پیش‌بینی بازار‌های سرمایه‌گذاری در سال ۹۹

سال ۹۹ نتوانسته نظر کارشناسان اقتصادی را به خود جلب کند. اغلب آن‌ها نسبت به اتفاقاتی که قرار است در سه ماه اول امسال بیافتد چندان خوشبین نیستند. پیش‌بینی‌ها از بازار دلار نشان می‌دهد احتمالا مثل دو سال گذشته باز هم اردیبهشت‌ماه سختی را در پیش داشته باشیم. در بازار طلا کاهش اونس جهانی به کمکمان خواهد آمد و جلوی افزایش قیمت طلا را خواهد گرفت. بازار مسکن به شکل ناامیدکننده‌ای به استقبال سال ۹۹ آمده. افزایش قیمت مصالح در نیمه دوم سال ۹۸، خود را در قیمت تمام شده مسکن در سال ۹۹ نشان خواهد داد. بی‌خبری یک ماهه از بازار خودرو و توقف طرح‌های فروش فوری توسط خودروساز‌ها امید‌ها از بازگشت روند نزولی به بازار را از بین برده و در سال ۹۹ هم پیشبینی‌ها حاکی از ادامه‌دار بودن روند گرانی است.

دلار احتمالا گران می‌شود

فصل بهار در دو سال گذشته چندان خوش‌یمن نبوده. این مورد حداقل در بازار ارز به اثبات رسیده است. چراکه هم در سال ۹۷ و هم در سال ۹۸ اردیبهشت‌ماه شاهد افزایش قیمت دلار بودیم. امسال قله‌ای که در اردیبهشت‌ماه در بازار ارز به وجود آمد، تا ماه‌ها به عنوان بیشترین قیمت دلار طی سال ۹۸ شناخته شد. اتفاقی که ممکن است امسال هم شاهد آن باشیم. به خصوص که یکی از عوامل کاهش قیمت دلار در فصل بهار از بین رفته است. هر ساله مسافرانی که دلارهایشان را در سفر‌های خارجی خرج نکرده‌اند، برای بازگشت به ریال وارد بازار ارز می‌کنند. این مورد تا حدودی باعث افزایش نسبی عرضه دلار می‌شد، اما امسال با توجه به تعطیلی سفر‌های نوروزی، دیگر چنین اتفاقی نخواهد افتاد و می‌تواند در افزایش قیمت دلار تاثیرگذار باشد.

مورد دوم درباره تعطیلی بازار است. زمانی که بازار آزاد به طور کامل دست دلال‌ها بیافتد، آن‌ها هر نرخی که بخواهند برای ارزهایشان در نظر می‌گیرند. از آنجایی که آن‌ها علاقه چندانی به کاهش قیمت دلار ندارند، می‌توان گرانی دلار را دست کم در سه ماه اول سال ۹۹ محتمل دانست. کما اینکه در ماه آخر سال ۹۸ به خصوص هفته پایانی شاهد افزایش قیمت چشمگیر دلار از کانال ۱۳ هزار تومانی به ۱۶ هزار تومانی بودیم. اتفاقی که در پی یکه‌تازی دلال‌ها در بازار آزاد افتاد. قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه FATF و بروز موانع جدید برای صادرات، ممکن است روند بازگشت ارز به کشور را بیش از پیش مختل کند. عاملی که به احتمالات گران شدن دلار دامن می‌زند.

طلا احتمالا گران نمی‌شود
شرایط در بازار طلا تا حدودی نسبت به بازار ارز متفاوت است. یکی از عوامل تعیین کننده در بازار طلا، قیمت جهانی اونس است که این روز‌ها شرایط مساعدی ندارد. از زمان شیوع ویروس کرونا در کل دنیا، اونس جهانی از کانال هزار و ۶۰۰ دلاری خداحافظی کرده و این روز‌ها به محدوده هزار و ۴۷۰ دلار رسیده است. این کاهش ۱۰ درصدی به احتمال زیاد می‌تواند روی قیمت طلا در بازار ایران تاثیرگذار باشد. کما اینکه در روز‌های پایانی سال ۹۸ با وجود افزایش قیمت دلار، طلا در جا می‌زند و حتی در روز‌هایی شاهد کاهش قیمت آن تا ۵۷۰ هزار تومان به ازای هر گرم بودیم. از آنجا که ویروس کرونا به همین زودی‌ها دست از سر بازار‌های مالی برنخواهد داشت، احتمال ادامه‌دار بودن کاهش قیمت جهانی اونس طلا در سال ۹۹ وجود دارد و این مورد می‌تواند روی بازار داخلی تاثیر بگذارد. حتی اگر عاملی برای کاهش قیمت طلا به حساب نیاید، جلوی افزایش آن را تا حد زیادی خواهد گرفت و برای همین به احتمال بالا شاهد گرانی چشمگیر طلای ۱۸ عیار نباشیم. از طرف دیگر حذف مالیات بر اصل طلا در سال ۹۹ می‌تواند قیمت مصنوعات طلا را تا حد زیادی کاهش دهد. چراکه با اجرایی شدن قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده، تقریبا ۹ درصد از قیمت هر گرم مصنوعات طلا کاهش پیدا خواهد کرد و این مورد یعنی ارزانی ۵۰ تا ۶۰ هزار تومانی برای هر گرم مصنوعات طلا.

سکه احتمالا ارزان نمی‌شود
سکه در سال ۹۹ بین دو راهی دلار و طلا قرار می‌گیرد. از طرفی بازار ارز آن را به سمت گرانی می‌کشد و ثابت ماندن قیمت طلا به عنوان ترمز عمل خواهد کرد. نکته‌ای که باید درباره سکه به آن توجه داشته باشیم، ارزش واقعی آن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سکه در روز‌های پایانی سال ۹۸ مطابق با ارزش طلای به کار رفته در ضرب آن معامله می‌شد. این یعنی قیمت سکه به هیچ وجه حباب ندارد. درست برعکس سال ۹۷ که همگام با تلاطم بازار ارز، شاهد به وجود آمدن حباب ۵۰۰ هزار تومانی در قیمت سکه بودیم. با توجه به اینکه قیمت سکه در بازار آزاد تفاوتی با ارزش طلای آن ندارد، احتمال ارزان شدن سکه کاملا دور از انتظار است. چراکه هیچکس حاضر نخواهد شد سکه‌هایش را ارزان‌تر از طلای به کار رفته در آن بفروشد. با این تفسیر سکه در سال ۹۹ ارزان‌تر نخواهد شد و به احتمال زیاد در محدوده کانال شش میلیون باقی خواهد ماند. این مورد دست کم برای سه ماه اول سال محتمل است.

بورس احتمالا با روز‌های اوج خداحافظی کند
زنگ هشدار در بازار بورس به صدا درآمده است. سقوط چشمگیر قیمت نفت به محدوده ۱۷ دلار آن هم در مدت کمتر از دو ماه حسابی بازار بورس را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. چه بسا تجربه سقوط کم‌سابقه شاخص داو جونز در بورس آمریکا طی روز‌های اخیر، در بورس تهران تکرار شود. کاهش قیمت نفت، کاهش ارزش فرآورده‌های نفتی را در پی دارد. با این حساب شرکت‌های پتروشیمی روز‌های چندان خوبی در سال ۹۹ در پیش نخواهند داشت. از آنجا که عمده شرکت‌های بزرگ و تاثیرگذار در بورس، در گروه محصولات شیمیایی، معدنی و فلزات اساسی قرار دارند و همگی با مشکلاتی مثل کاهش قیمت نفت و کانی‌های فلزی روبرو هستند و با عملکرد نامطلوب این شرکت‌ها، بورس به لبه پرتگاه صخره‌ای که یک سال در حال صعود آن بوده، نزدیک می‌شود. چنین روز‌هایی می‌تواند یادآور اتفاقات سال ۹۳ و ۹۴ برای سرمایه‌گذاران در بازار بورس باشد. بورس در سال‌های ۹۱ و ۹۲ مشابه آنچه در سال ۹۸ اتفاق افتاد، شاهد رشد چشمگیری بود و در سال‌های بعد، با وجود آمدن حباب قیمت‌ها و صعود بیش از حد، بورس وارد فاز اصلاحی بلند مدت شد و تا دو سال با روند منفی به استقبال سرمایه‌گذارانش آمد. چنین اتفاقی در سال ۹۹ بسیار محتمل است.

مرتضی عزتی، اقتصاددان معتقد است سال ۹۹ سال خوبی برای بازار سرمایه نیست و اگر بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و به طور کلی دولت چاره‌ای برای این وجوهی که احتمالا در سال ۹۹ از بازار سرمایه خارج می‌شوند نیاندیشند، ممکن است جای دیگری را دچار اختلال کند. میثم رادپور، کارشناس اقتصادی هم می‌گوید بازار سرمایه بیش از ارزش واقعی‌اش رشد کرده است، ولی به این معنی نیست که شاخص بورس رشد نمی‌کند. در شرایطی که بازار بیش از حد منطقی رشد می‌کند، انتظار این است که برگردد، ولی آیا شاخص کل برمی‌گردد؟ واقعا مشخص نیست، اما طبق قاعده و اصول اقتصادی اگر معتقد باشیم که فشار‌های اقتصادی بلاخره تاثیر خود را می‌گذارند انتظار این است که برگردد.

خودرو احتمالا به گرانی ادامه می‌دهد
یک ماه است از بازار خودرو بی‌خبریم. قیمت‌ها هیچکدام مشخص نیست و صرفا بر اساس چند نقل قول از مسئولان اتحادیه نمایشگاه‌داران گفته می‌شود قیمت خودرو رو به کاهش است. در حالی که بررسی همین نقل قول‌ها نشان می‌دهد قیمت‌ها همچنان در اوج باقی مانده‌اند. از طرف دیگر شرکت‌های خودروسازی به کلی طرح‌های فروش فوری را کنار گذاشته‌اند و محصولاتشان را صرفا در طرح‌های پیش فروش، آن هم با شرایط عجیب و غریبی مثل قیمت نهایی غیرقطعی عرضه می‌کنند. این اتفاق باعث شده در سال پیش رو دست کم در سه ماه اول شاهد روز‌های خوبی در بازار خودرو نباشیم. طرح‌های پیش فروش عموما در ماه‌های خرداد و تیرماه سررسید می‌شوند و تا آن زمان عرضه خودرو از طرف کارخانه به بازار بسیار محدود است. این مورد می‌تواند به افسارگسیختگی قیمت‌ها در بازار آزاد خودرو دامن بزند و همچنان شاهد افزایش قیمت خودرو باشیم. به خصوص که هیچ تمایلی به کنترل بازار از طرف شرکت‌های خودروساز مشاهده نمی‌شود. تنها امید‌ها برای کاهش قیمت خودرو در بازار، آزاد شدن واردات خودرو بر اساس لایحه بودجه سال ۹۹ بود که نهایتا توسط شورای نگهبان رد شد. دلیل این تصمیم حمایت از تولید داخل عنوان شده است.

مسکن احتمالا گران خواهد شد
پیشبینی‌ها از تغییرات قیمت مسکن در سال ۹۹ نشان می‌دهد در سال جدید قیمت مسکن دست کم به اندازه نرخ تورم افزایش پیدا خواهد کرد. تازه این یکی از خوشبینانه‌ترین پیشبینی‌ها از بازار مسکن ۹۹ است. دبیر کانون انبوه‌سازان می‌گوید در حال حاضر هزینه‌ای که فقط دستگاه‌های خدمات‌رسان مثل شهرداری، نظام مهندسی و نهاد‌های مالیاتی از سازندگان دریافت می‌کنند، هزینه تولید مسکن را متری ۷۰۰ هزار تومان افزایش می‌دهد. به این مبالغ هزینه زمین، مصالح ساختمانی و دستمزد را اضافه کنید؛ بنابراین دولت نمی‌تواند مسکن ملی را با قیمت مناسبی به دست متقاضیان برساند. در نیمه دوم سال ۹۸ قیمت آهن آلات و مصالح ساختمانی رشد قابل توجهی داشت. تنها در یک ماه گذشته فولاد با رشد قیمت مواجه بود و به حدود شش هزار و ۵۰۰ تومان در هر کیلوگرم رسید. این هزینه‌ها خود را در قیمت تمام شده واحد‌های مسکونی در سال آینده نشان می‌دهد.

بیت‌کوین احتمالا به سقوط ادامه می‌دهد
درحالی‌که انتظار می‌رفت، با سقوط بازار سهام و وحشت سرمایه‌گذاران به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، ارزش دارایی‌های امن از جمله بیت‌کوین افزایش پیدا کند، اما این ارز دیجیتال هم در هفته‌های اخیر با نوسانات بسیاری مواجه شده. ارزش هر بیت‌کوین در یک ماه و نیم اخیر از محدوده ۱۰ هزار دلار به چهار هزار دلار سقوط کرده و در حال حاضر حول و حوش پنج هزار و ۸۰۰ دلار نوسان دارد. به گفته ساجد گودرزی، کارشناس بازار ارز‌های دیجیتال، در سال‌های آینده، بزرگ‌ترین رکود بازار سهام را در طول تاریخ تجربه خواهیم کرد. آن‌ها رکود پیش رو را حتی با بحران مالی سال ۲۰۰۸ مقایسه کرده و می‌گویند در آن زمان بحث بحران بیشتر به‌سوی بازار ملک و مسکن بود؛ اما بحران پیش رو بسیار گسترده‌تر خواهد بود. به‌این‌ترتیب، وجه ناامیدکننده این بازار این است که اگر بحرانی گسترده رخ دهد، انتظار می‌رود، قیمت بیت‌کوین بیش از بازار‌های دیگر کاهش پیدا کند.