واژه کرونا این روز‌ها آنقدر تکرار شده است که دیگر تمام جهان آن را می‌شناسند. می‌توان گفت حدود دو سوم کشور‌های دنیا با این ویروس دست به گریبانند تا آنجا که سرانجام سازمان جهانی بهداشت آن را یک اپیدمی اعلام و ضمن هشدار به مردم جهان، بر رعایت نکات بهداشتی تاکید کرد.
از آنجا که این ویروس در سرعت انتشار و انتقال بر سایر ویروس‌ها پیشی گرفته است، اهمیت رعایت بهداشت بیش از پیش نمایان می‌شود؛ بنابراین آگاهی از راه‌های انتقال آن می‌تواند تا حد قابل توجهی مانع گسترش ویروس شود.
اگرچه ویروس کرونا از طریق اشیاء بی‌جان منتقل می‌شود، اما به گفته کارشناسان میزان ماندگاری ویروسی که به طور بالقوه روی یک شیء بی‌جان می‌ماند، بسیار ناچیز است و روی انگشتان دست نیز ویروس زیادی وجود نخواهد داشت که آن هم با شست‌وشو قابل پاکسازی است و حتی در صورت ماندگاری، هنوز هم باید سیستم تنفسی را پشت سر بگذارد تا بتواند شما را آلوده کند که طبق اظهارات متخصصان دستگاه تنفسی انسان در حالت عادی در فیلتر کردن ویروس‌ها بسیار خوب است.
از طرفی گفته می‌شود ماندگاری ویروس به سطح و شرایط بستگی دارد، هرچه دما پایین‌تر باشد، مدت زمان بقا طولانی‌تر است. اگر دما بالاتر باشد، زمان زنده ماندن ویروس کاهش یافته و خطر انتقال کمتر است.
اسکناس
اسکناس‌ها می‌توانند ناقل کووید ۱۹ باشند، اما سعی کنید خیلی نگران نشوید این امر زمانی می‌تواند خطرناک باشد که کسی از اسکناس برای عطسه استفاده کند؛ و سکه‌ها هم در واقع محیط‌های بسیار بدی برای زنده ماندن ویروس‌ها هستند.
آشپزخانه‌های اداری
معمولا در اداره‌ها و سازمان‌ها دستگاه‌های قهوه یا کتری توسط چند نفر مدیریت می‌شوند، بنابراین ایده خوبی است که پس از هر بار استفاده، از ضدعفونی کننده دست استفاده کنید.
دستگیره در
لمس کردن این موارد اغلب اجتناب ناپذیر است و افراد مختلفی ممکن است این کار را انجام دهند، بنابراین حواستان به دستگیره‌ها باشد و پس از هر بار لمس دست‌های خود را بشویید و یا حتی الامکان ضدعفونی کنید.
دستگاه‌های خودپرداز یا بلیت
دستگاه‌های خودپرداز از جمله موارد بسیار شایع و خطرناک در انتقال ویروس هستند، به خاطر داشته باشید که روزانه صد‌ها نفر از این سیستم برای دریافت پول استفاده می‌کنند بنابراین بسیار مراقب باشید و تا آنجا که می‌توانید فعالیت‌ها و تراکنش‌های خود را به صورت اینترنتی انجام دهید. دستگاه‌های شارژ بلیت نیز در شرایطی مشابه قرار دارند پس برای تمدید اعتبار بلیت‌های الکترونیک سعی کنید از تمهیداتی که نهاد‌های مرتبط برای پرداخت و شارژ آنلاین در نظر گرفته‌اند، استفاده کنید.
پله‌های برقی
پله‌های برقی، نرده‌های لوله‌ای و دیوار‌ها به طور بالقوه روزانه توسط هزاران نفر لمس می‌شوند، اگر شما مجبورید که از حمل و نقل عمومی استفاده کنید، به هیج وجه از حصار‌ها استفاده نکنید و پس از پیاده شدن دست‌های خود را ضدعفونی کنید.
مکان‌های عمومی مانند گرمابه‌ها و استخرها
تا می‌توانید از رفتن به مکان‌های عمومی مانند استخرها، حمام‌های عمومی و باشگاه‌های ورزشی خودداری کنید. این اماکن پتانسیل بالایی در انتقال ویروس دارند و افراد زیادی به آنجا رفت و آمد می‌کنند و ممکن است محتویات دهان و بینی خود را در این مکان‌ها بشویند.
بیمارستان‌ها
یکی از مکان‌هایی که می‌توانند مرکز شیوع ویروس‌ها باشند، بیمارستان‌ها هستند، چرا که میزان مراجعه افراد به مراکز درمانی بسیار است و معمولا افراد بیمار و مبتلا به آنجا می‌روند، بنابراین کادر درمانی و مراجعه کنندگان باید قبل و بعد از هر مراجعتی دست‌های خود را شسته و به رعایت تمام نکات بهداشتی اهتمام داشته باشند.
تلفن
گوشی تلفن به دلیل آنکه تماس مستقیم با دست‌ها و صورت افراد دارد، از جمله وسایل ناقل است؛ البته گوشی همراه خطر کمتری نسبت به گوشی ثابت دارد، بنابراین باید در استفاده از تلفن‌های اداری و همگانی دقت بیشتری داشت و تا حد امکان با رعایت کامل نکات بهداشتی مورد استفاده قرار بگیرند.
صندلی‌های هواپیما
همانطور که بار‌ها تاکید شده است، سفر‌های بین‌المللی می‌تواند یکی از راه‌های مهم انتقال ویروس باشد. روزانه افراد زیادی از هواپیما برای مسافرت استفاده می‌کنند که این امر می‌تواند یک زنجیره محکم در شیوع ویروس باشد. از آنجا که علائم این بیماری در روز‌های اول خاموش است و فرد تا دو هفته متوجه بیماری خود نمی‌شود، احتمال انتقال ویروس از طریق رفت و آمد افراد مبتلای ناآگاه از بیماری بسیار است، بنابراین پرهیز از مسافرت یکی از مهمترین راه‌های پیشگیری است. قطعا صندلی‌های هواپیما می‌توانند بستر مناسبی برای تجمع و انتقال ویروس باشند.
مراجعه به پزشکان عمومی
توصیه‌های بهداشت عمومی این است که اگر نگران این هستید که مبادا دچار ویروس کرونا شوید، به جای مراجعه به پزشک عمومی، با اورژانس و یا سامانه‌های تعبیه شده برای این منظور تماس بگیرید. اما هستند افرادی که به رغم توصیه‌ها به پزشک عمومی مراجعه می‌کنند بنابراین بیشتر در معرض خطر هستند. در این شرایط پزشکان عمومی هم همان راهکار‌های اصلی را توصیه خواهند کرد پس چه بهتر که بدون مراجعه، خود به رعایت نکات توجه داشته باشید.
مسعود مردانی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در پاسخ یه سوالی مبنی بر اینکه سرفه‌های خشکی که هر ۱۰ الی ۱۵ دقیقه یکبار انجام می‌شوند، مربوط به ویروس کرونا هستند؟ اظهار کرد: پاسخ این سوال را با سوال می‌گویم، "آیا ماه‌ها و سال گذشته که ویروس کرونا وجود نداشت، این سرفه‌های خشک بخاطر سرماخوردگی‌های فصلی، انجام نمی‌شد؟
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: بار‌ها گفته ایم که هر سرماخوردگی، کرونا نیست و این موارد فقط به خاطر نگرانی و حساسیت‌های بیش از حد مردم است.
در ادامه با انواع مختلف سرفه، دلایل بروز آنها، چگونگی درمان و این که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد بیشتر آشنا می‌شویم.
سرفه خشک
سرفه‌های خشک معمولا پیرو بیماری‌های تنفسی، مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا، شکل می‌گیرند. این نوع سرفه‌ها زمانی رخ می‌دهند که مخاط کمی در گلو وجود دارد یا هیچ مخاطی وجود ندارد. فرد ممکن است با احساس خارش در گلوی خود مواجه شده و قادر به متوقف کردن سرفه نباشد.
در بیشتر موارد، سرفه خشک بی نیاز از دخالتی خاص بهبود می‌یابد. اما اگر سرفه حالت مزمن به خود گرفته است، دلایل دیگری می‌توانند موجب بروز آن شده باشند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسم: از علائم دیگر این بیماری می‌توان به احساس تنگی در سینه، تنگی نفس و خس خس سینه اشاره کرد.
بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD): این شرایط زمانی رخ می‌دهد که اسید معده از مری بالا آمده و به گلو راه می‌یابد که می‌تواند موجب سرفه شود.
سرطان ریه: سرفه مرتبط با سرطان ریه ممکن است با خروج خون و مخاط همراه باشد. به ندرت پیش می‌آید که سرفه نشانه‌ای از سرطان ریه باشد، اما اگر فردی نگران این مساله است باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کند.
درمان
فرد می‌تواند با نوشیدن آب، مصرف یک شربت یا قطره سرفه به تسکین احساس خارش یک سرفه خشک کمک کند.
سرفه مرطوب
سرفه مرطوب زمانی رخ می‌دهد که سرفه با خروج خون یا خلط همراه است. سرفه‌های مرطوب معمولا به واسطه یک عفونت، مانند آنفلوآنزا، سرماخوردگی یا یک عفونت سینه شکل می‌گیرند.
فرد مبتلا به یک عفونت سینه ممکن است سرفه همراه با خلط که حاوی مقادیر کم خون قرمز روشن است را تجربه کند. این خون از ریه‌ها سرچشمه می‌گیرد و معمولا مساله نگران کننده‌ای نیست.
اگر سرفه با خروج خون تیره و مواد غذایی همراه باشد یا چیزی شبیه پودر قهوه به نظر برسد، فرد باید برای بررسی دقیق شرایط بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
برخی سرفه‌های مرطوب می‌توانند مزمن باشند و ممکن است به واسطه موارد زیر شکل بگیرند:
برونشکتازی: شرایطی است که به واسطه جمع شدن مخاط در کیسه‌های کوچک موجود در ریه‌ها که بدن قادر به پاک کردن آنها نیست، شکل می‌گیرد.
سینه پهلو: این شرایط به واسطه یک عفونت باکتریایی شکل می‌گیرد که بافت ریه‌ها را ملتهب می‌سازد.
عفونتمایکوباکتریا غیر سل: این یک بیماری غیر واگیردار است و می‌تواند موجب علائمی مانند خستگی، احساس ناخوشی، و کاهش وزن شود.
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): این نوع بیماری ریه با علائمی مانند تنگی نفس و خس خس سینه همراه است.
درمان
تامین آب مورد نیاز بدن می‌تواند به بهبود یک سرفه مرطوب و تسکین علائم سرماخوردگی کمک کند. مصرف دارو‌های بدون نسخه سرفه، مانند قطره‌های سرفه، و دارو‌های مسکن نیز ممکن است به تسکین سرفه کمک کنند
اگر یک عفونت باکتریایی دلیل سرفه مرطوب باشد، فرد نیازمند مصرف آنتی بیوتیک برای درمان این شرایط است.
سیاه سرفه
سیاه سرفه یا پرتوسیس یک عفونت باکتریایی به شدت واگیردار است. نوزادان و افرادی که واکسن نزده اند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
فرد مبتلا به سیاه سرفه معمولا با علائم خفیف شبه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا مواجه است که با سرفه شدید و دردناک همراهی می‌شود. افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند نوزادان ممکن است در مبارزه با عفونت با دشواری مواجه شوند یا دشواری در تنفس را تجربه کنند.
احتمال انتقال بیماری به افراد دیگر طی دو هفته از زمانی که سرفه آغاز می‌شود، بسیار زیاد است. بهترین محافظت در برابر سیاه سرفه انجام واکسیناسیون است.
درمان
مصرف زودهنگام آنتی بیوتیک می‌تواند شدت سیاه سرفه را کاهش دهد، از این رو، فردی که واکسن نزده است باید به محض مواجهه با علائم به پزشک مراجعه کند.
سرفه مزمن
سرفه مزمن سرفه‌ای است که بیشتر از مدت زمان یک بیماری عادی، معمولا ۸ هفته یا بیشتر، ادامه دارد. این سرفه‌ها گاهی اوقات به یک بیماری زمینه‌ای اشاره دارند. فرد باید برای بررسی دقیق شرایط و دریافت درمان مناسب به پزشک مراجعه کند.
از دلایل بالقوه سرفه بلند مدت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
یک عفونت درمان نشده یا یک ویروس تنفسی که بیشتر از حد معمول دوام آورده است
آلرژی‌ها
سیگار کشیدن
قرار گرفتن در معرض محرک‌هایی مانند کپک قارچی یا گرد و غبار در خانه یا محل کار
سینه پهلو یا دیگر بیماری‌های ریوی
سرطان گلو یا دهان
اختلالات بلع ناشی از بیماری از جمله زوال عقل
سرفه در کودکان
اگرچه کودکان می‌توانند سرفه‌هایی مشابه با بزرگسالان را تجربه کنند، برخی از آنها سرفه‌ای با صدایی شبیه به صدای فک را تجربه می‌کنند.
سرفه‌ای دردناک و شبیه صدای فک معمولا به معنای ابتلای کودک به خروسک (Croup) است. یک ویروس آنفلوآنزا یا سرماخوردگی موجب خروسک می‌شود که بین کودکان کوچکتر از پنج سال شایع است.
در صورتی که کودک با شرایط زیر مواجه است باید کمک پزشکی فوری دریافت کند:
دشواری در تنفس
آبی شدن رنگ پوست
سینه درد شدید
تب بیشتر از ۱۰۴ درجه فارنهایت (۴۰ درجه سلسیوس)
سرفه با صدای خس خس
علائم خروسک معمولا هنگام شب تشدید می‌شوند و از درمان‌های خانگی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده هوا
نوشیدن مایعات گرم فراوان
استراحت فراوان
مصرف دارو‌های بدون نسخه مانند استامینوفن
فردی که مراقبت از کودک را بر عهده دارد نباید به وی آسپرین بدهد، زیرا ممکن است به بروز سندرم ری (Reyes Syndrome) منجر شود. همچنین، کودکان کوچکتر از ۱۴ سال نباید داروی سرفه بدون نسخه مصرف کنند، زیرا می‌تواند برای آنها مضر باشد.
خروسک معمولا پنج تا شش روز ادامه دارد، اما سرفه می‌تواند برای حدود دو هفته ادامه داشته باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
سرفه‌ها علامتی شایع، به ویژه طی فصل سرماخوردگی، آنفلوآنزا و آلرژی هستند. بیشتر سرفه‌ها جدی نیستند، اما برخی این گونه هستند. در صورت مواجه با شرایط زیر مراجعه به پزشک توصیه شده است:
فردی که سرفه می‌کند نمی‌تواند به درستی تنفس کند.
سرفه مزمن که چند هفته ادامه داشته است.
فردی مبتلا به یک بیماری مزمن، مانند بیماری مزمن انسدادی ریه که با استفاده از روش‌های معمول درمان سرفه تسکین نمی‌یابد.
فردی که سرفه خونی را تجربه می‌کند.
در صورت مواجه با شرایط زیر دریافت کمک پزشکی فوری لازم است:
سرفه‌ای که طی گذشت چند روز وخیم‌تر شده است.
نوزادی که سرفه می‌کند و نشانه‌های دیسترس تنفسی را نشان می‌دهد.
از نشانه‌های دیسترس تنفسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تنفس بسیار سخت
خفگی
آبی شدن رنگ پوست
استفاده از عضلات دنده‌ها برای تنفس