تعویق سه ماهه اقساط وام بانکی یکی از طرح‌های بانک مرکزی برای مشتریان بانکی به خصوص کسب و کار‌های کوچک در برابر ضرر‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا است.
ماجرا از پست اینستاگرامی عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی آغاز شد. او در یادداشت خود گفت: «به مدیران بانکی توصیه‌ای را برای مساعدت و همراهی با مشتریانی که به سبب شیوع کرونا دچار مشکل در کسب و کار خود شده‌اند، کردم. بنده هم می‌دانم که توصیه کافی نیست، بلکه قصدم طرح اهمیت موضوع بود. قطعا تصمیمات لازم در این مورد طی دستورالعملی ابلاغ خواهد شد.»
همان روز علی ربیعی سخنگوی دولت از طرحی برای تعویق اقساط وام بانکی کسب و کار‌ها به مدت دو ماه خبر داد. در نهایت مصوبه شورای پول و اعتبار در کنار توصیه همتی و گفته‌های ربیعی، خیال خیلی از مشتریان بانک‌ها را راحت کرد. بر اساس این مصوبه اقساط وام بانکی مشمولان این مصوبه، سه ماه به تعویق افتاد. البته این موضوع جزئیات مهمی دارد که باید به آن‌ها توجه کنید.
۱- آنطور که در مصوبه شورای پول و اعتبار آمده، بانک‌ها و موسسات اعتباری موظف هستند در صورت درخواست مشتریان مشمول، اقساط تسهیلات دریافتی را که طی ماه‌های اسفند ۹۸، فروردین و اردیبهشت ۹۹ سررسید می‌شوند، به تعویق بیاندازند.
۲- تعویق اقساط به این معناست که مشتریان در سه ماه پیش رو نیازی به پرداخت اقساط ندارند و به جای آن، سه ماه به دوره بازپرداخت اقساط آن‌ها در پایان قرارداد اضافه می‌شود. برای مثال اگر قرارداد بازپرداخت در شهریور ۹۹ به اتمام برسد، مشتری می‌تواند اقساط سه ماه پیش رو در مهر، آبان و آذر ۹۹ پرداخت کند.
۳- کسب و کار‌ها هدف اصلی مصوبه شورای پول و اعتبار است. در مصوبه این شورا تعیین مصادیق این کسب و کار‌ها بر عهده دولت گذاشته شد. دولت هم بعد از مدتی مصادیق کسب و کار‌هایی که از شیوع ویروس کرونا متضرر شدند را اعلام کرد. بر این اساس مراکز تولید و توزیع غذا‌های آماده اعم از رستوران‌ها، بوفه‌ها، طباخی، تالار‌های پذیرایی، قهوه خانه‌ها، اغذیه فروشی‌ها و موارد مشابه به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان یکی از گروه‌های شغلی آسیب دیده از کرونا به شمار می‌روند.
مراکز مربوط به گردشگری شامل هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، مجتمع‌های جهانگردی و گردشگری، مهمانپذیر‌ها مهمانسراها، مسافرخانه ها، زائرسراها، مراکز بوم گردی، مراکز اقامتی و پذیرایی و تفریحی و خدماتی بین راهی و موارد مشابه به تشخیص وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم جزو این گروه‌ها هستند.
از دیگر گروه‌های شغلی آسیب دیده می‌توان به حمل و نقل عمومی مسافر درون‌شهری و برون‌شهری اعم از هوایی، جاده‌ای، ریلی و دریایی، دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری، مراکز تولید و توزیع پوشاک و مراکز تولید و توزیع کیف و کفش اشاره کرد.
همچنین مراکز توزیع آجیل، خشکبار، قنادی، بستنی و آبمیوه، مراکز و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی، مراکز و مجتمع‌های فرهنگی و آموزشی و مراکز تولید، توزیع و فروش صنایع دستی هم به عنوان رسته‌های شغلی محسوب شده‌اند که بیشترین آسیب را از کرونا دیده‌اند.
۴- بانک مرکزی در کنار کسب و کار‌ها به فکر مشتری‌های حقیقی هم بوده. طوری که علاوه بر کسب و کار‌هایی که مصادیق آن مشخص شده، کسانی که از بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری وام قرض‌الحسنه دریافت کرده‌اند هم مشمول مصوبه شورای پول و اعتبار می‌شوند و در صورت تمایل می‌توانند پرداخت اقساط وامشان در سه ماه اسفند، فروردین و اردیبهشت به پایان دوره قراردادشان موکول کنند. در این زمینه هیچ محدودیتی وجود ندارد و افراد عادی که وام قرض‌الحسنه دریافت کرده‌اند هم مشمول این مضوبه هستند.
وام‌های قرض الحسنه همان تسهیلاتی هستند که با کمترین نرخ بهره در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند. از جمله آن‌ها می‌توان به وام ازدواج و وام درمان بیماری اشاره کرد. از آنجایی که این وام‌ها صرفا برای مساعدت متقاضی ارائه می‌شوند، مشمول این طرح شده‌اند. طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، بقیه وام‌ها مثل وام مسکن، وام خودرو، وام خرید کالا مشمول این مصوبه نبوده و روال طبیعی خود در بازپرداخت اقساط را خواهند داشت.
۵- تعویق اقساط بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار مشمول جریمه و کارمزد نمی‌شود. در این مصوبه آمده بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نباید از وام‌گیرندگان در دوره مذکور جریمه (مابه‌تفاوت نرخ وجه التزام تاخیر تادیه دین و نرخ سود مندرج در قرارداد) و کارمزد اضافه دریافت کنند. البته باید توجه داشته باشید که مطابق رویه معمول، سود تسهیلات توسط بانک دریافت می‌شود.
۶- باید توجه داشته باشید که تعویق اقساط وام بانکی صرفا مربوط به اقساط ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت است و صرفا این اقساط از جریمه و کارمزد اضافی معاف هستند. در صورتی که گیرنده تسهیلات مشمول این طرح، اقساط ماه‌های قبل از اسفند را پرداخت نکرده باشند، مشمول جریمه دیرکرد خواهد شد. در واقع فقط پرداخت اقساط ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت به تنفس سه ماهه خورده است.
۷- آنطور که در مصوبه شورای پول و اعتبار آمده، مشتریانی که وام‌های مصداق این طرح را دریافت کرده‌اند، تحت شرایط خاصی مشمول تعویق سه ماهه اقساط می‌شوند. آن‌ها باید تا ابتدای دی‌ماه بدهی به بانک نداشته باشند. به طور دقیق‌تر، بدهی آن‌ها تا تاریخ اول دی‌ماه ۹۸ باید در طبقه جاری قرار داشته باشد. با این تفسیر مشتریانی که خوش‌حساب نیستند و اقساط قبل از زمستان خود را کامل پرداخت نکردهاند، مشمول امتیازات این مصوبه نمی‌شوند.
۸- وام‌هایی که بازپرداخت آن‌ها به صورت دفعی است هم مشمول مصوبه شورای پول و اعتبار هستند. آن‌هایی که پیش از این وام گرفته‌اند و باید در بازه ابتدای اسفند تا انتهای اردیبهشت ۹۹ مبلغ وام را به صورت دفعی به بانک بازپرداخت کنند، مهلت سه ماهه می‌گیرند. با این حساب موعد سررسید آن‌ها سه ماه به عقب موکول می‌شود. برای مثال اگر کسی از مشمولان مصوبه شورای پول و اعتبار موعد سررسید وامش در انتهای فروردین ماه باشد، تا انتهای تیر فرصت دارد تا بدهی خود را بازپرداخت کند. این دسته افراد هم مشمول جریمه و کارمزد اضافه نخواهند شد.
۹- بانک مرکزی اعلام کرده برای تعویق سه ماهه اقساط وام بانکی لازم نیست به شعبه مراجعه کنید و این مورد برای کسانی که مشمول این طرح هستند به صورت سیستمی انجام خواهد شد. رئیس کل بانک مرکزی از صاحبان کسب و کار‌هایی که به تشخیص خود مشمول تعویق اقساط وام هایشان به مدت سه ماه می‌شوند خواست از مراجعه به شعب بانک‌ها خودداری کنند و تاکید کرد بانک‌ها اطلاع‌رسانی ضروری را خواهند داشت.
۱۰- آنطور که رئیس بانک مرکزی اعلام کرده، همه بانک‌ها باید از این دستورالعمل پیروی کنند و هر بانکی که به آن عمل نکند تخلف انجام داده است البته ممکن این کار به روند نقدینگی بانک‌ها آسیب بزند که به گفته همتی اگر بانک‌ها دچار جریان نقدینگی شدند بانک مرکزی حتما از آن‌ها حمایت خواهد کرد.