کرونا و مورد عجیب بازارهای ایران

در حالیکه این روز‌ها کل جهان با کرونا دست و پنجه نرم می‌کند، این ویروس اقتصاد جهانی را نیز وارد رکود کرده است، به طوریکه بازار‌های مالی جهان سقوط‌های بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کنند و قیمت نفت نیز به ۲۲ دلار کاهش پیدا کرده، اما بازار‌های ایران از جمله بورس و ارز به طور نسبی روند رو به رشدی را تجربه کرده‌اند.

شاخص کل بورس تهران در آخرین روز کاری خود با افزایش بیش از ده هزار واحدی، امسال را نیم میلیونی به پایان رساند، از سوی دیگر دلار نیز با قرار گرفتن در کانال ۱۵ هزار تومانی، همچنان به پیشروی خود ادامه داد، این دو اتفاق نشان می‌دهد، بازار‌های ایران به طور نسبی از کرونا تاثیر نپذیرفته‌اند و همچنان به سیر صعودی ادامه می‌دهند.

کرونا بازار‌های جهانی را پیش‌بینی ناپذیر کرده است
وحید شقاقی شهری اقتصاددان با اشاره به اینکه کرونا اوضاع اقتصادی بسیاری از کسب و کار‌ها را بهم ریخته است، اظهار داشت: با توجه به کاهش تقاضا در بازار‌های مختلف که در اثر شیوع کرونا رخ داده، شاهد هستیم بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی تعطیل شده‌اند و برخی دیگر نیز دست به تعدیل نیرو زده‌اند، در چنین شرایطی اقتصاد جهانی وارد رکود می‌شود و طبعا اوضاع نیز عادی نخواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه پیش‌بینی ناپذیری و عدم ثبات در این شرایط محصول ایجاد بحران کرونا است، گفت: در چنین شرایط حادی قیمت نفت و سایر کالا‌ها با افت روبرو می‌شود و به تبع آن نیز سطح تقاضا کاهش می‌یابد، همچنین به دلیل این عدم اطمینان به آینده که قرار است چه اتفاقی رخ دهد، بازار‌های مالی و بورس‌های جهان نیز با سقوط آزاد همراه هستند، در این رابطه اتفاقاتی که در وال استریت رخ داد و سقوط شاخص بورس آمریکا موید این موضوع است، ترامپ برای نجات بازار‌های مالی این کشور بودجه ۷۰۰ میلیارد دلاری اختصاص داده تا با خرید اوراق قرضه، وضعیت بازار‌های مالی آمریکا را بهبود ببخشد.
شقاقی اظهار داشت: در شرایط عادی اقتصادی جهانی روند طبیعی خود را طی می‌کند و بازار‌های مالی و همچنین قیمت کالا‌ها و حامل‌های انرژی نیز نوسانات طبیعی مرتبط با خود را دارند، اما زمانیکه یک ویروس نظیر کرونا در جهان شیوع پیدا کرده و بیش از ۱۸۰ کشور را درگیر خود می‌کند، عدم پیش‌بینی پذیری و همچنین اطمینان به آینده به وجود می‌آید، در این رابطه زیان‌ها و رکود‌های نزولی که بورس‌های جهان به خصوص بازار سرمایه آمریکا ثبت رسانده بی سابقه بوده و این امر نشان دهنده وخامت اوضاع و ورود اقتصاد جهان به یک دوره رکود است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در مورد سقوط بیش از ۳۰ درصد بهای نفت، افت تقاضا به صورت فاحش از یک طرف و عدم توافق کشور‌های عضو اوپک با تولیدکنندگان غیر عضو از سوی دیگر برای کاهش تولید باعث شده که عربستان و روسیه میزان تولید خود را افزایش دهند، به طوریکه امروز شاهد هستیم قیمت نفت به ۲۲ دلار در هر بشکه نیز کاهش پیدا کرده است.


بازارهای مالی جهان این روزها با افت همراه هستند

مورد عجیب ایران
این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که چرا علیرغم سقوط آزاد بورس‌های جهانی و کاهش بی‌سابقه قیمت نفت، در بازار‌های داخلی ارز با افزایش قیمت روبرو شده و بورس نیز دوباره مسیر صعودی در پیش گرفته، پاسخ داد: شرایط ایران متفاوت با کل دنیا است، به طور طبیعی اقتصاد‌های کشور‌های دیگر درگیر تحریم‌ها نبودند و در مواقع بحرانی معلوم است که به چالش بر می‌خورند و بازار‌های مالی آن‌ها با نزول همراه می‌شود، اما در مورد ایران قضیه فرق می‌کند، چرا که به طور کلی اقتصاد ایران دارای ثبات نبوده و تحریم‌ها شرایط ویژ‌ه‌ای را برای کشورمان رقم زده است، بنابراین این کرونا نیست که بازار‌های کشورمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد بلکه این تحریم‌ها هستند که مدت‌هاست این بازار‌ها را بی ثبات و پیش‌بینی ناپذیر کرده است.
وی اضافه کرد: اقتصاد ایران در سه سال اخیر به واسطه تحریم‌ها و مشکلاتی که وجود داشته شرایط عادی را تجربه نکرده و این عدم پیش‌بینی پذیری و اطمینان به آینده موجب شده شاخص‌های اقتصاد کلان اوضاع خوبی را به تصویر نکشند، در چنین شرایطی نقدینگی که در دستان صاحبان سرمایه قرار دارد برای حفظ قدرت خرید و ارزش خود، به بازار‌های مختلف سرازیر می‌شوند، این امر در سال ۹۶ و ۹۷ در مورد بازار‌های سکه، طلا و ارز صدق می‌کرد، اما در سال ۹۸ به دلیل جذاب شدن بورس، نقدینگی سرگردان به بازار سهام هجوم آورده است.
شقاقی با اشاره به اینکه در سال ۹۹ بر حجم این نقدینگی افزوده خواهد شد، ادامه داد: با توجه به اینکه کسری بودجه دولت شدید خواهد شد در سال ۹۹ دولت برای جبران این امر به استقراض از بانک مرکزی روی خواهد آورد، و خود به خود نقدینگی بیشتر خلق خواهد شد، این در حالیست که دولت نیز توان کنترل این نقدینگی را ندارد، بنابراین در سال آینده باید منتظر افزایش نرخ ارزش و همچنین ادامه رشد بازار سهام بود.
این اقتصاددان با بیان اینکه برای مهار نقدینگی و کنترل تورم دولت باید انظباط مالی داشته باشد، گفت: به دلیل اینکه دولت از یک سو با کاهش درآمد‌های نفتی روبرو بوده و از دیگر سو بر هزینه‌هایش افزوده شده است، با کسری بودجه روبرو شده، این در حالیست که دولت باید از ریخت و پاش دست بردارد و بسیاری از هزینه‌های خود را کاهش دهد، تا بتواند این کسری بودجه را جبران نماید.