خشکی دهان در صبح و ۱۷ روش درمان برای خشکی گلو و دهان در خانه
حتما تا به حال خشکی دهان در صبح را تجربه کرده اید؛ اما آیا می دانید دلیل ایجاد این مشکل چیست؟ زمانی که غده های تولید کننده بزاق دهان شما برای مدت طولانی، بزاق کافی، تولید نکنند؛ بنابراین رطوبت دهانتان کم می‌شود و دچار خشکی دهان یا«زروستومیا» می شوید. در بین افراد مسن خشکی دهان رایج تر است و یکی از دلایل این موضوع، می تواند این باشد که آن ها بیشتر از دیگران، داروهای مختلف مصرف می کنند. البته دلایل دیگری هم برای ابتلا به خشکی دهان وجود دارد که در ادامه بیشتر به آن ها می پردازیم.
چه عواملی باعث خشکی دهان می‌شوند؟
همین طور که در بالا ذکر شد، خشکی دهان به این دلیل اتفاق می افتد که غدد بزاقی به اندازه کافی بزاق تولید نمی کنند. عوامل زیادی وجود دارند که باعث به وجود آمدن این عارضه می شوند. چند نمونه از این عوامل عبارتند از:
مصرف برخی داروها: داروهای خاصی وجود دارند که در عملکرد غده های بزاقی دهان اختلال ایجاد می کنند. به عنوان مثال: خشکی دهان جزو عوارض جانبی داروهایی است که در درمان افسردگی و فشار خون بالا استفاده می شوند.
بالا رفتن سن فرد: هر چه سن افراد بالا تر می رود، برخی از عملکرد های طبیعی بدن‌شان نیز دچار اختلال می شوند. از طرفی با مصرف داروهای مختلف، احتمال اینکه فرد گاه و بی گاه دچار خشکی دهان شود، هم وجود دارد.
آسیب به اعصاب: در صورتی که ضربه ای به سر یا گردن وارد شود، احتمال آسیب به اعصاب نیز وجود دارد. از طرفی وجود تومور و یا انجام جراحی، هم می تواند به برخی از اعصاب سر آسیب برساند. اگر این آسیب ها به عصب مرتبط به غده های بزاقی دهان شما، صدمه وارد کند، ممکن است دچار خشکی دهان شوید.
سیگار کشیدن: اگرچه استعمال دخانیات باعث بروز خشکی دهان نمی شود؛ اما دهانتان را خشک تر کرده و شرایط را بدتر می کند.
استرس: به طور معمول اضطراب همراه با استرس است (استرس و اضطراب با هم فرق دارند) و می تواند یکی از دلایل دچار شدن شما به خشکی دهان باشد. زمانی که استرس دارید، به طور موقت دچار تپش قلب، آشفتگی، خشکی دهان و … می شوید.
مشکلات سلامتی: برخی از بیماری ها، مانند: تب بالا، دیابت، HlV,AIDS، آلزایمر، تیروئید و… وجود دارند که می توانند در تولید بزاق فرد بیمار، اختلال ایجاد کنند و باعث ایجاد خشکی دهان شوند.
بارداری: بدن مادران در دوران بارداری دستخوش تغییرات هورمونی و فیزیکی زیادی می شود که کاملا طبیعی است. اما در برخی موارد، زنان باردار به دیابت حاملگی مبتلا می شوند. این مشکل می تواند منجر به خشکی و زخم دهان شود.
تنفس از راه دهان: اگر جزو افرادی هستید که به طور ناخودآگاه در خواب با دهانتان نفس می کشید، حتما تا به حال خشکی دهان و گلودرد اول صبح را تجربه کرده اید.
خشکی دهان اغلب با علائم زیر همراه است:
علائم خشکی دهان چیست؟
احساس خشکی و زخم در دهان؛
گلو درد: خشک شدن گلو و خشن شدن صدا؛
تشنگی: کم آبی بدن یکی از دلایل اصلی خشکی دهان است و در صورتی که آب کافی به بدنتان نرسد، دهانتان زودتر خشک می‌شود.
دیسفاژی (اختلال بلع): مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن غذا؛
از دست دادن حس چشایی؛
خشک و ترک دار شدن لب ها؛
سفید شدن زبان: یکی از دلایلی که باعث سفیدی زبان می شود رشد باکتری ها و عفونت های قارچی روی آن است. خشکی دهان باعث بدتر شدن این شرایط می شود؛ چرا که بزاق دهان را شست‌وشو می دهد و تمیز می کند.
کم رنگ شدن لثه ها؛
سردرد: خشکی دهان می تواند در نتیجه کمبود آب بدن باشد. یکی از عوارض کمبود آب بدن، سردرد است.
بوی بد دهان: از آنجایی که خشکی دهان باعث رشد بیشتر باکتری ها می شود، با فعالیت بیشتر باکتری ها بوی بد دهان نیز افزایش می‌یابد.
سرفه خشک و خشک شدن راه بینی؛
خشک شدن گوشه های دهان؛
زخم معده؛
خونریزی از لثه ها و پوسیدگی سریع تر دندان ها.
علائمی که در بالا ذکر شد، خفیف تا متوسط هستند و می توانید با استفاده از برخی داروهای خانگی قبل از بیشتر شدنشان، آن ها را درمان کرده و از وخامت این عارضه جلوگیری کنید.
۱۷ مورد از بهترین روش های درمان خانگی برای خلاص شدن از خشکی دهان
1. زنجبیل
زنجبیل در طب سنتی خواص و فواید زیادی دارد. در چوب زنجبیل یک ترکیب زیست-فعال به نام ژینجرول وجود دارد که می تواند به تحریک غده های بزاقی کمک کند. با استفاده از این دارو می توانید تا مدت ها، دهانتان را مرطوب نگه دارید.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
حدود ۵ سانتی متر زنجبیل؛
یک فنجان آب؛
مقداری عسل.
روش مصرف:
۱- زنجبیل تازه را خرد کنید.
۲- آب را روی حرارت بگذارید تا به جوش بیاید، سپس زنجبیل خرد شده را درون آب جوش بریزید.
۳- بعد از این که به خوبی دم کشید، چای زنجبیل را صاف کرده و مقداری عسل به آن اضافه کنید تا خوشمزه شود و آن را وقتی همچنان ولرم است بنوشید.
۴- به جای استفاده از این دم‌کرده می توانید، هر روز یک تکه زنجبیل را بجوید.
اگر می خواهید مشکل خشکی دهانتان به خوبی برطرف شود می‌توانید ۲ تا ۳ بار، در روز چای زنجبیل بنوشید.
2. چای سبز
چای سبز مانند چای زنجبیل یکی از روش های عالی برای درمان خشکی دهان است. این چای به دلیل داشتن خاصیت ضد باکتریایی از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می‌کند و باعث تحریک غده های بزاقی دهان می شود.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک قاشق چای‌خوری برگ چای سبز؛
یک فنجان آب؛
عسل (اختیاری).
روش مصرف:
۱- آب را روی حرارت به جوش آورید و سپس برگ چای سبز را به آن اضافه کنید.
۲- بعد از دم کشیدن، چای را صاف کرده و مقداری عسل برای خوش طعم شدن به آن اضافه کرده و آن را میل کنید.
برای گرفتن نتیجه بهتر، می توانید هر روز ۲ تا ۳ بار، از این چای استفاده کنید.
3. آب آلوئه ورا
آلوئه ورا خواص زیادی دارد و یکی از گیاهانی است که در انواع محصولات زیبایی و سلامتی استفاده می شود. این گیاه غده های بزاقی را تحریک می‌کند و باعث افزایش تولید بزاق دهان می شود.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
¼ فنجان آب آلوئه ورا یا همان ژل آلوئه ورا؛
پد پنبه ای؛
روش مصرف:
۱- می توانید آب آلوئه ورا میل کنید و یا دهانتان را با آن بشویید.
۲- مقداری ژل آلوئه ورا را روی پد پنبه ای بریزید و آن را درون دهان خود بمالید.
۳- چند دقیقه صبر کنید و سپس دهان خود را با آب بشویید.
برای افزایش بزاق دهانتان می توانید روزی یکبار آب آلوئه ورا میل کنید. اگر می خواهید آب آن را درون دهانتان بمالید، باید ۲ تا ۳ بار، در روز این کار را انجام دهید.
4. رازیانه
دانه رازیانه سرشار از متابولیت های گیاهی به نام فلاونوئید است. فلاونوئیدها غده های تولید بزاق را تحریک کرده و با این کار دهانتان را مرطوب می‌کند. علاوه بر این به دلیل معطر بودن دانه رازیانه، بوی بد ناشی از خشکی دهان، هم از بین می رود.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک قاشق چای‌خوری دانه رازیانه.
روش مصرف:
برای افزایش تولید بزاق می توانید هر روز بعد از خوردن هر وعده غذایی، مقداری دانه رازیانه را بجوید.
5. انیسون (بادیان رومی)
آنیسون دارای خواص دارویی فوق العاده ای است و برای درمان خشکی و بوی بد دهان یک راهکار عالی محسوب می‌شود. همچنین این گیاه در درمان کم اشتهایی بسیار موثر است.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک قاشق چای‌خوری آنیسون؛
یک قاشق چای خوری دانه رازیانه (اختیاری).
روش مصرف:
۱- بعد از هر وعده غذایی مقداری آنیسون را بجوید.
۲- می توانید برای خوش بو کردن دهانتان آنیسون را با دانه های رازیانه مخلوط کنید.
برای مرطوب نگه داشتن دهانتان، می توانید این کار را بعد از هر وعده غذایی انجام دهید.
6. رزماری
رزماری گیاه معطر و پر استفاده ای است و با خاصیت ضد عفونی کنندگی که دارد، می تواند خشکی دهان را به راحتی درمان کند.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
۱۰ الی ۱۲ برگ رزماری؛
یک لیوان آب.
روش مصرف:
۱- برگ های رزماری را درون آب بریزید و بگذارید یک شب تا صبح، خیس بخورند.
۲- هر روز صبح دهانتان را با این آب شست و شو دهید.
7. کرفس
کرفس گیاه پر خاصیتی است. این گیاه سرشار از ویتامین C، آنزیم های مفید و فلاونوئیدها است. ساقه این گیاه آب زیادی دارد و به مرطوب نگه داشتن و درمان خشکی دهان کمک می کند.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
۲ الی ۳ ساقه از یک کرفس کامل.
روش مصرف:
۱- یک تکه از ساقه کرفس را جدا کرده و هر روز کمی از آن را بجوید.
8. جعفری
جعفری سرشار از ویتامین های A و C، کلسیم و آهن است و علاوه بر درمان خشکی دهان با عطر ملایمی که دارد، بوی بد دهانتان را به راحتی از بین می برد. از طرفی این گیاه پر خاصیت خواص ضد باکتریایی دارد و برای پاکیزگی دهان شما بسیار موثر است.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
چند عدد برگ جعفری.
روش مصرف:
برای درمان خشکی دهان می توانید هر روز و پس از هر وعده غذایی، مقداری جعفری تازه بجوید.
۹. شست‌وشوی دهان با روغن
صد ها سال پیش یکی از روش های نظافت دهان و دندان، شست‌وشوی دهان با انواع روغن‌ها بود. همچنین امروزه یکی از روش های موثر برای درمان خشکی دهان محسوب می‌شود.
1. روغن زیتون
در روغن زیتون ترکیبی به نام اولئوکانتال وجود دارد که به این روغن خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی می بخشد و به همین خاطر در درمان خشکی دهان بسیار موثر است.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک قاشق چای‌خوری روغن زیتون (خالص و طبیعی).
روش مصرف:
۱- برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روغن زیتون را در دهانتان نگه دارید و بچرخانید.
۲- سپس آن را بیرون بریزید و دندانهای خود را مسواک بزنید.
برای درمان خشکی دهان می توانید هر روز صبح یک بار این کار را انجام دهید.
2. روغن نارگیل
روغن نارگیل به مرطوب نگه داشتن دهان شما کمک می کند و از این جهت یکی از بهترین روغن ها برای درمان خشکی دهان است.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک قاشق چای‌خوری روغن نارگیل (خالص و طبیعی)
روش مصرف:
۱- برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روغن نارگیل را در دهانتان نگه داشته و آن را بچرخانید.
۲- سپس آن را بیرون بریزید و دندانهای خود را مسواک بزنید.
می توانید این کار را هر روز صبح، انجام دهید.
10. روغن ماهی
همان طور که می دانید روغن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است. طبق تحقیقاتی که به تازگی انجام شده است، مشخص شده که مصرف این روغن باعث افزایش تولید بزاق می شود. بنابراین می تواند در درمان خشکی دهان موثر باشد.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
رژیم غذایی سرشار از امگا ۳ یا قرص مکمل امگا ۳.
روش مصرف:
۱- می توانید در طول روز از غذاهای سرشار از امگا ۳، مانند: سالمون و ماهی تن استفاده کنید.
۲- می توانید بعد از مشورت با پزشکتان روزانه حدود ۵۰۰ میلی گرم از قرص مکمل امگا ۳ را مصرف کنید.
برای درمان خشکی دهان و رفع علائم آن، بهتر است روزی دو بار از این روش استفاده کنید.
۱۱. روغن های اساسی
روغن های اساسی از اجزای مختلف گیاهان، مانند: ساقه، ریشه، برگ و… گرفته می شوند. بعضي از روغن های اساسی وجود دارند که می توانند در درمان خشکی دهان به شما کمک کنند. در ادامه می خواهیم چند تا از این روغن ها را به شما معرفی کنیم:
1. روغن اساسی نعناع وحشی
روغن نعناع وحشی به دلیل داشتن ترکیبی بنام سینول، غده های بزاقی دهان را تحریک می‌کند و باعث تولید بزاق بیشتر می شود. همچنین این روغن از دهان شما در برابر میکروب ها و بیماری ها محافظت می‌کند.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
۲ قطره روغن نعناع وحشی.
روش مصرف:
۱- روغن نعناع وحشی را بر روی زبان خود بریزید.
۲- سپس با زبانتان روغن را در کل دهانتان بمالید و پخش کنید.
برای درمان خشکی دهان می توانید به مدت یک هفته، قبل از خوردن هر وعده غذایی، این کار را انجام دهید.
2. روغن اساسی نعناع (معمولی)
روغن نعناع یکی از اصلی ترین مواد تشکیل دهنده در بسیاری از خمیردندان ها و دهان شویه هاست. این روغن خاصیت ضد باکتری و پاک کنندگی قوی دارد و در درمان خشکی و بوی بد دهان بسیار موثر است.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک تا دو قطره روغن اساسی نعناع.
روش مصرف:
۱- روغن نعناع را روی مسواک خود بریزید.
۲- سپس دهان خود را به آرامی با آن مسواک بزنید.
برای درمان خشکی دهان می توانید بعد از هر وعده غذایی، از این روش برای شستن دهانتان استفاده کنید.
3. روغن اساسی میخک
روغن میخک سرشار از ماده ای به نام اوژنول است. اوژنول یک ماده خوش بو است که خاصیت بی حسی و ضد عفونی کنندگی دارد. به همین دلیل روغن میخک می تواند در درمان خشکی دهان و علائم آن موثر باشد.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
۲ قطره روغن اساسی میخک.
روش مصرف:
۱- روغن میخک را بر روی زبان خود بریزید.
۲- با زبانتان این روغن را در کل دهانتان پخش کنید.
می توانید هر روز بعد از میل کردن غذا، این کار را انجام دهید.
4. روغن اساسی اکالیپتوس
روغن اساسی اکالیپتوس دارای ماده ای به نام منتول است. منتول خاصیت ضد باکتریایی دارد و در درمان خشکی دهان بسیار موثر است. از طرف دیگر عطر خوب این روغن، می تواند بوی بد دهان را نیز از بین ببرد.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
۲ قطره روغن اساسی اکالیپتوس.
روش مصرف:
۱- روغن اساسی اکالیپتوس را روی انگشت یا مسواکتان بریزید.
۲- سپس مسواک (یا انگشتتان) را به آرامی در دهانتان مالش دهید.
برای درمان خشکی دهان می توانید هر روز، بعد از میل کردن غذا، این کار را انجام دهید.
12. سرکه سیب
سرکه سیب حاوی اسید استیک است. اسید استیک خاصیت ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی دارد ؛ به همین دلیل یکی از بهترین گزینه ها برای درمان خشکی دهان به شمار می رود.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک قاشق چای‌خوری سرکه سیب؛
یک لیوان آب.
روش مصرف:
سرکه سیب را به لیوان آب اضافه کرده و خوب هم بزنید و هر چند ساعت کمی از آن را میل کنید.
برای درمان خشکی دهانتان این کار را هر روز، انجام دهید.
13. وازلین
وازلین از ژله نفتی (بنزین) ساخته شده است و معمولا برای درمان سریع زخم ها و حفظ رطوبت پوست استفاده می شود و به همین دلیل می تواند در درمان خشکی دهان در شب موثر باشد.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
روش مصرف:
برای درمان خشکی دهان می توانید هر شب، قبل از رفتن به رخت خواب، یک لایه نازک از وازلین را روی لثه هایتان بمالید.
14. ماست
ماست خاصیت مرطوب کنندگی و ضد التهابی دارد و در درمان خشکی دهان بسیار موثر است.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
یک کاسه ماست.
روش مصرف:
می توانید با مصرف ماست ،۲ الی ۳ بار در روز، روی مخاط دهانتان یک لایه نازک از آن ایجاد کنید.
15. آهن
خشکی دهان یکی از شایع ترین علائم کمبود آهن بدن است و اگر دلیل خشکی دهانتان به این علت باشد، با افزایش مصرف آهن می توانید آن را رفع کنید.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
کپسول مکمل آهن.
روش مصرف:
۱- افراد بالای ۵۰ سال، باید روزانه حدود ۸ میلی گرم آهن مصرف کنند.
۲- افراد ۱۸ تا ۵۰ ساله، باید روزانه حدود ۱۸ میلی گرم آهن مصرف کنند.
برای درمان خشکی دهان، باید هر روز آهن بدنتان را از طریق خوردن غذا و یا قرص های مکمل تامین کنید.
16. فلفل قرمز
فلفل قرمز به هضم بهتر غذا و سم زدایی بدن کمک می کند. علاوه بر این به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی، می تواند در درمان علائم خشکی دهان مفید باشد.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
کمی پودر فلفل قرمز.
روش مصرف:
پودر فلفل قرمز را روی انگشت مرطوب خود بریزید و آن را روی تمام زبانتان مالش دهید.
برای درمان خشکی دهانتان، می توانید این کار را ۲ تا ۳ بار، در روز انجام دهید.
17. نارون لغزنده
پوست درخت نارون لغزنده حاوی مخاطی است که معده را می‌پوشاند. و دردهایی مانند: معده درد، گلو درد، درد دهان و روده را آرام می کند و به همین جهت می تواند به هضم غذا و درمان التهاب دستگاه گوارش کمک کند. علاوه بر این خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد و در درمان خشکی دهان بسیار موثر است.
برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:
½ قاشق چای‌خوری پوست درخت نارون لغزنده؛
آب.
روش مصرف:
۱- پودر پوست درخت نارون لغزنده را با چند قطره آب مخلوط کنید تا خمیر شود. سپس خمیر را به آرامی داخل دهان خود بمالید. پس از چند دقیقه دهان خود را بشویید.
۲- می توانید به جای این کار، پوست این درخت را دم کرده و بنوشید.
نکاتی برای پیشگیری از خشکی دهانپاسخ کارشناسان به سوالات خوانندگان
چطور می توانم از خشکی دهان در شب خلاص بشوم؟
برای اینکه در طول شب کمتر دهانتان خشک شود، می توانید از دستگاه بخارساز یا یک کتری آب روی بخاری تان استفاده کنید. علاوه بر این می توانید یک لایه خیلی نازک از وازلین را داخل دهانتان بمالید تا از خشکی آن جلوگیری کنید.
چرا هنگام دویدن دهانم خشک می شود؟
یکی از دلایلی که باعث می شود در هنگام دویدن دهانتان خشک شود، کم آبی بدن است. در ضمن گرم بودن هوا به بیشتر شدن این مشکل کمک می کند.
بعد از بیدار شدن برای رفع خشکی دهانم چه کاری انجام دهم؟
می توانید بعد از بیدار شدن دندانهایتان را با خمیردندان فلوراید دار مسواک بزنید. دهان شویه هایی هم که در بالا معرفی کردیم برای این کار مناسب هستند. علاوه بر آن می توانید از اسپری ها یا ژل هایی استفاده کنید که مخصوص مرطوب کردن دهان هستند.
برای درمان خشکی دهانم به کدام پزشک باید مراجعه کنم؟
می توانید به یک دندانپزشک مراجعه کنید؛ اما اگر خشکی دهانتان به دلیل بروز بیماری خاصی بود، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید.
آیا اگر خشکی دهانم را درمان نکنم با مشکل جدی تری مواجه می شم؟
در صورتی که خشکی دهانتان را به حال خود بگذارید، احتمال این وجود دارد که با پوسیدگی دندان یا التهاب لثه مواجه شوید. علاوه بر آن ممکن است دهانتان بوی بدی بگیرد که به راحتی با مسواک زدن برطرف نشود.