد و زدوبندی بین شرکت رتبه‌بندی و فعال اقتصادی ایجاد نمی‌شود، گفت: اتفاقاً چون تعداد شرکت‌های رتبه‌بندی سه شرکت است، کمتر فساد می‌شود چون به قدر کافی مشتری داریم و دنبال مشتری جدید نیستیم و اگر یک مشتری نیامد بخش ناچیزی از درآمد ما به شمار می‌رود اما اگر تعداد شرکت‌های رتبه‌بندی زیاد شوند آن موقع رقابت منفی ایجاد می‌شود.

وی در مورد اینکه چه میزان از 250 امتیاز که شرکت‌های رتبه‌بندی می‌دهند، واقعی است، افزود: سعی براین است که استقلال شرکت‌های رتبه‌بندی حفظ شود و تضاد منافع را قبل از انجام کار بررسی کنیم و اگر تضاد منافع وجود دارد وارد آن نشویم و مقررات اخلاق حرفه‌ای برای ما حکم می‌کند که کارکنان شرکت‌های رتبه‌بندی بالای 100 هزار تومان هدیه نباید دریافت کنند و زیر این رقم نیز باید به اطلاع شرکت برسد و این مقررات قرار داده شده است که کمتر فساد صورت گیرد.

مدیرعامل یک شرکت رتبه بندی درمورد اینکه آیا با رتبه‌بندی کارت بازرگانی و فعالان اقتصادی انجام قاچاق و یا کم اظهاری و بیش از اظهاری در گمرک کم می‌شود، گفت:‌ ما سعی می‌کنیم در رتبه‌بندی روش اخلاق حرفه‌ای را رعایت کنیم و در متدولوژی شیوه‌نامه به گونه‌ای است که هر کسی اعتبار و رتبه‌ای کسب می‌کند، برای آن زحمت دارد بنابراین سعی می‌کند، اعتبار حرفه‌ای خود را حفظ کند و وجود شرکت‌های رتبه‌بندی بهتر از زمانی است که همه چیز قاطی بود و رتبه‌بندی وجود نداشت.

محسنی در پایان گفت: امیدواریم با رتبه‌بندی کارت بازرگانی دیگر کارت‌های یکبار مصرف و سوء استفاده از کارت‌های بازرگانی کاهش یابد و رتبه‌بندی سیاستی برای حذف کارت‌های یکبار مصرف است و فقط آن نیست و این یکی از نتایج رتبه‌بندی به شمار می‌رود.